Με ένα σοβαρό πρόβλημα το οποίο είναι απόρροια πολλών παραγόντων, αναμένεται να έρθει αντιμέτωπη η Ελλάδα τα επόμενα χρόνια και μάλιστα σε έναν από τους βασικότερους κλάδους της οικονομίας της. Μέχρι το 2020 οι ξενοδοχουπάλληλοι της χώρας δεν θα επαρκούν για να καλύψουν τις όλο και αυξανόμενες ανάγκες του τουρισμού.

Ωστόσο όπως επισημαίνει η κα Κατερίνα Σαντίκου, Managing Director της Workathlon, εταιρείας που δραστηριοποιείτα στο recruiting για πολυτελή ξενοδοχεία της χώρας, το φαινόμενο δεν είναι αμιγώς ελληνικό απλά εντός συνόρων δημιουργεί μια άκρως αντιθετική εικόνα λόγω των υψηλών ποσοστών ανεργίας. 

Συγκεκριμένα όπως αναφέρει πρόσφατη μελέτη αναφέριε πως στα επόμενα δύο χρόνια μια στις δύο διευθυντικές θέσεις στον τουρισμό δεν θα μπορούν να καλυφθούν από επαγγελματίες του τουρισμού. Η αύξηση κατά 7% του τουριστικού ρεύματος σε ολόκληρη την Ευρώπη σε συνδυασμό με την υπογεννητικότητα που παρατηρείται στη Γηραιά Ήπειρο αποτελούν τις βασικότερες αιτίες του προβλήματος. 

Να υπενθυμίσουμε ότι για πρώτη φορά καταγράφηκε αρνητική φυσική αλλαγή του πληθυσμού της ΕΕ, ο οποίος εκτιμήθηκε στα 510,1 εκατ. ανθρώπους με την αύξηση του να είναι αποτέλεσμα καθαρά της μετανάστευσης κι όχι των γεννήσεων.

Τα πρόσφατα στοιχεία είναι δυσοίωνα και απογοητευτικά και για την περίπτωση της χώρας μας. σύμφωνα με την Ελληνική Γεροντολογική και Γηριατρική Εταιρία ο πληθυσμός της χώρας μειώνεται σε απόλυτους αριθμούς συνεχόμενα από το 2011, οπότε και για πρώτη φορά ο αριθμός των γεννήσεων και των μεταναστευτικών ροών προς τη χώρα υπολείπεται του αριθμού των θανάτων και της μετανάστευσης Ελλήνων στο εξωτερικό.

Ο μέσος όρος ολικής γονιμότητας, δηλαδή παιδιών ανά ζεύγος, είναι 1,30, σταθερός τα τελευταία χρόνια, όταν ο μέσος όρος της ΕΕ είναι 1,49 και την ίδια στιγμή που για να διατηρηθεί σταθερός ο πληθυσμός πρέπει ο δείκτης να είναι πάνω από 2,1. Καταγράφοντας το τρίτο χαμηλότερο δείκτη γεννήσεων στην ΕΕ μετά την Γερμανία (8,4% και την Πορτογαλία (8,5), η Ελλάδα (9%) υπολογίζεται ότι θα έχει μείωση του πληθυσμού από τα 11 εκατ. το 2013 στα 8,3 – 10 εκατ. μέχρι το 2050.

Ωστόσο στη χώρα μας το πρόβλημα εντείνουν κι άλλοι λόγοι, όπως το μεγάλο κύμα brain drain που καταγράφηκε τα χρόνια της κρίσης - σύμφωνα με μελέτη της KPMG ο συνολικός αριθμός των Ελλήνων που έφυγαν την περίοδο 2008-2016 ανέρχεται σε περίπου 450.000 και το κόστος αυτής της φυγής υπολογίζεται ότι κόστισε στη χώρα περί τα 15 δισ. ευρώ - καθώς και οι χαμηλές αποδοχές σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη. «Παρότι μάλιστα το κόστος διαβίωσης σε μια ξένη χώρα είναι υψηλότερο εν συγκρίσει με την Ελλάδα, οι αποκλίσεις στους μισθούς παραμένουν δελεαστικές για τους εργαζόμενους» εξηγεί η κα Σαντίκου.

