Ο κίνδυνος της δημιουργίας μιας νέας γενιάς κόκκινων δανείων αποτελεί τον κυρίαρχο φόβο στα επιτελεία των τραπεζών, που παρακολουθούν με σοκ και δέος τις καταιγιστικές εξελίξεις στην οικονομία τις οποίες προκαλεί ο κορωνοϊός. Εν αναμονή και των κυβερνητικών ανακοινώσεων για τα μέτρα στήριξης της οικονομίας, τα επιτελεία των τραπεζών παρακολουθούν τις εξελίξεις και είναι σε συνεχή επαφή με εκπροσώπους επιχειρήσεων από όλους τους κλάδους.

Η επιδείνωση της ρευστότητας σε κρίσιμους κλάδους, όπως ο τουρισμός, αποτελεί την άμεση επίπτωση που αναμένουν οι τράπεζες και αν και προς το παρόν δεν υπάρχουν ενδείξεις νέων καθυστερήσεων στην αποπληρωμή των δανειακών υποχρεώσεων, η ύπαρξη τέτοιων φαινομένων είναι πλέον θέμα χρόνου. Οι επιπτώσεις στην οικονομία αναμένεται να είναι αλυσιδωτές, καθώς εκτός από το άμεσο θύμα της κρίσης που είναι ο τουρισμός, σοβαρές είναι οι συνέπειες στις αερομεταφορές, στο εμπόριο και στην εφοδιαστική αλυσίδα, και εντέλει στην κατανάλωση.

Η αγωνία των τραπεζών είναι το κατά πόσον επιχειρήσεις που είχαν επιβιώσει της κρίσης και είχαν ρυθμίσει τα δάνειά τους, αλλά στηρίζονταν σε οριακή ρευστότητα, θα μπορέσουν, μετά το χτύπημα του COVID-19 και την καθίζηση των εσόδων τους, να συνεχίσουν να αποπληρώνουν τις δανειακές τους υποχρεώσεις, χωρίς να οδηγηθούμε στη δημιουργία μιας νέας γενιάς προβληματικών επιχειρήσεων και προβληματικών δανείων. Δεν είναι τυχαίο ότι μεταξύ των κλάδων που φιγουράρουν με τα υψηλότερα ποσοστά μη εξυπηρετούμενων δανείων είναι ο κλάδος του εμπορίου που πλήττεται άμεσα από τη διάδοση του ιού, ο κλάδος της εστίασης, ενώ υψηλά στην κατάταξη είναι ο κλάδος του τουρισμού, παρά το γεγονός ότι είναι και από τους ταχύτερα αναπτυσσόμενους κλάδους.

Εκτός από τις επιχειρήσεις, αντίστοιχοι προβληματισμοί υπάρχουν και για άλλες επαγγελματικές κατηγορίες και φυσικά και για τα νοικοκυριά, πολλά από τα οποία κατάφερναν έπειτα από αλλεπάλληλες ρυθμίσεις να ορθοποδήσουν από την κρίση και να τακτοποιήσουν τις οφειλές τους προς τις τράπεζες. Οπως χαρακτηριστικά εξηγούν τραπεζικά στελέχη, ο κίνδυνος είναι διπλός και αφορά γενικότερα την κουλτούρα πληρωμών που υπάρχει στη χώρα είτε σε επίπεδο ψυχολογίας είτε σε αντικειμενικό επίπεδο, δηλαδή αδυναμίας να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους. 

Το φαινόμενο του COVID-19 και η ταχύτητα με την οποία εξαπλώνεται διαταράσσουν την καθημερινότητα των πολιτών, μεταβάλλοντας τη συμπεριφορά τους και τις δραστηριότητές τους. Οι μετακινήσεις περιορίζονται, η κατανάλωση υποχωρεί και οι τράπεζες ζουν με τον φόβο ότι, μαζί με την κίνηση στα τραπεζικά καταστήματα που αρχίζει να μειώνεται λόγω αποφυγής των συναθροίσεων, σε δεύτερη μοίρα θα αρχίσει να μπαίνει σταδιακά και η αποπληρωμή των καθημερινών υποχρεώσεων. Οπως σημειώνουν, «καθώς ολοένα και περισσότερα τμήματα της οικονομίας πλήττονται από τις επιπτώσεις του κορωνοϊού επηρεάζοντας όλη την αλυσίδα –από την παραγωγή έως την κατανάλωση–, αυτό δεν μπορεί να αφήσει ανεπηρέαστη την κουλτούρα πληρωμών, που είναι ούτως ή άλλως ευάλωτη σε εξωτερικούς παράγοντες, ακόμη και αν αυτοί δεν επηρεάζουν άμεσα την οικονομική τους δυνατότητα».

Παρενέργειες

Οι επιπτώσεις που θα υπάρξουν στο μακροοικονομικό περιβάλλον και η ανατροπή των προβλέψεων για την ανάπτυξη, που ήδη προεξοφλείται, είναι πολύ πιθανόν να επηρεάσουν τα σχέδια μείωσης των κόκκινων δανείων που έχουν ανακοινώσει οι τράπεζες για το 2020. Τα σχέδια αυτά παρακολουθούνται στενά από τις ευρωπαϊκές εποπτικές αρχές, που δεν κρύβουν την ανησυχία τους για το μέγεθος των επιπτώσεων όχι μόνο στο χρηματοοικονομικό περιβάλλον αλλά και στην ευρωπαϊκή οικονομία.

Ευγενία Τζώρτζη Καθημερινή