Μέσα στο πεντάμηνο της ενεργειακής κρίσης, οι διακανονισμοί αποπληρωμής των οφειλών έχουν πενταπλασιαστεί, με ένα μεγάλο ποσοστό καταναλωτών να δυσκολεύεται να αποπληρώσει την τελευταία δόση.

Εντονες πιέσεις δέχονται πάροχοι ρεύματος, με την παρατεταμένη κρίση να δοκιμάζει τις αντοχές τους, καθώς το πρόβλημα των ανεξόφλητων λογαριασμών εντείνεται, οι διακανονισμοί αυξάνονται και πολλοί εκτιμούν ότι τα πρώτα «κανόνια» είναι απλώς θέμα χρόνου. Το πρόβλημα ρευστότητας που αντιμετωπίζουν οι πάροχοι είναι έντονο και αποτυπώνεται στα στοιχεία του ΔΕΔΔΗΕ. Στις 3 Φεβρουαρίου οι οφειλές επτά εταιρειών που έχουν κάνει διακανονισμό ξεπερνούσαν τα 120 εκατ. Ωστόσο, πέντε εξ αυτών δεν τηρούν τους όρους της ρύθμισης, ενώ μία προφανώς δεν μπορεί να εκδώσει δική της εγγυητική επιστολή και έχει προσκομίσει εγγυητική της μητρικής της. Οι ίδιες εταιρείες που χρωστούν στον ΔΕΔΔΗΕ εμφανίζονται να παρακρατούν και δημοτικά τέλη, που πληρώνονται μέσω των λογαριασμών.

Το φάντασμα των ανεξόφλητων οφειλών αρχίζει να πλανάται πάνω από την αγορά ηλεκτρισμού, καθώς η παρατεταμένη ενεργειακή κρίση έχει φέρει στα όριά τους καταναλωτές και εταιρείες προμήθειας. Η αγωνία για μια νέα γενιά ανεξόφλητων οφειλών που μπορεί να λειτουργήσει ως ντόμινο και να προκαλέσει συστημικό κίνδυνο είναι διάχυτη στην αγορά, στην οποία πλέον οι διακανονισμοί για την αποπληρωμή των λογαριασμών ρεύματος δείχνουν να αποτελούν τον κανόνα και παράλληλα η παρακράτηση χρημάτων προς διαχειριστές και δήμους από πλευράς κάποιων προμηθευτών μοναδικό... χρηματοπιστωτικό εργαλείο για τη διασφάλιση της απαραίτητης ρευστότητας προκειμένου να συνεχίσουν τη δραστηριότητά τους.

Εκρηξη διακανονισμών

Μέσα στο πεντάμηνο της ενεργειακής κρίσης, οι διακανονισμοί, σύμφωνα με εκπροσώπους του κλάδου προμήθειας, έχουν πενταπλασιαστεί, με ένα μεγάλο ποσοστό καταναλωτών να δυσκολεύεται να αποπληρώσει την τελευταία δόση. Από τον Δεκέμβριο η αγορά άρχισε να βλέπει τα πρώτα ανησυχητικά σημάδια σε σχέση με τη δυσκολία των καταναλωτών να αποπληρώσουν τον λογαριασμό ρεύματος. Οπως μεταφέρουν στην «Κ» στελέχη του κλάδου, τον Δεκέμβριο παρατηρήθηκε μια αύξηση 5%-6% του ποσοστού που πληρώνει πέραν του 40ημέρου από την έκδοση του λογαριασμού.

Η μεγαλύτερη πηγή ανησυχίας, σύμφωνα με στελέχη τόσο των ιδιωτών παρόχων όσο και της ΔΕΗ, είναι τα επαγγελματικά τιμολόγια χαμηλής και μέσης τάσης, τα οποία πλήρωναν πέρυσι 70-80 ευρώ/mwh και έφτασαν να πληρώνουν φέτος 300 ευρώ/mwh.

