Της Rachel Sanderson - Bloomberg
Η Ιταλία έχει μείνει πίσω από τους ανταγωνιστές της στη Μεσόγειο, την Ελλάδα και την Ισπανία, στην προσπάθεια για την διάσωση της τουριστικής περιόδου. Η προσέγγιση του Ιταλού πρωθυπουργού Μάριο Ντράγκι μια με το μαστίγιο και μια με το καρότο να κάνει τους Ιταλούς να εμβολιάσουν τους πιο ηλικιωμένους και ευάλωτους, πριν συμφωνήσει να ανοίξει τη χώρα στους τουρίστες, είναι σωστή ηθικά, αλλά ριψοκίνδυνη σε οικονομικό επίπεδο.
Μιλώντας κανείς στους Ιταλούς ξενοδόχους διαπιστώνει ότι η ανησυχία τους είναι ξεκάθαρη. Ο Rocco Forte για παράδειγμα, ο Βρετανός ξενοδόχος, ο οποίος θα άνοιγε το καινούργιο του πολυτελές ξενοδοχείο Villa Igiea, σε ένα οχυρό του 19ου αιώνα πάνω από τον κόλπο του Παλέρμο στις 3 Ιουνίου. Είναι από τους προορισμούς που οι κλειδωμένοι από την πανδημία πολίτες των βόρειων κρατών φαντασιώνονται. Ο Forte αναφέρει ότι οι εύποροι Αμερικανοί, που τυπικά είναι η μισή του πελατεία, είναι διστακτικοί να κλείσουν τις διακοπές τους, καθώς δεν γνωρίζουν πότε θα ανοίξει η Ιταλία και αν θα είναι ασφαλής.
Όλα αυτά είναι πολύ διαφορετικά στην Ελλάδα, που έχει ξεκινήσει πιλοτικές διακοπές για ξένους επισκέπτες στο πλαίσιο των δοκιμών για το άνοιγμα του τουρισμού το καλοκαίρι. Ο πληθυσμός σε τουλάχιστον 69 νησιά θα έχει εμβολιαστεί πλήρως μέχρι το τέλος του Απριλίου.
Στην Ισπανία, οι τουριστικές πόλεις, Μαδρίτη και Βαρκελώνη, έμειναν ανοιχτές καθ' όλη τη διάρκεια της πανδημίας. Στον αντίποδα, τα ξενοδοχεία σε Ρώμη και Μιλάνο μπαίνουν και βγαίνουν από τα lockdowns για πολλούς μήνες.
Ο Ντράγκι θελει να χρησιμοποιήσει κάθε διαθέσιμο εργαλείο για να επιταχύνει τον ρυθμό των εμβολιασμών και αυτό περιλαμβάνει και την καλοκαιρινή περίοδο. Η απόφαση του να θέσει τις προτεραιότητες κατά αυτό τον τρόπο είναι απολύτως δικαιολογημένη, αν και αποτελεί ένα στοίχημα. Η πιθανότητα η χώρα να χάσει τους τουρίστες ήδη δημιουργεί κοινωνική και πολιτική ένταση.
Ιδιοκτήτες εστιατορίων στη Ρώμη συγκρούστηκαν με την αστυνομία την προηγούμενη εβδομάδα έξω από το κοινοβούλιο για το lockdown. Στο μεταξύ, οι περιφερειακοί κυβερνήτες απειλούν να αγνοήσουν την οδηγία της Ρώμης για τον εμβολιασμό των μεγαλύτερων και πιο ευάλωτων πολιτών πρώτα και αντίθετα να ακολουθήσουν το ελληνικό μοντέλο, ευνοώντας τους κατοίκους νησιωτικών προορισμών όπως η Σικελία, το Κάπρι, το Στρόμπολι και η Παναρέα (καλοκαιρινός προορισμός για την επιχειρηματική ελίτ της Ιταλίας). Η γενική συνομοσπονδία της ιταλικής βιομηχανίας Confindustria αναθεώρησε καθοδικά την πρόβλεψη της για την ανάπτυξη της Ιταλίας φέτος στο 4,1% από 4,8%, σύμφωνα με τον επικεφαλής της Carlo Bonomi.
Ωστόσο ο Ντράγκι παραμένει αμετακίνητος στην απόφαση του να εμβολιαστούν οι πιο ευάλωτοι πρώτα. Υιοθετώντας μια σκληρή προσέγγιση απέναντι στον ισχυρό τουριστικό κλάδο ο πρώην πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας έχει δώσει μια ενδιαφέρουσα ένδειξη για το πώς σχεδιάζει να δρομολογήσει ευρύτερες αλλαγές στην ασθμαίνουσα οικονομία της Ιταλίας.
Η βασική ανησυχια του Ντράγκι είναι ξεκάθαρη: το χαοτικό εμβολιαστικό πρόγραμμα της Ιταλίας έχει φέρει στο προσκήνιο μερικές από τις χειρότερες αδυναμίες της "Bel Paese" (όμορφη χώρα). Γραφειοκράτες μπέρδεψαν την διάθεση των εμβολίων στους ηλικιωμένους. Και σε ορισμένες περιπτώσεις προνομιούχες ομάδες πήραν προτεραιότητα. Μίλησα με έναν 96χρονο στην Friuli Venezia Giulia τον προηγούμενο μήνα ο οποίος ακόμα δεν είχε πάρει ημερομηνία για τον εμβολιασμό του και με έναν υγιή διευθυντή μιας επιχείρησης στο Μιλάνο, περίπου 50 ετών, που μόλις είχε κάνει το εμβόλιο.
