Οι αποδόσεις των κρατικών ομολόγων κινούνται ανοδικά σε όλον τον κόσμο, καθώς ενισχύονται τα σενάρια για αύξηση του πληθωρισμού. Η προοπτική της παγκόσμιας οικονομίας βελτιώνεται όλο και περισσότερο και οι τιμές του πετρελαίου έχουν ενισχυθεί και συνεχίζουν να οδεύουν ανοδικά. Παράλληλα, η ανεργία κυμαίνεται στα χαμηλότερα επίπεδα των τελευταίων ετών εάν όχι δεκαετιών σε κάποιες χώρες. Το μοναδικό κομμάτι του «παζλ» που λείπει είναι η αύξηση των μισθών. Με την παγκόσμια οικονομία να καλπάζει και την ανεργία να κινείται σε πολύ χαμηλά επίπεδα, είναι ζήτημα χρόνου να ενισχυθούν οι μισθοί. Και για να γίνει αυτό, οι τιμές θα αναρριχηθούν αυτόματα και έτσι οι κεντρικές τράπεζες θα αναγκαστούν να υιοθετήσουν μια πιο αυστηρή νομισματική πολιτική.

Σε αυτό το σενάριο προσδοκούν κεντρικές τράπεζες και κυβερνήσεις, αλλά η ενίσχυση των μισθών δεν οδηγεί απαραιτήτως σε άνοδο του πληθωρισμού. Ο Τζο Λαβόργκνα, επικεφαλής για την αμερικανική οικονομία στη Natixis, επισημαίνει ότι ο συσχετισμός ανάμεσα στην αύξηση των μισθών και στον πληθωρισμό ήταν μηδενικός κατά τη διάρκεια της τελευταίας 25ετίας. Ανύπαρκτος είναι, επίσης, ο συσχετισμός ανάμεσα στην αύξηση των μισθών και στην ανεργία την ίδια περίοδο.

Οι λόγοι που οι πραγματικοί μισθοί κινούνται σε χαμηλά επίπεδα για τόσο πολύ, ακόμη και σε περιόδους με ανάπτυξη, είναι ευρέως γνωστοί: μεγάλη τεχνολογική πρόοδος, αυτοματισμός, παγκοσμιοποίηση, μείωση της συμμετοχής των εργαζομένων σε συνδικαλιστικές ενώσεις, δημογραφικές αλλαγές, αύξηση της μερικής απασχόλησης, των ελεύθερων επαγγελματιών και της προσωρινής εργασίας.

Συν τοις άλλοις, τα ενισχυμένα κέρδη των εταιρειών δεν ενισχύουν τις πληθωριστικές πιέσεις, διότι δεν διοχετεύονται στην οικονομία αλλά αποταμιεύονται. Στο μεταξύ, ελλοχεύουν κίνδυνοι από την αύξηση των χρεών των καταναλωτών, διότι υποδεικνύει ότι δεν διαθέτουν τους πόρους για να καλύψουν τις ανάγκες τους. Φαίνεται, παράλληλα, ότι δεν μπορούν να προσδοκούν σε μεγάλες μισθολογικές αυξήσεις για να μπορούν να καλύψουν τα χρέη τους και παράλληλα να αυξήσουν τις καταναλωτικές δαπάνες τους. Οπως τόνισε η εταιρεία αναλύσεων McKinsey, «το χρέος των νοικοκυριών συνεχίζει να αυξάνεται σε υψηλούς ρυθμούς και η απομόχλευση, δηλαδή η μείωση του δανεισμού τους, είναι σπάνια».

Ορισμένες κατηγορίες καταναλωτών εμφανίζουν χρέη σε ιστορικά υψηλά επίπεδα. Ενδεικτική είναι η μεγάλη άνοδος των φοιτητικών δανείων και των δανείων αγοράς αυτοκινήτων στις ΗΠΑ. Αυτοί οι δανειολήπτες θα χρησιμοποιήσουν την οποιαδήποτε μισθολογική αύξηση για να αντεπεξέλθουν στην κάλυψη των χρεών τους. Επειτα είναι το ζήτημα της κατανομής των εισοδημάτων. Οι πλουσιότεροι άνθρωποι του κόσμου γίνονται ακόμη πιο ευκατάστατοι. Σήμερα, το 1% των πλουσιότερων του κόσμου κατέχει το 50% του πλούτου σε όλον τον πλανήτη αντί του 43% που είχε προ μιας δεκαετίας, σύμφωνα με τη Credit Suisse.

Ας υποθέσουμε ότι αυξάνονται οι μισθοί. Θεωρητικά, κάτι τέτοιο θα επιτυγχάνονταν από την ενίσχυση της παραγωγικότητας (κάτι που επίσης δεν έχει καταγραφεί από την υφιστάμενη οικονομική ανάπτυξη). Δηλαδή, εάν οι εργαζόμενοι παρήγαγαν περισσότερα ανά κάθε ώρα εργασίας, θα ζητούσαν μεγαλύτερη αποζημίωση για κάθε ώρα εργασίας.

Στην πραγματικότητα, η αύξηση της παραγωγικότητας καταπιέζει την άνοδο των τιμών. «Κατά τη διάρκεια της τελευταίας 20ετίας, η αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας στα περισσότερα κράτη-μέλη του ΟΟΣΑ έχει αποσυνδεθεί από την αύξηση του μέσου πραγματικού μισθού. Αυτό σημαίνει ότι η αύξηση της παραγωγικότητας δεν είναι πια αρκετή για να αυξηθεί ο πραγματικός μισθός ενός τυπικού εργάτη», αναφέρεται σε έκθεση του ΟΟΣΑ. Χαμηλότερη του 2% ήταν, πράγματι, η άνοδος των εισοδημάτων την τελευταία 25ετία.

JAMIE MCGEEVER / REUTERS