Νομίζω ότι δεν χρειάζεται να διαβάσει κανείς την μελέτη της Endeavor Greece, σύμφωνα με την οποία το 84% των επιχειρήσεων που δημιουργήθηκαν εντός της περιόδου της κρίσης (2012-2016) συνεχίζουν να αφορούν κλάδους εγχώριου προσανατολισμού (με μόλις το 16% σε εξαγωγικούς τομείς) και συγκεκριμένα μπαρ, καφέ, εστιατόρια και μαγαζιά ένδυσης. Εκεί δυστυχώς εξαντλείται, ακόμα, η επιχειρηματικότητα των Ελλήνων.

Δεν βάζουμε μυαλό σε αυτή τη χώρα. Δεν κατανοούμε γιατί φθάσαμε ως εδώ. Μας βολεύει- όλους- να κατηγορούμε μόνο το αιώνιο φαύλο και σπάταλο κράτος, το πελατοκεντρικό σύστημα και την κακοδιαχείριση του Δημοσίου από μέτριους έως ανίκανους πολιτικούς. Και φυσικά, επικαλούμαστε πάντα τον «υγιή» ιδιωτικό τομέα που στραγγαλίζεται από τους φόρους, την γραφειοκρατία, το εχθρικό επιχειρηματικό κλίμα. Ουδείς διαφωνεί, εννοείται. Πώς να γίνουν επενδύσεις; Εκλογές κάθε δύο χρόνια και το Δημόσιο να είναι συνέταιρος κατά 60-70 % της όποιας νέας επιχείρησης! Αναρωτιέμαι όμως, πότε είχαμε χαμηλούς φόρους στην Ελλάδα και δεν το ξέραμε; Πότε, εδώ και 35-40 χρόνια, είχαμε μεγάλο αριθμό άμεσων ξένων επενδύσεων;

Η οικονομία μας ήταν και είναι, σε τεράστιο βαθμό, η οικονομία του μικρού ελληνικού καταστήματος και των μικρών ατομικών  επιχειρήσεων παροχής υπηρεσιών.  Η δε οικοδομή υπήρξε μεν η ατμομηχανή της ανάπτυξης αλλά το προϊόν (στέγη) το αγόραζε ο Έλληνας με δανεικά, λόγω του φθηνού ευρώ. Αυτά δεν είναι στοιχεία υγιούς και βιώσιμου παραγωγικού μοντέλου. Όλοι θέλαμε να πλουτίσουμε, με ιδέες μη καινοτόμες και χωρίς να βάλουμε λεφτά. Όλοι θέλαμε να αγοράσουμε σπίτι δυσανάλογο με τα εισοδήματα μας και να καταναλώνουμε από το μέλλον. Η Οικονομία όμως είναι σαν την Φύση: εκδικείται όποιους την απομακρύνουν  από τα σημεία ισορροπίας της.

Το περιβάλλον δημοσιονομικής πειθαρχίας που μας επιβάλλεται 7 χρόνια συνεχώς από τους δανειστές έχει σκοτώσει, εκτός από την ρευστότητα, και τους δύο βασικούς πυλώνες για βιώσιμη ανάπτυξη, που πρέπει να στηρίζουν την οικονομία μιας σύγχρονης χώρας: έρευνα και καινοτομία. Χωρίς χρηματοδότηση σε αυτούς τους τομείς, η Ελλάδα δεν θα ανακάμψει οικονομικά. Πρέπει τα νέα  παιδιά να καινοτομήσουν, με ιδέες σύγχρονες, να χρησιμοποιήσουν τις νέες τεχνολογίες (και να μην χρησιμοποιούνται αυτοί οι ίδιοι από τα διεθνή διαδικτυακά ολιγοπώλια). Πρέπει οι Έλληνες νέοι επιστήμονες να κατανοήσουν ότι το περίφημο εμπορικό δαιμόνιο του Έλληνα δεν έχει αξία, εάν το εμπόρευμα δεν είναι καινοτόμο, διαφορετικό, σύγχρονο και αποδοτικό για τον αγοραστή.

Είναι καιρός, για παράδειγμα, να στραφούμε γρήγορα στον ποιοτικό και θεματικό τουρισμό, αναπτύσσοντας έξυπνες διαδικτυακές υπηρεσίες φιλοξενίας, προώθησης υπηρεσιών και διαφήμισης του κλάδου διεθνώς. Να αναπτύξουμε σύγχρονες βιοκαλλιέργειες, οικολογικά θερμοκήπια, υδροπονική. Να προσθέσουμε υπεραξία στην παραγωγική αλυσίδα με ρομποτική, νανοτεχνολογίες, μικροδίκτυα, έξυπνα λογισμικά. 

Ζούμε στην εποχή της Μεγάλης Αόρατης Ηπείρου, της Άυλης Οικονομίας. Είτε μια χώρα παράγει υπηρεσίες, είτε προϊόντα της μάνας γης ή της βαριάς βιομηχανίας, απαιτείται συνεχώς ανατροφοδοτούμενη τεχνογνωσία, εκσυγχρονισμός και αυτοματισμοί παραγωγής. Αυτά μπορεί να καταργούν θέσεις εργασίας, άλλωστε αυτό είναι το τίμημα του τεχνο-καπιταλισμού, μακροπρόθεσμα όμως ευνοούν τελικά την απασχόληση και συμβάλλουν στην ενεργό ζήτηση. Και αναφέρομαι στην ενεργό ζήτηση, διότι δεν πρέπει να  ξεχνάμε ότι όσο δεν εξάγουμε υπηρεσίες και προϊόντα, τόσο περισσότερο θα είμαστε εμείς οι ίδιοι που πρέπει να σηκώσουμε τον τζίρο στην ελληνική οικονομία. 

Αρκεί να αποκτήσει ρευστότητα το τραπεζικό σύστημα και να ξέρει πλέον ποιούς και πώς τους δανείζει, ώστε να τρέξουν βιώσιμα επενδυτικά πλάνα, να ανοίξουν νέες θέσεις απασχόλησης και να επέλθει σταδιακή αύξηση του διαθεσίμου εισοδήματος των Ελλήνων. Άλλος τρόπος, δεν υπάρχει, δυστυχώς…

*Ο Ηλίας Καραβόλιας  είναι οικονομολόγος, σύμβουλος επιχειρήσεων και αρθρογράφος σε ελληνικά και διεθνή Μέσα Ενημέρωσης. Το άρθρο του γράφτηκε για το EBR