Πολλά ακούμε για την υπευθυνότητα των επιχειρήσεων και τις ενέργειες που κάνουν προς την κοινωνία. Ιδίως στα χρόνια της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα, αυτές οι ενέργειες αυξήθηκαν σημαντικά, με στόχο την υποστήριξη ευπαθών κοινωνικών ομάδων και την ανακούφιση πραγματικών προβλημάτων τους.

Ποια είναι όμως η πραγματική επίδραση των εταιρικών δράσεων στον κοινωνικό ιστό; Με άλλα λόγια, ποιο είναι το πραγματικό κοινωνικό αποτύπωμα των εταιρικών δράσεων και πώς μπορούμε να το μετρήσουμε;

Γιατί όντως μπορούμε να το μετρήσουμε. Υπάρχουν μέθοδοι και εργαλεία που μπορούν να μας υποδείξουν πόσο αποτελεσματικά χρησιμοποιεί μια εταιρεία το κεφάλαιο και τους πόρους της για να δημιουργήσει αξία για την κοινωνία. Ένα από αυτά είναι το Social Return On Investment (SROI). Ενώ μια παραδοσιακή ανάλυση κόστους/οφέλους χρησιμοποιείται για να συγκρίνει διαφορετικές επενδύσεις ή έργα, το SROI αξιολογεί τη γενική πρόοδο ενός έργου και δείχνει τόσο τις οικονομικές όσο και τις κοινωνικές επιπτώσεις του.

Η μέτρηση του κοινωνικού αποτυπώματος μπορεί να είναι εξαιρετικά χρήσιμη για τις εταιρείες γιατί έτσι μπορούν να αποδείξουν με μετρήσιμο τρόπο το κοινωνικό όφελος από την επένδυσή τους. Με τον τρόπο αυτό, οι εταιρείες θα μπορέσουν να κατανοήσουν την πραγματική κοινωνική αξία που προσφέρουν και έτσι θα είναι σε θέση να προβούν σε πιο αποτελεσματικό σχεδιασμό και προγραμματισμό των επόμενων δράσεων, καθώς και να βελτιώσουν την επικοινωνία τους με όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη (stakeholders), τόσο εκτός όσο και εντός της εταιρείας.

Για να υπολογιστεί το κοινωνικό αποτύπωμα μιας επένδυσης ή ενός έργου μέσω του SROI, χρησιμοποιείται η παρακάτω γενική εξίσωση:

SROI = (αξία κοινωνικής επίδρασης  - αρχικό ποσό επένδυσης) ÷ αρχικό ποσό επένδυσης x 100%

Η προσέγγιση, που διαφέρει βέβαια ανάλογα με το πρόγραμμα το οποίο μετράμε, στηρίζεται σε διεθνή guidelines που χρησιμοποιούνται από επιχειρήσεις και οργανισμούς.  Συνήθως αξιολογούνται 4 βασικά στοιχεία προκειμένου να μετρήσουμε τον κοινωνικό αντίκτυπο μιας δράσης:

1. Οι πόροι που διατέθηκαν για την επένδυση (πχ. το κόστος ενός εκπαιδευτικού προγράμματος για εύρεση εργασίας)

2. Τα αποτελέσματα ή προϊόντα που προέκυψαν από τη δράση (πχ. ο αριθμός των ατόμων που εκπαιδεύθηκαν από το πρόγραμμα)

3. Τα αποτελέσματα ή η αλλαγή που επήλθε μέσα από τη δράση (πχ. νέες θέσεις εργασίας, καλύτερο εισόδημα, βελτίωση στην ποιότητα ζωής, αυξημένοι φόροι προς το κράτος)

4. Η επίδραση ή η εκτίμηση για το τι θα είχε συμβεί ούτως ή άλλως (π.χ. αν 20 άτομα βρήκαν νέες θέσεις εργασίας αλλά εκτιμάται ότι οι 5 από αυτούς θα προσλαμβάνοντα ούτως ή άλλως, η επίδραση υπολογίζεται για τα 15 άτομα που ωφελήθηκαν απευθείας από το πρόγραμμα).

Στην πραγματικότητα όμως, η πλειοψηφία των επιχειρήσεων πραγματοποιεί κοινωνικές δράσεις Εταιρικής Υπευθυνότητας χωρίς να ενδιαφέρεται για την αποτύπωση της πραγματικής κοινωνικής αλλαγής που επιφέρει. Αυτό αποκάλυψε και η πρόσφατη Έρευνα που πραγματοποίησε το Κέντρο Αειφορίας (CSE) στην Ευρώπη για τις Τάσεις στη Βιώσιμη Ανάπτυξη.  Ένα από τα σημαντικότερα και πιο ενδιαφέροντα ευρήματα ήταν ότι η μέτρηση του Κοινωνικού αποτυπώματος και παρά τη δέσμευση των επιχειρήσεων αποτελεί δύσκολο εγχείρημα. Παρόλο που υλοποιούνται δεκάδες πρωτοβουλίες  για δράσεις Εταιρικής Υπευθυνότητας από τις επιχειρήσεις και ξοδεύονται δισεκατομμύρια Ευρώ, δεν δίνεται η αντίστοιχη έμφαση στην  αποτύπωση της κοινωνικής αλλαγής που έχει επιτευχθεί και αρκετές φορές στην ουσία των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι ευπαθείς ομάδες.

Το ίδιο ισχύει και στην Ελλάδα. Είναι ελάχιστες οι επιχειρήσεις εκείνες που αντιλαμβάνονται τη σημασία να αποδεικνύουν με αριθμούς την κοινωνική επιρροή που έχουν και την κοινωνική αλλαγή που φέρνουν. Καλό είναι να λειτουργήσουν ως θετικό παράδειγμα και για περισσότερες επιχειρήσεις και οργανισμούς. Εξάλλου, έχει αποδειχθεί ότι αυτό μπορεί να βελτιώσει ακόμα περισσότερο την εικόνα και φήμη της επιχείρησης και να επιδράσει θετικά στη συμπεριφορά των καταναλωτών και συνεργατών της.

* Ο κ. Αυλώνας είναι Πρόεδρος Κέντρου Αειφορίας (CSE), Aντιπρόεδρος Iνστιτούτου Εταιρικής Υπευθυνότητας (CRI)

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στο capital.gr