Η Δικαιοσύνη είναι το άλφα και το ωμέγα για κάθε ευνομούμενη χώρα. Το θεμέλιο της δημοκρατίας, ο θεσμός που φέρει την ευθύνη να κρατάει σε συνοχή την κοινωνία και να αποτρέπει το χάος. 

Σήμερα η ελληνική δικαιοσύνη, σε μία από τις πιο κρίσιμες στιγμές της ελληνικής ιστορίας, δεν έχει καταφέρει να αρθεί στο ύψος των περιστάσεων. Οι υποδομές της ήταν από καιρό σαθρές, ωστόσο η κρίση ήρθε να ξεγυμνώσει τις αδυναμίες της.

Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζει είναι η πολυνομία, καθώς οι επαναλαμβανόμενες μνημονιακές παρεμβάσεις και τροποποιήσεις στον κώδικα δεν την αφήνουν να ανασάνει και να επιτελέσει τον κρίσιμο ιστορικό της ρόλο. 

Τα αποτελέσματα σχετικής πρόσφατης έρευνας της διαΝΕΟσις* είναι ενδεικτικά και... σοκαριστικά: Μόνο στον τομέα της φορολογίας, το διάστημα 2002-2015, έχουν ψηφισθεί 36 σχετικοί νόμοι, οι οποίοι αντιστοιχούν σε 2,5 νόμοι φορολογικού ενδιαφέροντος ανά έτος! Ο κάθε νόμος συμπεριλαμβάνει, κατά μέσο όρο, 20 εξουσιοδοτήσεις για την έκδοση κανονιστικών πράξεων και τρεις μεταβατικές διατάξεις. Ενδεικτικά, για τη φορολογία εισοδήματος στην Ελλάδα κατά την περίοδο 2013-2015, ψηφίστηκαν συνολικά τουλάχιστον δώδεκα νόμοι και θεσπίστηκαν τρεις Πράξεις Νομοθετικού Περιεχομένου (ΠΝΠ). Όσον αφορά τις συντάξεις, κατά την ίδια περίοδο ψηφίστηκαν συνολικά περισσότεροι από οκτώ νόμοι.

Γενικότερα, υπολογίζεται ότι κατά μέσο όρο στην Ελλάδα ψηφίζονται περίπου 50 νόμοι κατ' έτος ή αλλιώς, ένας την εβδομάδα! Από τη μια μέρα στην άλλη γίνονται αλλαγές που δυσχεραίνουν την καθημερινότητα των πολιτών, που ταλαιπωρούνται προσπαθώντας να επιβιώσουν στον διοικητικό αυτόν λαβύρινθο χωρίς... μίτο από το κράτος. 

Το πλήθος των νέων δικονομικών διατάξεων, όχι μόνο μπερδεύει τους πολίτες, αλλά οδηγεί και σε πλείστες λάθος αποφάσεις που συνεπάγονται αβάσταχτο για την εποχή κόστος και γίνονται η ταφόπλακα των ελεύθερων επαγγελματιών αλλά και των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. 

Οι καθυστερήσεις που προκαλούνται στην απονομή της δικαιοσύνης εξαιτίας των παραπάνω αποτελούν μία ακόμη τροχοπέδη στην πολυπόθητη άνθηση της επιχειρηματικότητας και συνακόλουθα στην ανάπτυξη και την εθνική οικονομία. Είναι χαρακτηριστικό πως την περίοδο 2011-2015, ο μέσος χρόνος απονομής της Δικαιοσύνης αυξήθηκε από 817 ημέρες στις 1580.

Εκτός από τον μεγάλο αριθμό των νέων νόμων, προβληματική είναι και η ποιότητά τους. Στην πλειοψηφία τους πρόκειται για κακογραμμένους, ασαφείς και δυσνόητους νόμους με αντικρουόμενες συχνά διατάξεις. Αποτέλεσμα αυτών; Προβληματική απονομή της δικαιοσύνης και εμπόδια στην ανάπτυξη μιας υγιούς οικονομικής δραστηριότητας...

Η συνεχής νομοθέτηση και πολυνομία οδηγεί σε κακονομία, ο κρατικός μηχανισμός δεν μπορεί να διαχειριστεί το βάρος τους κι έτσι αμφότερες διαιωνίζουν... ταΐζοντας τον φαύλο κύκλο της γραφειοκρατίας

Απαραίτητη για την επίλυση των προβλημάτων που έχει προκαλέσει το... φαινόμενο της πολυνομίας είναι η ολική αναδιάρθρωση του τομέα και μια σειρά μέτρων (Δικαστική Αστυνομία, υποχρεωτική διαμεσολάβηση, στελέχωση των υπηρεσιών Καλής Νομοθέτησης στα Υπουργεία, αυστηρά εμπόδια στη θέσπιση τροπολογιών και στην κατάχρηση των Πράξεων Νομοθετικού Περιεχομένου μεταξύ άλλων) που θα σημάνουν βαθιές τομές στον τρόπο λειτουργίας του, ώστε να (ανα)πλάσουμε μια Δικαιοσύνη γρήγορη, καταρτισμένη και κυρίως αξιόπιστη. 

Αλλαγές που θα συμβάλλουν στην τόνωση της επιχειρηματικότητας και των επενδύσεων. Μα που πάνω απ' όλα θα γιατρέψουν το πλήγμα που έχει δεχτεί το κύρος της Δικαιοσύνης. 

Κι αυτό γιατί το χειρότερο απότοκο της ανωτέρω περιγραφείσας κατάστασης είναι η απαξίωση της Δικαιοσύνης ως θεσμού. Οι πολίτες χάνουν σταδιακά την εμπιστοσύνη τους σε αυτήν. Γεννάται έτσι μέσα τους το αίσθημα της αδικίας, που νομοτελειακά ωθεί σε εκείνο της ανασφάλειας και σε ορισμένες περιπτώσεις στη βία. Κι αυτό είναι η μεγαλύτερη ήττα που μπορεί να υποστεί μια σύγχρονη κοινωνία... Οι πολίτες της να αισθάνονται οργισμένοι και απροστάτευτοι. Αν δεν αποκατασταθεί η εικόνα της Δικαιοσύνης στα μάτια των πολιτών και η μεταξύ τους θεμελιώδης κοινωνική σχέση, τότε το παιχνίδι της ανάκαμψης, οικονομίας και ηθικού, έχει χαθεί για την χώρα μας...

Η εξυγίανση της Δικαιοσύνης είναι εκ των ων ουκ άνευ για την επιστροφή της Ελλάδας σε τροχιά ανάκαμψης και εξόδου από την κρίση και πρέπει να αποτελέσει προτεραιότητα για κάθε κυβέρνηση.

* Ο τίτλος της έρευνας ήταν "Πολυνομία και Κακονομία στην Ελλάδα"

* O Κωνσταντίνος Γ. Νούσιος είναι δικηγόρος - Περιφερειακός Σύμβουλος Θεσσαλίας