Νέες αλλαγές στον εµπορικό χάρτη της χώρας φέρνει η πανδηµία, καθώς η αλλαγή των καταναλωτικών συνηθειών που αυτή επέφερε επηρέασε όχι µόνο τις οικονοµικές επιδόσεις του λιανεµπορίου τον τελευταίο χρόνο, αλλά και τη στρατηγική που θα ακολουθήσουν οι επιχειρήσεις του κλάδου τα επόµενα χρόνια. Και αυτό, διότι αφενός η πανδηµία, παρά την πρόοδο που υπάρχει σε ό,τι αφορά το εµβολιαστικό πρόγραµµα, εξακολουθεί να είναι παρούσα στη ζωή µας και να κυριεύει την καθηµερινότητά µας και, αφετέρου, καταναλωτικές συνήθειες που υιοθετήθηκαν λόγω της COVID-19 αποκτούν πλέον πιο µόνιµα χαρακτηριστικά.

Οι κερδισµένοι του κλάδου – εξαιρουµένων των σούπερ µάρκετ που αποτελούν ειδική κατηγορία– όπως είναι οι αλυσίδες λιανικής πώλησης τεχνολογικών προϊόντων, ή όσοι είχαν πολύ λιγότερες απώλειες σε σχέση µε άλλους υποκλάδους, όπως είναι οι αλυσίδες πώλησης αθλητικών ειδών, ενισχύουν την παρουσία τους µέσω της διεύρυνσης του δικτύου φυσικών καταστηµάτων, αλλά και µέσω της βελτίωσης των υποδοµών που απαιτούνται για τα ηλεκτρονικά τους καταστήµατα. Από την άλλη, οι πιο παραδοσιακοί υποκλάδοι του λιανεµπορίου, όπως αυτοί της ένδυσης και υπόδησης, προχωρούν σε εξορθολογισµό του δικτύου τους, κάτι που σηµαίνει ακόµη και κλείσιµο καταστηµάτων, αλλά και µείωση θέσεων εργασίας. Μάλιστα, όπως εκτιµούν παράγοντες της αγοράς, το φαινόµενο αυτό αναµένεται να ενταθεί ακόµη περισσότερο τους επόµενους µήνες και ειδικά από το φθινόπωρο κι έπειτα, όταν οι επιχειρήσεις θα έχουν κάνει τον απολογισµό τους, µετά και την τουριστική περίοδο για την οποία όλοι ευελπιστούν ότι θα είναι καλύτερη από την περυσινή.

Ο όµιλος Inditex (Zara, Bershka, Stradivarius, Pull & Bear, Oysho, Massimo Dutti), που και στην ελληνική αγορά κατέχει ηγετική θέση στην κατηγορία της ένδυσης, προχωράει στο κλείσιµο σηµείων πώλησης, αντικαθιστώντας τα σε κάποιες περιπτώσεις µε µεγαλύτερα, πρακτική η οποία ταιριάζει και µε τις νέες ανάγκες που δηµιουργεί ο κορωνοϊός για καταστήµατα µεγαλύτερης επιφάνειας. Ετσι, πέρυσι ο όµιλος προχώρησε στο κλείσιµο δύο καταστηµάτων Oysho σε Τρίκαλα και Καρδίτσα, καθώς και του καταστήµατος Massimo Dutti στην Κηφισιά.

Τα καταστήµατα αυτά δεν έχουν αντικατασταθεί και πλέον οι καταναλωτές καλούνται στην ουσία να εξυπηρετηθούν από τα αντίστοιχα αναβαθµισµένα ηλεκτρονικά καταστήµατα. Επίσης, ο όµιλος έκλεισε δύο καταστήµατα Bershka στη Θεσσαλονίκη, τα οποία αντικαταστάθηκαν από ένα µεγαλύτερο επί της οδού Τσιµισκή, συνολικής επιφάνειας 1.500 τ.µ. Ο όµιλος προχώρησε επιπλέον στην ανακαίνιση του καταστήµατος στο Ηράκλειο Κρήτης µες στο 2020, το οποίο έχει πλέον χώρο πώλησης 2.220 τ.µ. και, το κυριότερο, σε αυτό εφαρµόζονται νέες τεχνολογίες στο πλαίσιο της φιλοσοφίας –που ταιριάζει και στα νέα δεδοµένα που προκάλεσε η πανδηµία– της πολυκαναλικής αγοραστικής εµπειρίας.