Ενεργειακοί πάροχοι που έχουν στο χαρτοφυλάκιό τους μεγάλο αριθμό επιχειρήσεων μέσης και χαμηλής τάσης ανησυχούν περισσότερο, αφού πρόκειται για μεγάλες καταναλώσεις που ακόμη και εάν καθυστερήσουν τις πληρωμές για δύο μήνες μπορεί να προκαλέσουν οικονομική ασφυξία. Τα δόντια της δείχνει η ενεργειακή κρίση στους προμηθευτές, οι οποίοι για πέμπτο συνεχόμενο μήνα καλούνται να διαθέτουν καθημερινά αυξημένα κεφάλαια κίνησης για να αγοράσουν ενέργεια σε υψηλές τιμές που θα διαθέσουν στους πελάτες τους, τα οποία θα εισπράξουν σε κανονικές συνθήκες σε διάστημα ενός με δύο μήνες.

«Ωρολογιακή βόμβα»

Οι διακανονισμοί δυσχέραιναν περαιτέρω τα προβλήματα ρευστότητας, ενώ νέες πιέσεις από τον Ιανουάριο έχει προκαλέσει η χρηματοδότηση από τους προμηθευτές των κρατικών επιδοτήσεων, οι οποίες πιστώνονται από τους ίδιους και θα εισπραχθούν απολογιστικά. Μια πρόσθετη πίεση και παράλληλα έντονη ανησυχία προστέθηκε αιφνιδιαστικά την περασμένη εβδομάδα, όταν προμηθευτές μπαίνοντας στο πληροφοριακό σύστημα του ΔΕΔΔΗΕ διαπίστωσαν ότι δεν μπορούν να αιτηθούν διακοπή ρεύματος σε πρώην πελάτη τους για ληξιπρόθεσμες οφειλές που άφησε πίσω του αλλάζοντας πάροχο. Η κατάργηση αυτού του δικαιώματος αξιολογείται από την αγορά ως «ωρολογιακή βόμβα» κι αυτό γιατί με την έναρξη της κρίσης έχει αυξηθεί σημαντικά η κινητικότητα μεταξύ παρόχων, καθώς οι καταναλωτές αναζητούν τον φθηνότερο. «Δεν είμαι βέβαιος ότι το ΥΠΕΝ έχει αντιληφθεί τις συνέπειες αυτής της απόφασης», τονίζει στην «Καθημερινή» εκπρόσωπος του κλάδου.

Στο «κόκκινο» όλοι

Σε αυτό το περιβάλλον, ο κλάδος της προμήθειας έχει καταστεί στο σύνολό του ζημιογόνος, ενώ δεν είναι λίγες οι εταιρείες που αδυνατούν να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους προς τους διαχειριστές. Η εικόνα, όπως καταγράφεται σε ενημερωτικό δελτίο του ΔΕΔΔΗΕ προς την αρμόδια Αρχή, εμφανίζει στις 3 Φεβρουαρίου 2022 νέες ανεξόφλητες οφειλές από πέντε εταιρείες του κλάδου πάνω από 20 εκατ. ευρώ. Από το ενημερωτικό προκύπτει επίσης ασυνέπεια κάποιων προμηθευτών στους διακανονισμούς ληξιπρόθεσμων οφειλών μέχρι και τον Οκτώβριο του 2020.

Στις 3 Φεβρουαρίου σε διακανονισμό βρίσκονταν ληξιπρόθεσμες οφειλές προς τον ΔΕΔΔΗΕ πάνω από 120 εκατ. ευρώ από 7 εταιρείες του κλάδου, μεταξύ των οποίων τρεις καθετοποιημένες. Πέντε εξ αυτών των εταιρειών, σύμφωνα με το ενημερωτικό του ΔΕΔΔΗΕ, δεν τηρούν τους όρους των διακανονισμών, ενώ μία δεν έχει καταθέσει εγγυητική επιστολή, με τον ΔΕΔΔΗΕ να εξετάζει αποδοχή εγγυητικής από τη μητρική εταιρεία. Κάποιοι προμηθευτές επικαλούνται για τις καθυστερήσεις τη μη καταβολή της επιδότησης ΤΕΜ (Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης) για τον Ιανουάριο, καθώς και το κενό στις εισπράξεις λόγω των πρόσφατων δυσμενών καιρικών συνθηκών, ενώ υπάρχει και εταιρεία που έχει ζητήσει από τον ΔΕΔΔΗΕ να αποπληρώσει σε τρεις δόσεις την οφειλή του Ιανουαρίου, από τον Μάρτιο μέχρι και τον Μάιο, με σκοπό –όπως αναφέρει– την εξισορρόπηση των χρηματοροών που διαταράχθηκαν λόγω της παραμονής των τιμών ηλεκτρικής ενέργειας άνω των 220 ευρώ/mwh και άλλη που δηλώνει ότι προτίθεται να καταβάλει την οφειλή του Ιανουαρίου μέχρι τα τέλη Φεβρουαρίου.