Για να έχει η Ιταλία κάποια πιθανότητα να αναζωογονήσει την οικονομία της μετά την πανδημία, θα πρέπει να καταπνίξει την γραφειοκρατία και την ευνοιοκρατία που στραγγαλίζουν τη χώρα. Που θα ήταν καλύτερα να ξεκινήσει κανείς αν όχι από τους εμβολιασμούς;
Η κυβέρνηση γνωρίζει πόσο σημαντικός είναι ο τουρισμός: στην Ιταλία αντιστοιχεί στο 13% του ΑΕΠ και σχεδόν στο 15% της απασχόλησης, σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ. Αν και οι Ιταλοί θα μπορούν να κάνουν εσωτερικές διακοπές αυτό το καλοκαίρι, η οικονομία χρειάζεται η χώρα να ανοίξει στους ξένους τουρίστες που ξοδεύουν περισσότερα.
Ο συνιδρυτής της πεντάστερης αλυσίδας ξενοδοχείων JK Place, Ori Kafri, αναφέρει έντονο ενδιαφέρον για το παραθαλάσσιο θέρετρο στο Καπρί από τακτικούς επισκέπτες που θέλουν να κλείσουν τις διακοπές τους. Ωστόσο, ακόμα και αυτός είναι προβληματισμένος για τη χρησιμότητα της απόφασης να δοθεί προτεραιότητα στα τουριστικά νησιά. "Ολόκληρη η χώρα θα πρέπει να είναι ελεύθερη από Covid", αναφέρει. "Θα πρέπει να δούμε την ευρύτερη προοπτική, όπως κάνουν και οι ξένοι τουρίστες".
Μια ιδιορρυθμία του ιταλικού τουρισμού είναι πως είναι η μόνη ευρωπαϊκή χώρα με περισσότερα από ένα εκατομμύρια δωμάτια ξενοδοχείων και τα περισσότερα ανήκουν σε μικρές οικογενειακές επιχειρήσεις. Οι μεγάλες αλυσίδες αποτελούν μόλις το 5%. Ο Ντράγκι στοιχηματίζει ότι οι καλύτερες οικογενειακές επιχειρήσεις θα έχουν την ευελιξία να προσαρμοστούν με το που θα ανοίξει η Ιταλία, ακόμα και αν ειδοποιηθούν την τελευταία στιγμή. Είναι αυτά τα χαρακτηριστικά που έχουν επιτρέψει σε υγιείς επιχειρήσεις να ανθίσουν ακόμα και εν μέσω της χαοτικής πολιτικής σκηνής της Ιταλίας για δεκαετίες. Αλλά υπάρχει και μια ευκαιρία για μετά την πανδημία εδώ. Η κυριαρχία μικρών οικογενειακών ξενοδοχείων με αναιμικές επιδόσεις αποτελεί τροχοπέδη για την ιταλική οικονομία τα τελευταία 20 χρόνια. Η χώρα δεν διαθέτει τις ξενοδοχειακές υποδομές που προσελκύουν τους εύπορους τουρίστες από τις ΗΠΑ, τη Β. Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή και την Κίνα.
Ένα γεγονός που ενοχλεί την ιταλική υπερηφάνεια είναι ότι η Γαλλία προσελκύει 90 εκατ. ξένους τουρίστες το έτος και η Ισπανία περίπου 83,5 εκατ. ενώ η Ιταλία κοντά στα 60 εκατ. παρά τον φυσικό, πολιτιστικό και μαγειρικό πλούτο που διαθέτει. Η αναζωογόνηση του τουριστικού τομέα εδώ και καιρό θεωρείται ένας τρόπος να ενισχυθεί η οικονομία, κυρίως στις νότιες περιοχές της χώρας που είναι πιο φτωχές.
Οι επενδυτές αναφέρουν ότι η οικονομική πίεση που έχει προκαλέσει η πανδημία έχει οδηγήσει τις τιμές στα σωστά επίπεδα ώστε μεγάλοι όμιλοι να ενδιαφερθούν για τον ιταλικό τουρισμό. Η ιταλο-γαλλική εταιρεία Covivio, του δισεκατομμυριούχου Leonardo del Vecchio, οριστικοποίησε τον Σεπτέμβριο την αγορά επτά ιταλικών ξενοδοχείων έναντι 573 εκατ. ευρώ ($685 million), μεταξύ των οποίων και το Exedra της Ρώμης.
Τα πολυτελή ξενοδοχεία Six Senses και Bulgari ετοιμάζονται να ανοίξουν στη Ρώμη. Ο Andrea Guerra, πρώην επικεφαλής της Luxottica, μετακινήθηκε στην LVMH SE ως επικεφαλής των πεντάστερων ξενοδοχείων Belmond και Cheval Blanc, ένα σημάδι ότι σχεδιάζει να επεκταθεί στην Ιταλία.
Όταν ο επιχειρηματικός χάρτης αρχίσει να ξαναγράφεται μετά την πανδημία, η δημιουργία ενός τουριστικού τομέα που θα καλυπτει καλύτερα τα γούστα των ταξιδιωτών με τα πιο χοντρά πορτοφόλια θα είναι ένα πλεονέκτημα. Η άμεση ανησυχία ωστόσο του Ντράγκι είναι το πρόγραμμα των εμβολιασμών. Αν πάντως η εξυγίανση του κλάδου λόγω της πανδημίας οδηγήσει σε μια πιο κερδοφόρα τουριστική βιομηχανία, δεν θα παραπονεθεί.