Οταν επισκέπτομαι πανεπιστήμια, συχνά αναρωτιέμαι αν είναι παραδόπιστοι οι φοιτητές και οι φοιτήτριες που αναζητούν εργασία σε διάφορες επιχειρήσεις. Νομίζω ότι δεν είναι, εφόσον οι επιχειρήσεις μπορούν να είναι μια σημαντική δύναμη προόδου.

Στην πραγματικότητα, βέβαια, οι επιχειρήσεις μπορούν να είναι δύναμη προόδου, αλλά συνήθως δεν είναι. Μία από τις συζητήσεις στο Νταβός αφορά πόσα μπορούν να κάνουν οι επιχειρήσεις για να ωφελήσουν το 99% του πληθυσμού και όχι μόνον το 1%. Δεν αρκεί να πλουτίζουν οι μέτοχοι.

Οι μεγιστάνες ανέκαθεν ισχυρίζονται ότι εξυπηρετούν τα συμφέροντα των απλών ανθρώπων, όταν στην πραγματικότητα τους ληστεύουν. Τα στελέχη των αμερικανικών καπνοβιομηχανιών έχουν σκοτώσει περισσότερους απ’ όσους σκότωσε ο Στάλιν και οι φαρμακοβιομηχανίες περισσότερους απ’ όσους οι έμποροι ναρκωτικών της Κολομβίας.

Κι όμως, μερικές φορές τα στελέχη των επιχειρήσεων συγκινούνται όταν μιλούν για τη δουλειά τους. Για μένα, οι πιο ενδιαφέροντες άνθρωποι στο Νταβός δεν είναι οι πρόεδροι, ούτε οι διασημότητες, αλλά οι επιχειρηματίες που αξιοποιούν τις δραστηριότητές τους για την αντιμετώπιση σημαντικών κοινωνικών προβλημάτων.

Ο Κρίστοφερ Μίκελσεν συνεργάζεται με περίπου τριάντα επιχειρήσεις, μεταξύ των οποίων εταιρείες κινητής τηλεφωνίας και το Facebook, για να βοηθάει πρόσφυγες να βρουν τους συγγενείς τους. Η Σάσα Κράμερ εργάζεται στην Αϊτή και προσπαθεί να λύσει δύο θεμελιώδη προβλήματα: την έλλειψη χώρων για την ατομική υγιεινή και την υποβάθμιση της γονιμότητας του εδάφους.

Στην Κένυα, η Κρίστι Πίκοκ ασχολείται με ένα πολύ μεγάλο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι αγρότες. Μεγάλη μερίδα ζωοτροφών, φαρμάκων και συναφών προϊόντων που διατίθενται στο εμπόριο είναι είτε απομιμήσεις είτε χαμηλών προδιαγραφών. Οταν οι αγρότες αγοράζουν εν αγνοία τους αυτά τα προϊόντα, η σοδειά τους καταστρέφεται.

Η Πίκοκ εργάστηκε αρχικά σε ανθρωπιστικές οργανώσεις αλλά σύντομα απογοητεύτηκε. Γι’ αυτό και ίδρυσε μια εταιρεία με κεφάλαια που της χορήγησε το Φιλανθρωπικό Ιδρυμα Μπιλ και Μελίντα Γκέιτς.

Αυτό είναι το πλεονέκτημα μιας επιχείρησης, η οποία συχνά είναι πιο βιώσιμη και αποβαίνει πιο αποτελεσματική από μια φιλανθρωπική οργάνωση. Σε συνεργασία με τους αγρότες της Αφρικής για τη βελτίωση της παραγωγής καπνού, η Starbucks βοηθάει πολύ περισσότερους ανθρώπους να αλλάξουν τη ζωή τους απ’ όσους βοηθάει μια ανθρωπιστική οργάνωση. Μεταξύ των επιχειρηματικών κολοσσών υπάρχουν ορισμένοι που κινούνται σε αυτήν την κατεύθυνση.

Ο Λόρενς Φινκ, διευθύνων σύμβουλος της επενδυτικής BlackRock και ένας από τους μεγαλύτερους επενδυτές σε όλο τον κόσμο, αιφνιδίασε τον επιχειρηματικό κόσμο προ ημερών, όταν εμμέσως απείλησε να τιμωρήσει όσες επιχειρήσεις «αυξάνουν τα κέρδη τους χωρίς να προσφέρουν στην κοινωνία».

Το κίνητρό του δεν είναι κάποια κρίση συνειδήσεως, αλλά το συμφέρον. Οι σημερινοί τριαντάρηδες και τριανταπεντάρηδες θέλουν να εργάζονται σε εταιρείες που παράγουν προϊόντα φιλικά στο περιβάλλον και είναι ευαισθητοποιημένες σε κοινωνικά θέματα.

Οι υψηλές αμοιβές δεν δελεάζουν τους υποψήφιους προς εύρεση εργασίας όπως συνέβαινε τα προηγούμενα χρόνια. Για πολλούς από τους νέους ανθρώπους το σημαντικότερο είναι το ήθος της εταιρείας στην οποία εργάζονται ή επενδύουν ή της εταιρεία από την οποία ψωνίζουν διάφορα προϊόντα.

Πολλά διευθυντικά στελέχη ομολογούν ότι αυτό είναι το κίνητρό τους. Αν δεν δώσουν προσοχή σε θέματα ηθικής, θα δυσκολευτούν να βρουν ταλαντούχους ανθρώπους για την επιχείρησή τους. Κι έτσι μια επιχείρηση που περιφρονεί τις κοινωνικές αξίες χάνει σταδιακά την αξία της.

NICHOLAS KRISTOF / THE NEW YORK TIMES