Χωρίς ασφαλιστική "ενημερότητα", χωρίς ασφαλιστική "ικανότητα", αλλά και καταχρεωμένοι, κινδυνεύουν να παραμείνουν χιλιάδες ελεύθεροι επαγγελματίες, γιατροί, δικηγόροι και μηχανικοί, λόγω της έως τώρα αδυναμίας του Ενιαίου Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης να καταγράψει στα μητρώα του όλους τους ασφαλισμένους του.
Και αυτό, γιατί σημαντική μερίδα από τις προαναφερθείσες κατηγορίες αυτασφαλισμένων εξακολουθεί είτε να είναι "διπλοεγγεγραμμένη" στα μητρώα του ΕΦΚΑ (δηλαδή εμφανίζεται με δύο ασφαλιστικούς "βίους") είτε να μην έχει καν εγγράφει στα μητρώα του ασφαλιστικού υπερφορέα, αν και η ένταξη του Ταμείου τους (π.χ., τέως ΤΣΜΕΔΕ- ΕΤΑΑ) έχει γίνει από 1/1/2017 και ο νόμος Κατρούγκαλου, που προέβλεπε την ενοποίηση των Ταμείων, έχει τεθεί σε ισχύ από 13/5/2016.
Ασφαλισμένοι - "φαντάσματα"
Αυτό σημαίνει πως οι συγκεκριμένοι αυτασφαλισμένοι αποτελούν "φαντάσματα" για τον ΕΦΚΑ (αν και όχι για την αγορά, δεδομένου ότι συνεχίζουν να εργάζονται νόμιμα):
- Δεν μπορούν να λάβουν χρήματα από το Δημόσιο για κάποια σύμβαση έργου την οποία υπέγραψαν.
- Δεν μπορούν να μεταβιβάσουν ένα ακίνητό τους.
- Δεν θα μπορούν να έχουν επιστροφή φόρου από την Εφορία.
Αναδρομικά "χαράτσια"
Παράλληλα, για όσους αυτασφαλισμένους εξακολουθούν να "αγνοούνται" από τον ΕΦΚΑ αυξάνονται "σιωπηρά" τα ασφαλιστικά χρέη τους, μιας και δεν καταβάλλουν τις τρέχουσες εισφορές, καθώς αυτές δεν έχουν υπολογιστεί -ούτε καταλογιστεί στους υπόχρεους-, ελλείψει του μητρώου των εν λόγω αυτασφαλισμένων.
Μόλις γίνει η "ταυτοποίηση" των εν λόγω επαγγελματιών, θα κληθούν να καταβάλουν αναδρομικά τις εισφορές που δεν κατέβαλαν χωρίς δική τους ευθύνη. Έτσι θα γίνει με 57.000 μη μισθωτούς (ελεύθερους επαγγελματίες, αυτοαπασχολουμένους, "μπλοκάκηδες" και αγρότες), όπως αποφάσισε πρόσφατα η διοίκηση του ΕΦΚΑ.
Ωστόσο, με βάση τη συνεχιζόμενη άγνοια του ΕΦΚΑ για τους ασφαλισμένους του, τα αναδρομικά "χαράτσια" αναμένεται να συνεχιστούν.
Χωρίς φάρμακα
Στο μεσοδιάστημα, οι αυτασφαλισμένοι μη μισθωτοί χωρίς "μητρώο" θα υφίστανται ακόμα ένα σκληρό χτύπημα, που δεν είναι άλλο από τη μη πρόσβαση στην ιατροφαρμακευτική περίθαλψη.
Δηλαδή δεν μπορούν να κάνουν εξετάσεις στον ιδιωτικό τομέα της υγείας, αλλά ούτε και να "γράψουν" φάρμακα στον γιατρό τους.
Πρόβλημα, όμως, αντιμετωπίζουν και όσοι ασφαλισμένοι θέλουν να "βγουν" στη σύνταξη, καθώς τα πληροφοριακά συστήματα του ΕΦΚΑ δεν τους "εμφανίζουν" και, έτσι, δεν μπορούν να υπολογιστούν και να εκδοθούν νέες συντάξεις.
Ο χάρτης του αλαλούμ
Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, η κατάσταση η οποία έχει διαμορφωθεί ανά κατηγορία ασφαλισμένων έχει ως εξής:
1.Το τέως ασφαλιστικό ταμείο των μηχανικών (ΤΣΜΕΔΕ-ΕΤΑΑ) βρίσκεται σε συνεχή επικοινωνία με την Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση Κοινωνικής Ασφάλισης (ΗΔΙ- ΚΑ), λόγω των διαρκών επαναϋποβολών των αρχείων, ώστε να μπορέσει να γίνει "συνένωση" των ασφαλιστικών ιστοριών των ασφαλισμένων.