Ενδεικτικά μας πληφορορεί πως μια διευθυντική θέση στην Ελλάδα μπορεί να έχει αποδοχές έως και 3.000 ευρώ το μήνα εκεί που για παράδειγμα στην Αγγλία ​οι μηνιαίες αποδοχές θα έφταναν τις 6.000 ευρώ. Αντίστοιχα σε χαμηλότερες θέσεις τα 1.000 ευρώ το μήνα  της Ελλάδας γίνονται τουλάχιστον 1.500 σε μια χώρα του εξωτερικού.

Πρόσθετη αιτία είναι και η έντονη εποχικότητα του συγκεκριμένου επαγγέλματος, ειδικά στην περίπτωση της χώρας μας, η οποία εμποδίζει τους εργαζόμενους να επενδύσουν σε αυτό. «Μόνο τα τελευταία χρόνια γίνονται κάποιες προσπάθειες να αλλάξει η αντίληψη των απασχολούμενων για τον συγκεκριμένο κλάδο, δηλαδή να καθιερωθεί και ο τουρισμός ως ένα κλάδος καριέρας» σημειώνει η κα Σαντίκου.

Συγκεκριμένα το τελευταίο διάστημα γίνονται πολύ μεγάλες προσπάθειες από τον ΣΕΤΕ ώστε να εκπαιδευτούν οι νέοι άνθρωποι που ασχολούνται με τον τουρισμό και να δημιουργηθεί μια νέα εργαλειοθήκη ταλέντων η οποία μπορεί μελλοντικά να δώσει την έννοια της εξέλιξης. Κι όλα αυτά την ώρα που η πλειονότητα των ξενοδοχοϋπαλλήλων της χώρας είναι απλά απόφοιτοι λυκείου.

Συγκεκριμένα με βάση τα στοιχεία της Workathlon από τους ζητούντες εργασία σε πολλών αστέρων ξενοδοχεία, το 56% των ξενοδοχοϋπαλλήλων έχουν απολυτήριο λυκείου, ένα 32% έχει πτυχείο ανώτατου εκπαιδευτικού ιδρύματος κι ένα 10% μόνο κατέχει κάποιο μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών. Πέρα βέβαια από την εκπαίδευση μεγάλη είναι και η έλλειψη σύνδεσης του κλάδου με τα εκπαιδευτικά ιδρύματα. Αυτό είναι εμφανές κι από τα λανθασμένα κριτήρια που έχουν πολλές φορές όσοι προσλαμβάνουν υπαλλήλους ή όσοι υπάλληλοι αναζητούν δουλειά αντίστοιχα. 

Αναφερθείς στην εποχικότητα η διευθύντρια της Workathlon σημειώνει ότι αποτελεί ένα ακόμα μεγάλο πρόβλημα αφού δεν βοηθά τους εργαζόμενους να επενδύσουν στην εργασία τους. «Ένα ενδιαφέρον στοιχεία από πρόσφατη μελέτη που κάναμε είναι ότι πέντε στους 10 υποψήφιους που αναζητούν δουλειά στον τουρισμό ξεκινούν να ψάξουν πριν ακόμα αφήσουν την προηγούμενη δουλειά. Μάλιστα διευκρινίζει ότι η εποχικότητα αποτελεί δύσκολο στοίχημα από μόνη της, αφού η καταπολέμησή της προϋποθέτει την προώθηση των εναλλακτικών μορφών τουρισμού αλλά και την σύμπραξη πολιτείας επιχειρήσεων, αεροπορικών εταιρειών, ακτοπλϊοκών εταιρειών και άλλων φορέων του τουρισμού για να κινηθεί η χώρα προς αυτή την κατεύθυνση. 