Παρακρατούν τέλη

Ο ΔΕΔΔΗΕ ενημερώνει ότι εξετάζει το ενδεχόμενο κατάπτωσης μέρους τουλάχιστον των εγγυητικών επιστολών που έχει λάβει από προμηθευτές, ως αναγκαίο μέσο για την άμεση απομείωση του ύψους των ληξιπρόθεσμων οφειλών, ενώ επιφυλάσσεται ταυτόχρονα και για την άσκηση κάθε άλλου δικαιώματος που του παρέχει το νομικό ρυθμιστικό πλαίσιο για τη διασφάλιση των δικαιωμάτων και απαιτήσεών του. Ενημερώνει επίσης ότι έχει ασκήσει 20 αγωγές κατά προμηθευτών για ληξιπρόθεσμες οφειλές των ετών 2014, 2015 και 2016, ενώ τον Σεπτέμβριο του 2021 έστειλε εξώδικα σε τρεις προμηθευτές που είχαν σωρεύσει σημαντικές ληξιπρόθεσμες οφειλές. Οι ίδιες εταιρείες που χρωστούν στον ΔΕΔΔΗΕ εμφανίζονται να παρακρατούν και τέλη δήμων, κάποιες πάνω από ένα έτος, ζήτημα που η Κεντρική Ενωση Δήμων Ελλάδος (ΚΕΔΕ) έχει μεταφέρει στους συναρμόδιους υπουργούς καθώς πρόκειται για δεκάδες εκατ. ευρώ. Δύο μάλιστα εξ αυτών των εταιρειών φέρονται να παρακρατούν και τις κρατικές επιδοτήσεις. Η πρακτική αυτή έχει προκαλέσει τις αντιδράσεις των εταιρειών που λειτουργούν με συνέπεια, εκπρόσωποι των οποίων κάνουν λόγο για αθέμιτο ανταγωνισμό. Η κατάσταση αξιολογείται τόσο από την αγορά όσο και από τις αρμόδιες Αρχές, υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας και Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας, ως εξαιρετικά ανησυχητική, με τις εκτιμήσεις να κάνουν λόγο ακόμη και για «κανόνια» μέσα στο επόμενο διάστημα.

Το «καμπανάκι»

Η ΡΑΕ φέρεται να έχει προειδοποιήσει δύο εταιρείες του κλάδου για την πρόθεσή της να κινηθεί βάσει του κανονισμού λειτουργίας της αγοράς, που προβλέπει διαγραφή από το Μητρώο Προμηθευτών σε περίπτωση που δεν ανταποκρίνονται στις οικονομικές υποχρεώσεις τους είτε προς το Χρηματιστήριο Ενέργειας είτε προς τους διαχειριστές. Με την πρόθεση αυτή συνδέουν πολλοί και την πρόσφατη δήλωση του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κ. Σκρέκα. «Οι παραγωγοί και προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας δυσκολεύονται πάρα πολύ και αυτό μας προβληματίζει. Στην Αγγλία έκλεισαν τέσσερις εταιρείες, με τον αντίκτυπο που είχε αυτό και στην οικονομία. Αυτό ίσως συμβεί και αλλού», είπε...

Χρύσα Λιάγγου Καθημερινή