Η επικεφαλής της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, σε ομιλία της στο πλαίσιο του ετήσιου συνεδρίου της κεντρικής τράπεζας στη Σίντρα της Πορτογαλίας, ανακοίνωσε πως την προσεχή Παρασκευή 1η Ιουλίου ενεργοποιείται το πρώτο της «όπλο» κατά του κατακερματισμού, αυτό των ευέλικτων επανεπενδύσεων του PEPP.

Το πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας κατά του κατακερματισμού της αγοράς ομολόγων θα περιορίζει το αυξανόμενο κόστος δανεισμού για τις ευάλωτες χώρες της Ευρωζώνης, ενώ θα διατηρεί την πίεση στις κυβερνήσεις να ακολουθήσουν συνετή δημοσιονομική πολιτική, καθώς θα περιέχει σχετικές «δικλίδες ασφαλείας», σύμφωνα με την Κριστίν Λαγκάρντ.

Η ομαλοποίηση της νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ έχει ασκήσει πιέσεις στις αποδόσεις και τα spreads των ομολόγων της Ευρωζώνης, αυξάνοντας τις ανησυχίες για νέα κρίση, κάτι που οδήγησε το διοικητικό συμβούλιο να επιταχύνει τον σχεδιασμό ενός νέου εργαλείου. Οπως δήλωσε η επικεφαλής της ΕΚΤ σε ομιλία της στο πλαίσιο του ετήσιου συνεδρίου της κεντρικής τράπεζας στη Σίντρα της Πορτογαλίας, «το νέο μέσο θα πρέπει να είναι αποτελεσματικό, ενώ θα είναι αναλογικό και θα περιέχει επαρκείς διασφαλίσεις για να διατηρήσει την ώθηση των κρατών-μελών προς μια υγιή δημοσιονομική πολιτική», δίνοντας έτσι κάποιες λεπτομέρειες σχετικά με τη μορφή που θα έχει.

Τα σχόλια της Λαγκάρντ υποδηλώνουν ότι το νέο εργαλείο πιθανόν να συνδέεται με όρους και προϋποθέσεις για τις χώρες που επωφελούνται από αυτό. Αν και προς το παρόν δεν υπάρχει κάποια συμφωνία στο Δ.Σ. για το πρόγραμμα, με τις προτάσεις αλλά και τις… ενστάσεις να είναι πολλές, σύμφωνα με πληροφορίες της «Καθημερινής» θα περιλαμβάνει light προϋποθέσεις, όπως είναι η συμμόρφωση των χωρών με τις ετήσιες οικονομικές συστάσεις της Κομισιόν ή με την εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων του Ταμείου Ανάκαμψης και όχι αυστηρά κριτήρια που είχε το πρόγραμμα ΟΜΤ το οποίο ήταν η ύπαρξη ενός μνημονίου. Σύμφωνα με τον Βέλγο κεντρικό τραπεζίτη Πιερ Γουντς, η ΕΚΤ θα πρέπει να το ενεργοποιεί μόνο σε χώρες με αξιόπιστα δημοσιονομικά σχέδια.

Η Λαγκάρντ επισήμανε πως η ομαλοποίηση της νομισματικής πολιτικής θα οδηγήσει σε άνοδο των επιτοκίων και των αποδόσεων των κρατικών ομολόγων, και, καθώς τα κράτη της Ευρωζώνης ξεκινούν από διαφορετικές δημοσιονομικές θέσεις, μπορεί επίσης να οδηγήσει σε αύξηση των spreads. Οπως εξήγησε, εάν τα spreads σε ορισμένες χώρες ανταποκριθούν με γρήγορο και άτακτο τρόπο στις αυξήσεις των επιτοκίων, πέρα από αυτά που θα δικαιολογούσαν τα θεμελιώδη οικονομικά μεγέθη, θα αποτελούσε ουσιαστικά το «σήμα» για να παρέμβει. Οπως είπε, «για να διατηρηθεί η ομαλή μετάδοση της στάσης πολιτικής σε ολόκληρη τη Ζώνη του Ευρώ, πρέπει να διασφαλιστεί ότι η ανατιμολόγηση δεν επιδεινώνεται και δεν στρεβλώνεται από την αποσταθεροποιητική δυναμική της αγοράς, οδηγώντας σε κατακερματισμό της αρχικής ώθησης πολιτικής».