Ένα άλλο χαρακτηριστικό που εντείνει το πρόβλημα είναι και το γεγονός πως δεν έχουν μειωθεί οι θέσεις εργασίας στον κλάδο λόγω της τεχνολογίας, όπως ισχύει σε άλλες βιομηχανίες, επειδή ο τουρισμός σχετίζεται περισσότερο με τις υπηρεσίες κι όχι με την παραγωγή. 

Οι εργασιακές συνθήκες στην τουριστική Ελλάδα της κρίσης

Κι όλα αυτά την ώρα που ο ίδιος ο κλάδος έχει τεράστιες δυσκολίες από μόνος του. Η εργασία στον τουρισμό απαιτεί μεγάλη φυσική αντοχή η οποία χάνεται όσο οι εργαζόμενοι μεγαλώνουν. «Μετά τα 35 αν δεν είσαι manager θεωρείσαι μεγάλος για κάποιες θέσεις εργασίας στον τουρισμό και πολλοί είναι εκείνοι που προσπαθούν να μην αποκαλύπτουν εξαρχής την ηλικία τους για να μην αποτελέσει τροχοπέδη στην πρόσληψή τους.

Δυστυχώς σε όλα αυτά έρχονται να προστεθούν και οι δύσκολες εργασιακές συνθήκες του κλάδου σε συνδυασμό με τις στρεβλώσεις της κρίσης. Η εργασία είναι κατά κύριο λόγο 7ημερη και σπάνια τηρειται το 8ωρο ενώ είναι και άκρως απαιτητική αφού περιλαμβάνει αρκετή ορθοστασία και συνεχή επαφή με κόσμο. 

Τα παραπάνω συμπεράσματα πρέπει να ληφθούν σοβαρά υπόψη αν σκεφτεί κανείς ότι στην Ελλάδα οι εργαζόμενοι του κλάδου του τουρισμού αντιπροσωπεύουν το 10% της συνολικής πλήρους απασχόλησης της χώρας και το 18% της μερικής απασχόλησης. 

Να υπενθυμίσουμε ότι η Workathlon αποτελεί μια από τις πρωτοπόρες startup του τουρισμού. Ιδρύθηκε το 2015 από την κυρία Σαντίκου, δεύτερης γενιάς ξενοδόχο, η οποία απασχολούμενη στα καταλύματα της οικογένειας παρατήρησε την αδυναμία στελέχωσης των ξενοδοχείων με σωστό προσωπικό και την άμεση επίδραση που είχε αυτό τόσο στα έσοδα όσο και στο κόστος των ξενοδοχείων. « Το να επιλέγεις το σωστό προσωπικό για το ξενοδοχείο αλλά και να το διατηρείς για αρκετά χρόνια αποδεικνύεται σωτήριο για μια ξενοδοχειακή μονάδα. Πέρα από την ικανοποίηση των πελατών το ίδιο το προσωπικό εξελίσσεται και βελτιώνεται ενώ το ξενοδοχείο δαπανά λιγότερα για την εκπαίδευσή του κάθε χρόνο».

Η εταιρεία έχει καταφέρει μέσα σε 2,5 περίπου χρόνια να σηκώσει χρηματοδότηση ύψους 400 χιλιάδων από ένα αμερικανικό fund αλλά και από την Εθνική Τράπεζα, να μεγαλώσει απασχολώντας πλέον 6 άτομα αλλά και να έχει μια βάση από 30.000 ξενοδοχοϋπαλλήλους και 168 πολυτελή ξενοδοχεία πελάτες. Το Νοέμβριο δε αναμένεται να μας παρουσιάσει μια καινοτόμα πλατφόρμα recruiting η οποία θα μπορεί να ταιριάζει ακόμα περισσότερους επαγγελματίες του κλάδου με πεντάστερα ξενοδοχεία. 

Νίκη Παπάζογλου (insider.gr)