2. Το τέως Ταμείο των γιατρών (ΤΣΑΥ-ΕΤΑΑ) εκδίδει συντάξεις των οποίων αιτήθηκαν ασφαλισμένοι από το 2014, ενώ δεν είναι εφικτό να εξακριβωθεί ο χρόνος ασφάλισης και αν αυτός έχει εξοφληθεί.
3. Το Ταμείο Υγείας Δικηγόρων Επαρχιών (ΤΥΔΕ), αντί για μηχανογραφικό αρχείο, διαθέτει χειρόγραφες καρτέλες για τους ασφαλισμένους του.
4. Ο τέως ΟΓΑ, ενώ έκανε εκκαθάριση των εισφορών του β’ εξαμήνου του 2016, δεν μπορούσε να δώσει ασφαλιστική ενημερότητα στους αγροτοκτηνοτρόφους.
5. Το τέως ΙΚΑ εμφανίζει ασφαλισμένους με διαφορετική ασφαλιστική ιστορία, οι οποίες πρέπει να "συνενωθούν".
6. Το πρώην ΤΑΥΣΟ (Ταμείο των συνεταιριστών, το οποίο ενσωματώθηκε παλιότερα στο ΙΚΑ) έχει 400 αιτήσεις συντάξεων που εκκρεμούν από το 2010, γιατί έχει ένα μητρώο που δεν μπορεί να διαβαστεί. Έτσι, οι αρμόδιοι δεν μπορούν να βρουν εάν έχουν καταβληθεί οι εισφορές.
7. Το ΤΑΜΚΥ (το οποίο είχε ενσωματωθεί στον ΟΑΕΕ από το 2007) δεν διαθέτει μητρώο.
Παροχές με βάση εισφορές
Την ίδια στιγμή που ο ΕΦΚΑ "ψάχνει" ακόμη τους ασφαλισμένους του, το υπουργείο Εργασίας σχεδιάζει να διαμορφώσει, μέσω του συστήματος "Άτλας", μια "δεξαμενή" πληροφοριών για κάθε ασφαλισμένο, η οποία θα αποτελεί ταυτόχρονα τη βάση για τον υπολογισμό κάθε παροχής του ΕΦΚΑ και όχι μόνο των συντάξεων, όπως άλλωστε προβλέπει το Μνημόνιο.
Σύμφωνα με τον υπάρχοντα σχεδίασμά του υπ. Εργασίας, θα υπάρξουν "επεκτάσεις" και "τροποποιήσεις" στο σύστημα "Άτλας", ώστε να συνεργάζεται και να λειτουργεί με τη νέα δομή του ΕΦΚΑ, κυρίως για να εξυπηρετήσει θέματα ασφαλιστικής ικανότητας.
Πιο συγκεκριμένα, το σύστημα αυτό θα επεκταθεί ώστε να λειτουργήσει ως το κεντρικό σύστημα, όπου θα συγκεντρώνεται κάθε πληροφορία που αφορά εισφορές.
Με βάση αυτές τις πληροφορίες, θα υπολογίζονται κάθε είδους παροχές και κάθε είδους συντάξεις.
Παράλληλα, η ΗΔΙΚΑ αναπτύσσει ηλεκτρονικές υπηρεσίες ώστε να μπορεί ο ασφαλισμένος να έχει ενημέρωση για το ποια είναι η "εικόνα" του στον ΕΦΚΑ, να μπορεί να κάνει αιτήματα προς αυτόν με αίτηση-πρότυπο (όπως έχει δημιουργηθεί για το Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης), δίνοντας το ΑΜΚΑ του και τον τύπο της αίτησης και τα άλλα στοιχεία που θέλει, και να παρακολουθεί την εξέλιξη αυτών των αιτημάτων. Παράλληλα, το υπ. Εργασίας επιχειρεί να οργανώσει την επικοινωνία με όλους τους φορείς που τροφοδοτούν το σύστημα "Ήλιος", το οποίο κάθε μήνα "ξαναχτίζει" από την αρχή τα στατιστικά στοιχεία του. Υπάρχει ένα μητρώο συνταξιούχων που φτιάχνεται κάθε μήνα με τις πληρωμές που έγιναν και δεν μπορεί να παρακολουθήσει έναν συνταξιούχο από τον έναν μήνα στον άλλο, τι ακριβώς συμβαίνει με τις συντάξεις του. Ωστόσο, κάτι τέτοιο προβλέπεται να προχωρήσει.
Σύμφωνα με αρμόδια στελέχη του υπ. Εργασίας, χρειάζεται λειτουργικότητα με "ληξιαρχείο" συνταξιούχων. Παράλληλα, η κυβέρνηση "τρέχει" μια αντίστοιχη διαδικασία και στον τομέα της υγείας, η οποία θα χρηματοδοτηθεί από το ΕΣΠΑ.
Δημήτρης Κατσαγάνης (Capital.gr)