Από την άνεση του σπιτιού ή του γραφείου τους προτιμούν οι Έλληνες να πραγματοποιούν τις συναλλαγές τους με τις τράπεζες, με την ηλεκτρονική τραπεζική να γνωρίζει την τελευταία οκταετία στιγμές… δόξας. Ο υψηλός βαθμός εξοικείωσής τους, πάντως, σε συνδυασμό με τα, επίσης, υψηλά επίπεδα εμπιστοσύνης προς αυτού του είδους τις υπηρεσίες, δεν αναιρεί το γεγονός πως για κάποια μερίδα του συναλλακτικού κοινού το e-banking δεν αποτελεί καν επιλογή, ένα στοίχημα, το οποίο μάχονται να κερδίσουν οι τράπεζες.

Όπως προκύπτει από την έρευνα των Δρ. Γιάννη Μυλωνάκη, Βασίλη Ορφανού και Μιχάλη Ευρυπιώτη, που δημοσιεύθηκε στο Journal of Banking and Finance Management, ένα διαδικτυακό περιοδικό "ανοικτής πρόσβασης", η ηλεκτρονική τραπεζική στη χώρα μας βρίσκεται σε περίοδο ακμής, με τους Έλληνες χρήστες να είναι σταθερά πάνω από τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Προς επίρρωση, στο τέλος του 2023 καταγράφηκαν 3,73 εκατομμύρια ενεργοί χρήστες internet banking στην Ελλάδα, από τους οποίους το 64% πραγματοποίησε τουλάχιστον μία συναλλαγή μεταφοράς χρημάτων κάθε μήνα. Σύμφωνα με τη Eurostat δε, το ποσοστό των Ελλήνων χρηστών internet banking ανήλθε πέρυσι σε 52,01%, όταν το 2015 αυτό κυμαινόταν σε μόλις 13,87%. "Η αύξηση αυτή συνδέεται κυρίως με την επιβολή των capital controls, αύξηση που γενικά παρατηρήθηκε σε κάθε είδους ηλεκτρονικές συναλλαγές", σχολιάζουν οι ερευνητές, υπενθυμίζοντας πως η "στροφή" κρίθηκε επιβεβλημένη, προκειμένου οι Έλληνες να έχουν πιο εύκολη πρόσβαση και διαχείριση των λογαριασμών τους.

Από τα ευρήματα της έρευνας καθίσταται σαφές πως οι υπηρεσίες ηλεκτρονικής τραπεζικής είναι ιδιαίτερα διαδεδομένες στην Ελλάδα, καθώς η συντριπτική πλειονότητα των ερωτηθέντων, ανεξαρτήτως φύλου, ηλικίας, επαγγέλματος και μορφωτικού επιπέδου, τις χρησιμοποιεί επαρκώς. Την ίδια στιγμή, ωστόσο, παρατηρείται έντονα ότι ενώ οι περισσότεροι θεωρούν ότι χρησιμοποιούν την υπηρεσία πολύ συχνά ή συνεχώς, ελάχιστοι έχουν καθημερινή επαφή μαζί της. "Η πλειονότητα τη χρησιμοποιεί μία έως δύο φορές κάθε τρεις ημέρες. Το γεγονός αυτό δείχνει ότι αν και στην Ελλάδα οι χρήστες είναι εξοικειωμένοι με την έννοια της ηλεκτρονικής τραπεζικής, δεν είναι η πρώτη τους επιλογή", σημειώνουν οι ερευνητές. 

Ο βασικός λόγος για την επιλογή της ηλεκτρονικής τραπεζικής είναι η διεκπεραίωση προσωπικών συναλλαγών ή ο συνδυασμός προσωπικών και επαγγελματικών συναλλαγών, κάτι που, σύμφωνα με την έρευνα, αποδεικνύει ότι οι περισσότερες επιχειρήσεις ή δημόσιοι φορείς δεν έχουν μέχρι σήμερα ενστερνιστεί πλήρως την ηλεκτρονική τραπεζική ή επιλέγουν άλλο μέσο για τις συναλλαγές τους (π.χ. προσωπική επαφή με τραπεζικό υπάλληλο).

Επτά παράγοντες 

"Τα τελευταία 15 χρόνια η μεγάλη ανάπτυξη του διαδικτύου έχει δημιουργήσει ευκαιρίες και απειλές για όλες τις τράπεζες. Αυτές οι ευκαιρίες και οι απειλές συνίστανται στη δυνατότητα υποστήριξης και παροχής όλων των υπηρεσιών ηλεκτρονικά, ως νέο και αξιόπιστο ‘κανάλι’ διανομής. Στον τραπεζικό κλάδο, η συμβολή του διαδικτύου ήταν καθοριστικής σημασίας, καθώς καταρχάς κατέστησε δυνατή την εξάλειψη των αποστάσεων και τη σημαντική μείωση του χρόνου διεκπεραίωσης των συναλλαγών. Για τους λόγους αυτούς, θεωρείται ιδιαίτερα σημαντικό να εξεταστούν όλοι οι παράγοντες που επηρεάζουν τις αποφάσεις των χρηστών που τους ωθούν ή όχι να χρησιμοποιούν υπηρεσίες ηλεκτρονικής τραπεζικής". Αυτό επισημαίνουν οι τρεις συγγραφείς, εστιάζοντας στα εξής:

Χρησιμότητα: Η γνώμη των ερωτηθέντων για τη χρησιμότητα του e-banking ήταν αρκετά καλή, καθώς οι απαντήσεις τους κυμάνθηκαν σε θετικά επίπεδα, γεγονός που αποδεικνύει ότι οι πολίτες αντιλαμβάνονται και κατανοούν τα οφέλη που μπορεί να αποκομίσουν από τη χρήση της. 

