Στους παράγοντες που διαμορφώνουν την αξιολόγηση της Ελλάδας και ουσιαστικά εμπόδισαν την αναβάθμισή της την περασμένη εβδομάδα αναφέρεται ο οίκος Moody’s, ενώ υπογραμμίζει τον δημοσιονομικό κίνδυνο που μπορεί να επιφέρουν οι εκλογές του επόμενου έτους και προειδοποιεί για την ανάγκη συνέχισης της συνετής πολιτικής. Η Moody’s διατηρεί από τον Νοέμβριο του 2020 την αξιολόγηση στο Βa3 με σταθερές προοπτικές και τρία σκαλοπάτια κάτω από την επενδυτική βαθμίδα.

Η Moody’s δίνει την πιο αυστηρή βαθμολογία στη χώρα μας, διατηρώντας από τον Νοέμβριο του 2020 την αξιολόγηση στο Βa3 με σταθερές προοπτικές και τρία σκαλοπάτια κάτω από την επενδυτική βαθμίδα, έναντι δύο με βάση την αξιολόγηση της Fitch και μόλις ένα σύμφωνα με τις «ετυμηγορίες» των S&P και DBRS.

Οπως αναφέρει, η Ελλάδα έχει αρκετές πιστωτικές δυνάμεις αλλά και προκλήσεις. Στα θετικά τοποθετεί το ισχυρό ιστορικό εφαρμογής διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, το πολύ χαμηλό κόστος εξυπηρέτησης του χρέους και τις μέτριες ανάγκες δανεισμού. Ωστόσο, όπως τονίζει, η Ελλάδα είναι αντιμέτωπη με πιστωτικά ρίσκα τη στιγμή που το ολοένα και πιο δυσμενές μακροοικονομικό περιβάλλον στην Ευρώπη αποτελεί ξεκάθαρα κίνδυνο, καθώς η μείωση του πολύ υψηλού επιπέδου χρέους εξαρτάται από μια συνετή δημοσιονομική στάση για τα επόμενα χρόνια, ενώ απαιτείται διατήρηση της εστίασης στην ολοκλήρωση των μεταρρυθμίσεων καθώς και η συνεχής εστίαση στη βελτίωση του τραπεζικού τομέα.

Το πιστωτικό προφίλ της Ελλάδας και η αξιολόγηση Ba3, όπως εξηγεί ο οίκος, καθορίζεται από τέσσερις παράγοντες: την οικονομική ισχύ, την ισχύ των θεσμών και της διακυβέρνησης, τη δημοσιονομική ισχύ και την ευαισθησία στον κίνδυνο διάφορων γεγονότων, εγχώριων και εξωτερικών. Η οικονομική ισχύς έχει βελτιωθεί και βαθμολογείται πάνω από την αξιολόγηση της χώρας (Baa2). Υψηλότερα από την κρατική αξιολόγηση είναι και η βαθμολογία της ισχύος των θεσμών και της διακυβέρνησης (Ba1), ενώ η δημοσιονομική ισχύς της αξιολογείται με Ba3, όπως και το αξιόχρεο. Τέλος, ο οίκος βαθμολογεί την ευαισθησία της Ελλάδας στον κίνδυνο γεγονότων στην κατηγορία του «Ba» (μεταξύ Ba2 και B1), που σημαίνει ότι «υπόκεινται σε σημαντικό πιστωτικό κίνδυνο», ειδικά όσον αφορά τον τραπεζικό κλάδο. Ως προς την οικονομία, η Moody’s επισημαίνει πως εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικά εμπόδια για τη διατήρηση της ισχυρής ανάπτυξης, συμπεριλαμβανομένων των διαρθρωτικά χαμηλών ποσοστών αποταμίευσης και επενδύσεων. Η σημερινή κυβέρνηση έχει αρχίσει να αντιμετωπίζει ορισμένες από τις προκλήσεις, ιδίως εκείνες που συνδέονται με τις χαμηλές επενδύσεις, ενώ η αποτελεσματική απορρόφηση των κονδυλίων της Ε.Ε. θα είναι επίσης κρίσιμη για την ενίσχυση των επενδύσεων και τη μεσοπρόθεσμη ανάπτυξη, επισημαίνει ο οίκος.

Ωστόσο η Ελλάδα αντιμετωπίζει επίσης ένα εξαιρετικά δυσμενές δημογραφικό προφίλ, το οποίο επιδεινώθηκε κατά τα χρόνια της κρίσης, με το μερίδιο του πληθυσμού σε ηλικία εργασίας να εκτιμάται ότι θα συρρικνωθεί σχεδόν κατά εννέα ποσοστιαίες μονάδες έως το 2050, σύμφωνα την Eurostat. Αυτός είναι ο βασικός λόγος πίσω από τη συγκριτικά αδύναμη μακροπρόθεσμη δυνητική ανάπτυξη.

Σε ό,τι αφορά τα δημοσιονομικά, ο οίκος υπογραμμίζει την προσδοκία του για μείωση του δείκτη χρέους από πολύ υψηλά επίπεδα, καθώς και το ευνοϊκό προφίλ του. «Ο δείκτης χρέους μειώθηκε στο 193,3% του ΑΕΠ στο τέλος του 2021 από 206,3% το 2020 και προβλέπουμε περαιτέρω μείωση τα επόμενα χρόνια, βοηθούμενη από την αύξηση του ονομαστικού ΑΕΠ και την επιστροφή στα πρωτογενή πλεονάσματα από το 2023», τονίζει η Moody’s. Ωστόσο, η Ελλάδα θα εξακολουθεί να έχει ένα από τα υψηλότερα χρέη παγκοσμίως τα επόμενα 3-5 χρόνια και η βιωσιμότητα του χρέους της εξαρτάται από τη στήριξη από τους επίσημους πιστωτές.

Για τις τράπεζες

Ο οίκος τονίζει πως ο τραπεζικός κλάδος παραμένει μεγάλο «βαρίδι» σε ό,τι αφορά την αξιολόγηση της Ελλάδας και την ευαισθησία της στον κίνδυνο γεγονότων. Παρά τις σημαντικές βελτιώσεις συνεχίζει να χαρακτηρίζεται από συγκριτικά αδύναμη ποιότητα ενεργητικού, χαμηλή κερδοφορία και μεγάλο μερίδιο κεφαλαίων χαμηλότερης ποιότητας με τη μορφή αναβαλλόμενων φορολογικών απαιτήσεων.

Σημαντικό βάρος δίνει, τέλος, και στις πολιτικές εξελίξεις που και αυτές καθορίζουν την ευαισθησία της χώρας στα γεγονότα κινδύνου. Οπως επισημαίνει, η Ελλάδα έχει μια πιο σταθερή εσωτερική πολιτική κατάσταση μετά τις γενικές εκλογές του Ιουλίου 2019, ενώ υπογραμμίζει την ανάγκη των επόμενων κυβερνήσεων να ακολουθήσουν συνετές δημοσιονομικές πολιτικές και να εφαρμόσουν περαιτέρω θεσμικές και διαρθρωτικές οικονομικές μεταρρυθμίσεις. «Ο σχηματισμός κυβέρνησης μετά τις επόμενες εκλογές –που πιθανότατα θα διεξαχθούν σε δύο γύρους τον Απρίλιο/μάιο του 2023– θα είναι δύσκολος αν κρίνουμε από τις τρέχουσες δημοσκοπήσεις, γεγονός που ενέχει τον κίνδυνο επιβράδυνσης της μεταρρυθμιστικής δυναμικής», προειδοποιεί η Moody’s.

Ελευθερία Κουρταλή, Καθημερινή