Η ελληνική οικονομία μετασχηματίζεται με στόχο να τεθεί πάλι σε τροχιά ανάπτυξης, και μια πτυχή που θα κρίνει το αποτέλεσμα της προσπάθειας αυτής είναι η διαχείριση των «κόκκινων» επιχειρηματικών δανείων από τις τράπεζες.

Εμβληματικές επιχειρήσεις, leader άλλοτε στον κλάδο τους, έχουν κατά τη διάρκεια της κρίσης συσσωρεύσει τεράστια δάνεια τα οποία δεν εξυπηρετούνται για μεγάλο χρονικό διάστημα (από τρεις μήνες και πάνω) και ουσιαστικά έχουν «σκάσει».

Τα νούμερα τρομάζουν. Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια  (NPLs) των επιχειρήσεων το πρώτο τρίμηνο του 2017 διαμορφώθηκαν στα 42,7 δισ. ευρώ ενώ τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα NPEs (περιλαμβάνονται και τα δάνεια με καθυστέρηση και κάτω από 90 ημέρες)  διαμορφώθηκαν στα 61,9 δισ. ευρώ (53% του συνόλου).

Λίστα

Οι τέσσερις συστημικές τράπεζες σε διατραπεζικό επίπεδο σύστησαν πριν από έναν χρόνο - εκτός πλαισίου της Ενωσης Ελληνικών Τραπεζών - το NPLs Forum με στόχο την από κοινού αντιμετώπιση των προβληματικών δανείων.

Εχουν μάλιστα καταρτίσει λίστα 75 επιχειρήσεων, τα «κόκκινα» δάνεια των οποίων ανέρχονται στα 10 δισ. ευρώ και αντιπροσωπεύουν το 20% των NPLs. Αυτή η λίστα με κωδικό «Μεγάλες Υποθέσεις» περιλαμβάνει επιχειρήσεις από όλους τους κλάδους. Για να ενταχθεί μια εταιρεία στη λίστα αυτή πρέπει να έχει κοινή έκθεση δανείων σε τουλάχιστον τρεις από τις τέσσερις συστημικές τράπεζες.

Στόχος του διατραπεζικού αυτού forum που συνεδριάζει τρεις με τέσσερις φορές τον χρόνο είναι μέσα στο 2018 αυτές οι υποθέσεις με τον έναν ή τον άλλον τρόπο να έχουν διευθετηθεί. Ρυθμίσεις, αναδιαρθρώσεις δανείων, πώληση σε τρίτους, ανάληψη ελέγχου, ρευστοποίηση εξασφαλίσεων, διαγραφές, αλλά και εκτόπιση μη συνεργαζόμενων διοικήσεων είναι ορισμένες από τις πρωτοβουλίες που θα ληφθούν, ανάλογα βεβαίως με το προφίλ της κάθε εταιρείας και της δανειακής έκθεσης που διαθέτει.

Η διαχείριση

Οι δεσμεύσεις των ελληνικών τραπεζών έναντι της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας επιτάσσουν τη μείωση κατά 40 δισ. του συνόλου των «κόκκινων» δανείων (στεγαστικά, καταναλωτικά, επιχειρηματικά) έως το 2019, εκ των οποίων τα 23 δισ. - βάσει του σχεδιασμού - θα προέλθουν από την επιχειρηματική πίστη και ακόμη πιο συγκεκριμένα τα 6,5 δισ. από τις μεγάλες επιχειρήσεις. Οπότε, η αποτελεσματική διαχείριση των «Μεγάλων Υποθέσεων» που εντάσσονται στη λίστα θα είναι κομβική για την εκπλήρωση των στόχων.

Στη λίστα εντάσσονται πολύ γνωστές επιχειρήσεις, μεταξύ των οποίων είναι: ο όμιλος παροχής υπηρεσιών Υγείας (διαγνωστικά κέντρα, κλινικές κ.ά.) του Θ. Λιακουνάκου, με δάνεια της τάξης των 400 εκατ. ευρώ, η Χαλυβουργική της οικογένειας του Κ. Αγγελόπουλου με 350 εκατ. ευρώ, η Χαλυβουργία Ελλάδος του Νίκου Μάνεση με 320 εκατ. ευρώ. Για τον χαλυβουργικό κλάδο οι τράπεζες έχουν αναθέσει στην Alvarez & Marsal να εκπονήσει μελέτη βιωσιμότητας, ένα προσχέδιο της οποίας έχει ήδη παραδοθεί στις τράπεζες  και προβλέπει περιορισμό παραγωγής και κλείσιμο μονάδων.

Ανοίγματα

Επίσης στη λίστα περιλαμβάνονται ο όμιλος τροφίμων Χαΐτογλου από τη Βόρεια Ελλάδα, με δάνεια 150 εκατ. ευρώ, και η εταιρεία παραγωγής και εμπορίας κατεψυγμένων προϊόντων Καλλιμάνης με 47 εκατ. ευρώ. Από τον κλάδο του αυτοκινήτου η Αgripan SA Παντελεημονίτης με 60 εκατ. ευρώ. 

