Σχέδια επί χάρτου καταστρώνουν δήμοι, φορείς του Δημοσίου, του ιδιωτικού τομέα και της Εκκλησίας, ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα, ομάδες αγροτών αλλά και απλοί πολίτες προκειμένου να παράγουν οι ίδιοι την ηλεκτρική ενέργεια που χρειάζονται, εκμεταλλευόμενοι τις ευνοϊκές διατάξεις της νέας νομοθεσίας. Tο 2018 εισέρχεται δυναμικά στον χώρο του «net metering», δηλαδή στην αυτοπαραγωγή με παράλληλο συμψηφισμό της παραχθείσας ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) με την καταναλωθείσα ενέργεια σε κτίρια και υποδομές.   

Μάλιστα, προ ημερών, το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, µε τη συνεργασία του Κέντρου Ανανεώσιμων Πηγών και Εξοικονόμησης Ενέργειας (ΚΑΠΕ), έθεσε σε διαβούλευση ένα νέο χρηματοδοτικό πρόγραμμα (ύψους περίπου 100 εκατ. ευρώ) για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας σε εγκαταστάσεις δήμων, περιφερειών, αλλά και άλλων Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου (πανεπιστήμια, Εκκλησία της Ελλάδος, μητροπόλεις, μονές, μουφτίες,  ασφαλιστικά ταμεία), μέσω της εγκατάστασης φωτοβολταϊκών σταθμών με εφαρμογή ενεργειακού συμψηφισμού.

Είναι αξιοσημείωτο ότι στους δήμους η κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας αντιστοιχεί τουλάχιστον στο 80% της συνολικής κατανάλωσης ενέργειας και αποτελεί σημαντική παράμετρο στη διαμόρφωση των λειτουργικών δαπανών τους. Το χορηγούμενο δάνειο θα έχει διάρκεια έως 12 έτη, με χαμηλό επιτόκιο δανεισμού, κυμαινόμενο ή σταθερό, κατ' επιλογή του δανειολήπτη. Οι αναγκαίοι πόροι για τη χρηματοδότηση του προγράμματος προέρχονται κατά 75% από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και κατά 25% από το Ταμείο.

Από την Κρήτη ως την Αττική

Μια πρωτοβουλία που... ζυμώνεται το τελευταίο διάστημα στρώνει το χαλί για τους 24 δήμους της Κρήτης ώστε να λάβουν άμεσα χρηματοδότηση. Λίγες ημέρες προτού μπει ο νέος χρόνος υπογράφηκε προγραμματική σύμβαση μεταξύ της Περιφέρειας Κρήτης, του Τεχνολογικού Εκπαιδευτικού Ιδρύματος Κρήτης και των δήμων του νησιού ώστε να προχωρήσει η έρευνα για τις ενεργειακές τους ανάγκες και μια μελέτη σκοπιμότητας για την εφαρμογή του μέτρου του ενεργειακού συμψηφισμού και του εικονικού ενεργειακού συμψηφισμού (Virtual Net Metering - αφορά τον συμψηφισμό της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας με εκείνη που καταναλώνεται σε κτίρια του αυτοπαραγωγού, τα οποία δεν βρίσκονται στον ίδιο χώρο). Μέσα από το συγκεκριμένο ερευνητικό έργο θα εξεταστεί και η δυνατότητα ίδρυσης και λειτουργίας ενεργειακών συνεταιρισμών.

Ωστόσο, όσο στην Κρήτη τρέχουν για την υλοποίηση των μελετών, στην Αττική επτά δήμοι (Παλαιού Φαλήρου, Αλίμου, Αγίου Δημητρίου, Γλυφάδας, Βάρης - Βούλας - Βουλιαγμένης, Αγίων Αναργύρων - Καματερού και Αμαρουσίου) έχουν ήδη τη «μαγιά» και ετοιμάζονται να βάλουν μπροστά προς υλοποίηση έργα για παραγωγή ενέργειας. Το έργο «Prodesa», το οποίο βρίσκεται σε εξέλιξη, στοχεύει στην ευρεία χρήση των ΑΠΕ. Σύμφωνα με τον σχεδιασμό, συστήματα ισχύος 3,2 MW θα ενσωματωθούν σε 74 δημοτικά κτίρια των επτά δήμων, με την παραγόμενη ηλεκτρική ενέργεια να φτάνει τις 4,8 GWh/έτος και να καλύπτει μεγάλο μέρος των ηλεκτρικών τους αναγκών.