Οι αγορές ομολόγων υπό το νέο πρόγραμμα, σύμφωνα με αναφορές, μπορεί επίσης να είναι «αποστειρωμένες» (sterilized) ώστε η παρέμβαση να έχει ουδέτερο αντίκτυπο (πουλώντας άλλους τίτλους για την αγορά νέων ομολόγων). Ωστόσο, αυτό είναι δύσκολο να εφαρμοστεί και αποτελεί ένα παζλ για την ΕΚΤ καθώς σημαίνει ότι για κάποιες χώρες θα πραγματοποιεί ουσιαστικά νομισματική σύσφιγξη (QT), ενώ σε κάποιες άλλες νομισματική χαλάρωση (QE). Αυτό το πρόβλημα μπορεί να ξεπεραστεί εάν

το πρόγραμμα εφαρμοστεί παράλληλα με την αφαίρεση ρευστότητας από το τραπεζικό σύστημα. Σύμφωνα με πηγές του Reuters, υπάρχουν σκέψεις το νέο εργαλείο να συνοδεύεται με δημοπρασίες, όπου οι τράπεζες θα μπορούν να «παρκάρουν» μετρητά με ένα πιο ευνοϊκό επιτόκιο από τις κανονικές καταθέσεις.

Η επικεφαλής της ΕΚΤ ανακοίνωσε επίσης πως την προσεχή Παρασκευή 1η Ιουλίου ενεργοποιείται το πρώτο της «όπλο» κατά του κατακερματισμού, αυτό των ευέλικτων επανεπενδύσεων του PEPP. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», η ευελιξία, εκτός από τον χρόνο, τις κατηγορίες ενεργητικού και τις χώρες, ενδέχεται να αφορά και την εμπροσθοβαρή αγορά τίτλων, δηλαδή η ΕΚΤ να αγοράζει νέα ομόλογα πριν από την ωρίμανση παλαιότερων. Σημειώνεται πως οι λήξεις ομολόγων του PEPP στο σύνολο του 2022 διαμορφώνονται περίπου στα 185 δισ. ευρώ.

Οι αυξήσεις επιτοκίων

Καθώς η ΕΚΤ είναι έτοιμη να αυξήσει τα επιτόκια για πρώτη φορά ύστερα από 11 χρόνια στις 21 Ιουλίου, η Λαγκάρντ άφησε να εννοηθεί ότι οι αυξήσεις θα είναι μικρές, «αλλά με την επιλογή να ενεργήσει αποφασιστικά». Επανέλαβε έτσι την πρόθεση της ΕΚΤ να αυξήσει τα επιτόκια κατά 25 μονάδες βάσης τον Ιούλιο, αφήνοντας την πόρτα για μια μεγαλύτερη κίνηση τον Σεπτέμβριο, εκτός εάν οι μεσοπρόθεσμες προβλέψεις της για τον πληθωρισμό μειωθούν στον στόχο του 2%. Πάντως τα «γεράκια» της ΕΚΤ ασκούν πιέσεις για αύξηση επιτοκίων κατά 50 μ.β. τον Ιούλιο, αλλά δεν φαίνεται πιθανό ότι θα πετύχουν τον στόχο τους. Χθες, ο Λετονός κεντρικός τραπεζίτης, Μάρτιν Κάζακς, δήλωσε πως το βασικό σενάριο είναι αύξηση των επιτοκίων κατά 25 μ.β. τον Ιούλιο και κατά 50 μ.β. τον Σεπτέμβριο, ωστόσο δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο ακόμα και για αύξηση 50 μ.β. τον επόμενο μήνα.

Ελευθερία Κουρταλή Καθημερινή