Γενικότερα ο κλάδος του αυτοκινήτου είναι από τους πλέον προβληματικούς, καθώς τα ανοίγματα φθάνουν στο ιλιγγιώδες ποσό των 5 δισ. ευρώ. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του ομίλου Θεοχαράκη, για την οποία οι πιστώτριες τράπεζες έχουν προτείνει τη «συντεταγμένη μείωση της δραστηριότητάς του».

Στη λίστα είναι και η Jetoil - Mamidoil. Η Jetoil βρέθηκε στα πρόθυρα πτώχευσης, αλλά εντάχθηκε στις διατάξεις του άρθρου 106β του Πτωχευτικού Κώδικα (υπόθεση Μαρινόπουλος) και διασώζεται με την εξεύρεση επενδυτή. Πρόκειται για την αυστριακή Cetracore, θυγατρική της ρωσικής Rosneft. Η Cetracore θα καταβάλει ως τίμημα εξαγοράς 111,5 εκατ. ευρώ. Από τα 111,5 εκατ. τα 72 εκατ. θα πάνε στις τράπεζες έναντι συνολικών δανείων 138 εκατ. ευρώ.

Σε συμφωνία με τις πιστώτριες τράπεζες έχει έρθει και η εταιρεία διαχείρισης επενδύσεων Fortress για την απόκτηση του ομίλου real estate Χαραγκιώνη, που είναι και αυτός στη λίστα. Τέλος, τη διαδικασία ειδικής διαχείρισης εξετάζουν οι τράπεζες για την περίπτωση της Alpha Grissin, η οποία έχει άνοιγμα της τάξης των 25 εκατ. ευρώ.

Βγαίνουν προς πώληση και υγιείς θυγατρικές

Οι τράπεζες, εκτός από τις επιχειρήσεις με «κόκκινα» δάνεια, βρίσκονται σε διαδικασία ρευστοποίησης συμμετοχών που δεν έχουν σχέση με τραπεζικές δραστηριότητες.

Και εκεί οι διεργασίες χτυπούν κόκκινο καθώς σε πολλές περιπτώσεις πρόκειται για εταιρείες υγιείς με καλές προοπτικές στον κλάδο τους.

Ηδη άλλαξε χέρια η Εθνική Ασφαλιστική. Η Εθνική Τράπεζα μεταβίβασε το 75% στον όμιλο EXIN - Kalamos έναντι 718 εκατ. ευρώ.

Τις επόμενες ημέρες θα ανοίξουν οι δεσμευτικές προσφορές για την πώληση του 100% της Avis από την Τράπεζα Πειραιώς. Ο επενδυτής, εκτός από το τίμημα, θα κληθεί να αναλάβει δάνεια 240 εκατ. ευρώ. Eπίσης, η Eurobank έχει δεχθεί 15 μη δεσμευτικές προσφορές για την πώληση του King George στον διαγωνισμό που βρίσκεται σε εξέλιξη.

Στον χώρο της υγείας το fund της CVC Capital Partners μετά την εξαγορά της πλειοψηφίας της κλινικής Metropolitan είναι έτοιμο να διεκδικήσει και το «Ερρίκος Ντυνάν», όταν αυτό βγει προς πώληση από την Τράπεζα Πειραιώς.

Επίσης, έως το τέλος του έτους θα έχουν αλλάξει χέρια και οι δύο μεγαλύτερες μονάδες στον χώρο των ιχθυοκαλλιεργειών, ο Νηρέας και η Σελόντα, που σήμερα βρίσκονται υπό τον έλεγχο των τραπεζών.

Οι δύο εταιρείες αντιπροσωπεύουν περίπου το 55% της εγχώριας παραγωγής και ήδη μεγάλα funds αλλά και στρατηγικοί επενδυτές του χώρου έχουν δείξει ενδιαφέρον για την εξαγορά τους.

Οι τράπεζες έχουν βάλει ψηλά τον πήχη σχετικά με το τίμημα, αλλά οι εταιρείες δεν έχουν ακόμη εξυγιανθεί, και χρειάζονται άμεσα κεφάλαια. Η αμερικανική AMERRA που εξαγόρασε την Ανδρομέδα και ο τουρκικός όμιλος Kilic θα είναι δύο από τους ενδιαφερομένους. Σημειώνεται πως ο διαγωνισμός προβλέπει οι προσφορές να αφορούν είτε και τις δύο εταιρείες είτε την κάθε μία χωριστά.

Ενδιαφέρον από ξένους ομίλους θα εκδηλωθεί και για την Attica Συμμετοχών (Superfast, Blue Star Ferries) όταν αυτή βγει προς πώληση από τη MIG και την Τράπεζα Πειραιώς. Σε μεταγενέστερο χρόνο η Πειραιώς θα βγάλει προς πώληση και άλλες δραστηριότητες της MIG, από τον κλάδο των τροφίμων (Vivartia), όπως π.χ. τον κλάδο των κατεψυγμένων «Μπάρμπα Στάθης».

Το Βήμα (Βασίλης Κώτσης)