Συνολικά, θα αναπτυχθούν έργα 20 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων μόλις το 1 εκατ. ευρώ θα χορηγηθεί από το πρόγραμμα «Horizon». Τα υπόλοιπα κονδύλια θα αναζητηθούν σε καινοτόμα χρηματοδοτικά σχήματα που θα βασίζονται σε συμβάσεις των δήμων με εξειδικευμένες ιδιωτικές εταιρείες παροχής ενεργειακών υπηρεσιών, οι οποίες θα χρηματοδοτούν τα έργα (ολικώς ή μερικώς) και θα αποπληρώνονται σε βάθος χρόνου, βάσει της εξοικονόμησης ενέργειας που θα επιτυγχάνεται.

Φτωχά νοικοκυριά παραγωγοί ενέργειας

Την ίδια ώρα οι δήμοι Λάρισας και Θεσσαλονίκης ήδη συνεργάζονται με την Greenpeace πάνω σε σχέδια για τη δημιουργία ενεργειακών κοινοτήτων με φωτοβολταϊκά πάρκα, σε συνδυασμό με το net metering. Μέρος της ηλεκτρικής ενέργειας που θα παράγεται θα διανέμεται δωρεάν σε ευάλωτα νοικοκυριά της περιοχής, ώστε να βγουν από το καθεστώς της ενεργειακής φτώχειας αλλά και να αποκτήσουν έναν ενεργό ρόλο στην ενεργειακή μετάβαση της χώρας.

Την τελευταία δεκαετία όλο και περισσότεροι στην Ευρώπη (νοικοκυριά, μικρές επιχειρήσεις, τοπικές κοινότητες) «ποντάρουν» στη μικροπαραγωγή καθαρής ενέργειας. Ωστόσο από τους 12 εκατομμύρια ευρωπαίους πολίτες που έχουν επενδύσει στις ΑΠΕ (στοιχεία 2015), λιγότεροι από 45.000 βρίσκονται στην Ελλάδα.

«Η διαδικασία "εκδημοκρατισμού" του τομέα της ενέργειας έχει καθυστερήσει σημαντικά στη χώρα μας. Η εικόνα μπορεί να αλλάξει, χάρη στις σημαντικές θεσμικές βελτιώσεις των τελευταίων ετών» επισημαίνει ο υπεύθυνος εκστρατειών της Greenpeace κ. Δημήτρης Ιμπραήμ. Μια σημαντική πτυχή του νομοσχεδίου για τις ενεργειακές κοινότητες είναι η δυνατότητα ενός αποτελεσματικού τρόπου άσκησης κοινωνικής πολιτικής: η βοήθεια προς τα ευάλωτα νοικοκυριά να γίνουν τα ίδια μικροπαραγωγοί ενέργειας βγαίνοντας οριστικά από τη μέγγενη της ενεργειακής ένδειας. Η Greenpeace έχει επεξεργαστεί και προτείνει πρόγραμμα ηλιακής κοινωνικής πολιτικής για τα 300.000 πιο ευάλωτα νοικοκυριά.

