*Του Αντώνη Ζαϊρη

Σ​​το ελληνικό σύμπαν της διαρκούς αλλά συνεπούς κατακρήμνισης και κατάπτωσης των αξιών, κατάπτωση που κατά τον φιλόσοφο Στέλιο Ράμφο «ανοίγει τη συνείδηση στην ευτέλεια και την ευτέλεια στην αχρειότητα, ενώ η αχρειότητα την εξοικειώνει με κάθε είδους βρωμισιά», συντηρείται η χώρα εδώ και πολλά χρόνια με διάφορους συναρπαστικούς μύθους, κυήματα πολιτικής φαντασίας, που εκφράζονται διά του λόγου τους από το παρηκμασμένο πολιτικό προσωπικό της χώρας για λόγους κυρίως είτε ιδεολογικής ταύτισης με το κομματολόγιο αρχών που πρεσβεύουν τα κόμματά τους (που σε κάποιες περιπτώσεις ούτε οι ίδιοι ενστερνίζονται) είτε για προσωπικές αιτίες εξυπηρετικής λογικής είτε στο πλαίσιο μιας διαμορφωμένης πολιτικής στρατηγικής με συγκεκριμένες στοχεύσεις. Ανάμεσα στους μύθους αυτούς που αφορούν την οικονομία, συγκαταλέγονται και οι εξής τέσσερις βασικοί μύθοι:

Ο μύθος της προγραμματικής σύγκλισης, π.χ. επί θεμάτων οικονομικής καθημερινότητας των πολιτών, ως προϋπόθεσης μετεκλογικής συνεργασίας. Η αλήθεια είναι ότι τα γραφόμενα στα προγράμματα των κομμάτων ή στο μανιφέστο αρχών και ιδεών που εμφορούνται, αφενός, δεν έχουν σχέση τις περισσότερες φορές με την πραγματικότητα (αυτό έχει αποδείξει η ζωή) και, αφετέρου, υποκρύπτουν εξαρχής και εκ προοιμίου διάθεση απορριπτική της όποιας συνεργασίας, ενώ από την άλλη τα προβλήματα έχουν κοινό παρανομαστή στη χώρα. Και σιγά τελικά τις ιδεολογικές περιχαρακώσεις που περιφρουρούν και δεν τους επιτρέπουν συνεργασία!

Ο μύθος του πραγματικού ρυθμού ανάπτυξης, που για φέτος προϋπολογίζεται να κλείσει στο 2,1%. Η αλήθεια είναι ότι η ανάπτυξη παραμένει αναιμική, ασθενική και βραδυπορούσα. Θα πρέπει ως εκ τούτου μετά τα αποτελέσματα του 0,55% του α΄ εξαμήνου 2018 (σε ρεαλιστική και όχι παραπλανητική βάση) να τρέξει με 3,65% του ΑΕΠ για το β΄ εξάμηνο του 2018, ώστε να αγγίξει την επίτευξη του προϋπολογιστικού στόχου 2,1% του ΑΕΠ. Η πραγματική ωστόσο αποτίμηση των μέχρι τώρα δεδομένων μιλάει για εφικτό στόχο της τάξης το πολύ του 1,7%-1,8% του ΑΕΠ.

Ο μύθος του υπερμεγέθους πρωτογενούς πλεονάσματος, 4,8 δισ. ευρώ με στοιχεία 9μήνου 2018, υπερβαίνοντας τον στόχο για πρωτογενές 2,5 δισ. ευρώ, και ο επιπλέον μύθος της διάχυσής του στην κοινωνία. Η αλήθεια είναι ότι το πρωτογενές πλεόνασμα παράγεται λόγω της καθυστέρησης πληρωμής οφειλών του Δημοσίου σε ιδιώτες ύψους περί τα 3,13 δισ. ευρώ (το χρέος αντίστοιχα των πολιτών προς εφορίες και ασφαλιστικά ταμεία αυξήθηκε κατά 60% από τα τέλη του 2014) αλλά και τις μειώσεις δαπανών του ΠΔΕ, έναντι στόχου, κατά 1,2 δισ., οι οποίες τελικά διαμορφώθηκαν σε 1,6 δισ. ευρώ. Βεβαίως τα θηριώδη υπερπλεονάσματα θυσιάζουν τις αναπτυξιακές και επενδυτικές προοπτικές της οικονομίας και «πνίγουν» την ανάκαμψη στην πραγματική οικονομία καθώς αποστερούν ρευστότητα λόγω υπερφορολόγησης μισθών και συντάξεων που «γεννούν» επίσης αυτά τα πλεονάσματα.

Ο μύθος της αναγκαιότητας άμεσων επενδύσεων που έχει ανάγκη η χώρα, της τάξης περίπου των 80 δισ. ευρώ για τα επόμενα τρία χρόνια, οι οποίες θα έχουν πολλαπλασιαστικά οφέλη στην οικονομία με ευεργεσία της απασχόλησης, της παραγωγικότητας, της δημιουργίας επίσης νέων εισοδημάτων και της αποταμίευσης.

Η αλήθεια όμως είναι ότι οι εγχώριες επενδύσεις δεν καλύπτονται από την αποταμίευση της χώρας (είναι μόλις στο 11% του ΑΕΠ, δηλ. γύρω στα 20 δισ., ενώ στις χώρες της Ε.Ε. ο μέσος ρυθμός αποταμίευσης αγγίζει το 20%) και ως εκ τούτου πρέπει άμεσα να εισρεύσουν ξένα επενδυτικά κεφάλαια.

Εξαιτίας όμως της καθυστέρησης των αποτελεσμάτων των επενδύσεων π.χ. στην απασχόληση, στην παραγωγικότητα και στην αποταμίευση, είναι αναγκαίο να λειτουργήσουν οι εξαγωγές ως καταλύτης που θα καλύψει το χάσμα επενδύσεων - αποταμίευσης και θα πριμοδοτήσει με άμεσα αποτελέσματα την οικονομία προκειμένου να αποφευχθεί περαιτέρω συρρίκνωση του ελλείμματος στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών.

* Ο δρ Αντώνης Ζαΐρης είναι αναπλ. αντιπρόεδρος ΣΕΛΠΕ, μέλος της Ενωσης Αμερικανών Οικονομολόγων (ΑΕΑ).