Ευκολία: Ταυτόχρονα, βρίσκουν εύχρηστη την ηλεκτρονική τραπεζική, ανεξάρτητα από το πόσο συχνά τη χρησιμοποιούν οι ίδιοι. 

Ικανότητα: Επίσης, οι περισσότεροι ερωτηθέντες αξιολογούν τον εαυτό τους θετικά όσον αφορά τις ικανότητες χειρισμού κατά την πλοήγηση. 

Πιθανοί κίνδυνοι: Ιδιαίτερα σημαντικές είναι οι απαντήσεις των ερωτηθέντων σχετικά με τους πιθανούς κινδύνους που προκύπτουν από τη χρήση της διαδικτυακής τραπεζικής, καθώς οι περισσότεροι είχαν αρνητική άποψη, αν και ένα μεγάλο ποσοστό παραμένει αναποφάσιστο για την προσφερόμενη ασφάλεια. 

Όσον αφορά στον παράγοντα που επηρεάζει περισσότερο την πρόθεσή τους να υιοθετήσουν το e-banking, αυτός είναι η συμβατότητά του με τον τρόπο ζωής τους. "Το γεγονός αυτό συνάδει με τους γρήγορους ρυθμούς της εποχής και τις ολοένα αυξανόμενες απαιτήσεις που καθιστούν αναγκαία, ιδίως στις μεγάλες πόλεις, την εξάλειψη των αποστάσεων και τη μείωση του χρόνου που απαιτείται για τη διεκπεραίωση των συναλλαγών", επισημαίνεται στην έρευνα και προστίθεται: "Ταυτόχρονα, οι ηλεκτρονικές συσκευές (κινητό τηλέφωνο, tablet, υπολογιστής) αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της ζωής των περισσότερων ανθρώπων και ως εκ τούτου η χρήση τους φαίνεται ακόμα πιο φυσική. Όπως είναι φυσικό, ένας άνθρωπος που είτε έχει πολύ ελεύθερο χρόνο στη διάθεσή του, είτε δεν είναι πολύ εξοικειωμένος με την τεχνολογία, θα προτιμήσει να εξυπηρετηθεί στο φυσικό κατάστημα".

Από την άλλη πλευρά, αν και οι πιθανοί κίνδυνοι επηρεάζουν αρνητικά την επιλογή των Ελλήνων χρηστών να "αγκαλιάσουν" την ηλεκτρονική τραπεζική, αυτοί έχουν τη μικρότερη επιρροή από όλους τους παράγοντες που εξετάστηκαν. Αυτό δείχνει ότι οι Έλληνες χρήστες έχουν απεμπλακεί από τα στερεότυπα και τις προκαταλήψεις σχετικά με τους κινδύνους των διαδικτυακών συναλλαγών και εμπιστεύονται το χρηματοπιστωτικό ίδρυμα που έχουν επιλέξει. Ταυτόχρονα, η αυτοαξιολόγηση των ικανοτήτων τους και το αίσθημα ικανοποίησης τους ωθούν όλο και περισσότερο να γνωρίσουν και να υιοθετήσουν την υπηρεσία. 

Η έρευνα πραγματοποιήθηκε σε δείγμα 144 χρηστών, εκ των οποίων το 56,3% ήταν γυναίκες και το 43,8% άνδρες, ηλικίας κυρίως 26 – 35 ετών (66%). Εξ αυτών οι περισσότεροι χρησιμοποιούν υπηρεσίες ηλεκτρονικής τραπεζικής από συχνά έως καθημερινά (60,4%) έναντι 22,9% που τις χρησιμοποιεί μέτρια. Μόνο το 6,3% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι είχε χρησιμοποιήσει την υπηρεσία περισσότερες από 30 φορές το μήνα πριν από τη διεξαγωγή της έρευνας, το 38,9% λιγότερο από 10 φορές και το 38,9% μεταξύ 10 και 20 φορές. Επίσης, οι ερωτηθέντες χρησιμοποιούν την ηλεκτρονική τραπεζική κυρίως για προσωπικούς λόγους (47,9%) ή τόσο για προσωπικούς, όσο και για επαγγελματικούς λόγους (39,6%).   

Η "άλλη όψη του νομίσματος" 

Η δημοφιλία των ψηφιακών καναλιών των τραπεζών, ωστόσο, οδήγησε σε σημαντική αναδιάρθρωση του δικτύου τους. 

Σύμφωνα με την έρευνα, από το 2009 το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα παρουσίασε σοβαρή ενοποίηση μεταξύ των πιστωτικών ιδρυμάτων (-35%), μεγάλη συρρίκνωση των τραπεζικών καταστημάτων (-5,5%) και παρόμοια μείωση προσωπικού (-70.000). Σε ό, τι αφορά το ελληνικό τραπεζικό σύστημα, ο αριθμός των εγχώριων τραπεζικών ιδρυμάτων μειώθηκε δραστικά από 35 το 2009 σε 13 το 2023, εκ των οποίων εννέα εμπορικές που λειτουργούν 405 υποκαταστήματα και απασχολούν 28.436 υπαλλήλους και τέσσερις συνεταιριστικές τράπεζες. Δύο από τις εννέα εμπορικές τράπεζες δε, (Attica Bank και Παγκρήτια Τράπεζα) είναι σε διαδικασία συγχώνευσης, αυξάνοντας τον αριθμό των "συστημικά σημαντικών πιστωτικών ιδρυμάτων" σε πέντε. Από το 2014, λόγω του ψηφιακού μετασχηματισμού, ο αριθμός του δικτύου καταστημάτων μειώθηκε κατά 47% και οι τραπεζικοί υπάλληλοι μειώθηκαν κατά 36%. 

Αγγελική Βελεσιώτου, Capital.gr