H έτερη µεγάλη αλυσίδα ένδυσης, η H&M, διατήρησε µεν τον ίδιο αριθµό καταστηµάτων το 2020 σε σύγκριση µε το 2019, από τα στοιχεία όµως της ετήσιας έκθεσής της προκύπτει σοβαρή µείωση του αριθµού των εργαζοµένων της στα 896 άτοµα το 2020 από 1.117 το 2019. Αξίζει δε να σηµειωθεί ότι κατά το πρώτο τρίµηνο της τρέχουσας χρήσης, που για την H&M είναι το διάστηµα ∆εκεµβρίου 2020 - Φεβρουαρίου 2021, οι πωλήσεις της στην Ελλάδα υποχώρησαν κατά 50%. Προκειµένου, πάντως, να είναι πιο αποτελεσµατικό το ηλεκτρονικό της κανάλι, στο οποίο παρουσιάστηκαν δυσλειτουργίες ειδικά τον περασµένο Νοέµβριο, το ηλεκτρονικό της κατάστηµα διατίθεται πλέον και στην ελληνική γλώσσα.

Σε κλείσιµο καταστηµάτων µε το σήµα Mothercare και Early Learning Centre (ELC) προχώρησε η «Ι. Κλουκίνας - Ι. Λάππας», καθώς ο κλάδος των παιδικών βρεφικών ειδών παρουσίασε σηµαντική υποχώρηση, χάνοντας ουσιαστικά την πασχαλινή και τη χριστουγεννιάτικη περίοδο του 2020, ενώ λόγω των περιοριστικών µέτρων πολλές βαφτίσεις αναβλήθηκαν ή έγιναν χωρίς πολλούς καλεσµένους και εποµένως οι αγορές δώρων ήταν πολύ λιγότερες. Η εταιρεία τον Ιανουάριο έκλεισε το κατάστηµα ELC στο εµπορικό κέντρο The Mall Athens, καθώς κι ένα ακόµη στη Ρουµανία, ενώ πρόσφατα ανακοίνωσε ότι θα κλείσει το Mothercare στην οδό Ερµού και θα νοικιάσει το εν λόγω ακίνητο στην αλυσίδα αθλητικών ειδών Adidas µε µηνιαίο ενοίκιο 64.000 ευρώ. Συνολικά η εταιρεία επανασχεδιάζει τη στρατηγική της σε τρεις άξονες: µεγαλύτερες επενδύσεις στο ηλεκτρονικό εµπόριο, διατήρηση µεγάλων περιφερειακών καταστηµάτων πλήρους συλλογής και µικρότερα σηµεία πώλησης σε εµπορικούς δρόµους.

Σε λογική µικρότερων καταστηµάτων πηγαίνει και ο όµιλος Φουρλή για τα καταστήµατα ΙΚΕΑ, καθώς µες στο 2021 θα αναπτύξει το ΙΚΕΑ πόλης στο κέντρο της Αθήνας (λειτουργεί ήδη ένα στον Πειραιά), ενώ θα µειώσει το µέγεθος των µεγάλων καταστηµάτων που διαθέτει στη Λάρισα και στα Ιωάννινα, καταστήµατα τα οποία δεν ήταν ποτέ κερδοφόρα.

Την ίδια ώρα, πάντως, αρκετοί λιανεµπορικοί όµιλοι στο πλαίσιο µιας επιθετικής στρατηγικής στρέφονται στην «εύπορη» αγορά της Κύπρου και στη δυναµική αγορά της Ρουµανίας, µε χαρακτηριστικά παραδείγµατα τις µεγάλες επενδύσεις από την Jumbo στη Ρουµανία, το άνοιγµα νέων καταστηµάτων Intersport από τον όµιλο Φουρλή σε Λάρνακα και Ρουµανία, το άνοιγµα µες στο καλοκαίρι δύο καταστηµάτων «Κωτσόβολος» στην Κύπρο, αλλά και την έµφαση που θα δώσει η «Ι. Κλουκίνας - Ι. Λάππας» στη Ρουµανία, τόσο µε ανάπτυξη φυσικών καταστηµάτων όσο και µέσω της ενίσχυσης του ηλεκτρονικού της καταστήµατος, το οποίο άρχισε να λειτουργεί τον περασµένο Νοέµβριο.

Tο φαινόµενο αναµένεται να ενταθεί ακόµη περισσότερο τους επόµενους µήνες.

Δήμητρα Μανιφάβα Καθημερινή