Και η Εκκλησία στηρίζει τις ΑΠΕ

«Πρόσω ολοταχώς» για αυτοπαραγωγή ενέργειας βρίσκονται και φορείς της Εκκλησίας (μονές, μητροπόλεις κ.λπ.). Σύμφωνα με παράγοντες της ενεργειακής αγοράς,  ήδη έχουν επιδείξει ενδιαφέρον για το νέο χρηματοδοτικό πρόγραμμα των 100 εκατ. ευρώ του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων και αναμένουν την έναρξή του για να εντάξουν σε αυτό έργα ενεργειακού συμψηφισμού. Μάλιστα, πληροφορίες αναφέρουν ότι ο σεβασμιότατος Μητροπολίτης Ιωαννίνων κ. Μάξιμος σχεδιάζει να κατασκευάσει έναν μικρό υδροηλεκτρικό σταθμό στον ποταμό Καλαμά προκειμένου να παράγει ρεύμα για τις ανάγκες της κοινότητας. 

Οι αγρότες ετοιμάζονται να πάρουν... θέση

Στον... αφρό των ημερών ετοιμάζονται να βγουν αγρότες, ομάδες παραγωγών και αγροτικοί συνεταιρισμοί. Το ποδαρικό με τον νέο χρόνο έκανε η γαλακτοβιομηχανία ΕΒΟΛ, η οποία στο επενδυτικό της πρόγραμμα περιλαμβάνει και φωτοβολταϊκό πάρκο 500 kW. Οι ηλιακοί συλλέκτες σχεδιάζεται να εγκατασταθούν σε ιδιόκτητες εκτάσεις στην περιοχή του Βελεστίνου. Η επένδυση (600.000 ευρώ) θα είναι επιδοτούμενη κατά 45%, ενώ το υπόλοιπο ποσό θα καλυφθεί με ίδια κεφάλαια του Αγροτικού Συνεταιρισμού Βόλου, χωρίς δανεισμό. Σύμφωνα με εκτιμήσεις του προέδρου της ΕΒΟΛ κ. Νικήτα Πρίντζου το έργο θα ολοκληρωθεί εντός του επόμενου τριμήνου και η απόσβεση της επένδυσης εντός διετίας.

Ωστόσο δεν είναι μόνο η ΕΒΟΛ που ετοιμάζεται να παράγει η ίδια το ρεύμα που χρειάζεται για τη λειτουργία των εγκαταστάσεών της. Οπως αναφέρει στο «Βήμα» ο πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικής Κτηνοτροφίας κ. Τάκης Πεβερέτος, αρκετοί συνεταιρισμοί, ομάδες παραγωγών αλλά και μεμονωμένοι αγρότες σχεδιάζουν να ωφεληθούν από τις νέες ρυθμίσεις. «Στον Αγροτικό Συνεταιρισμό Δαλαμανάρας ετοιμαζόμαστε να μπούμε στην... αυτοπαραγωγή ενέργειας προκειμένου να μειώσουμε κυρίως το κόστος της άρδευσης. Δυστυχώς, δεν μπορούμε να εγκαταστήσουμε περισσότερα από 20 κιλοβάτ, λόγω του δικτύου στην Πελοπόννησο» σημειώνει ο ίδιος. 

Οπως τονίζει, οι παραγωγοί αναμένουν εναγωνίως την προκήρυξη του μέτρου για τα Σχέδια Βελτίωσης του νέου Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης 2014-2020, καθώς η εγκατάσταση φωτοβολταϊκών για αυτοπαραγωγή προβλέπεται ότι θα επιδοτείται κατά 70% για συνεταιρισμούς και κατά 50% για μεμονωμένους αγρότες. Παρ' όλα αυτά, όπως επισημαίνει, η υλοποίηση της επένδυσης δεν είναι εύκολη. «Με τα προβλήματα ρευστότητας που έχει ο αγροτικός κόσμος είναι δύσκολο να καλυφθεί το υπόλοιπο 30% ή 50%. Πρέπει να υπάρξει σύνδεση με κάποιους χρηματοδοτικούς φορείς. Ωστόσο, είναι θετική η πρόβλεψη στο νέο ΠΑΑ για εκχώρηση των επιδοτήσεων στην εταιρεία που θα κάνει την εγκατάσταση» υπογραμμίζει. 

Μάχη Τράτσα (Το Βήμα)