Χωρίς ρήτρα αναπροσαρμογής θα είναι από τον Αύγουστο οι λογαριασμοί ρεύματος, αλλά το τελικό ύψος τους αποτελεί γρίφο, καθώς θα εξαρτάται από τις τιμές που θα δώσουν οι πάροχοι αλλά και το ύψος της κρατικής στήριξης.

Η ώρα της... κρίσης για τις νομοθετικές παρεμβάσεις κατάργησης της ρήτρας αναπροσαρμογής στα τιμολόγια ρεύματος και του νέου μηχανισμού άντλησης των υπερεσόδων της χονδρεμπορικής αγοράς έφτασε και βρίσκει τους καταναλωτές με υψηλές προσδοκίες για τη μείωση των τιμών, τους προμηθευτές στα πρόθυρα νευρικής κρίσης –καθώς τους ανατρέπει μια ασφαλή σε σχέση με το ρίσκο της χονδρεμπορικής αγοράς εμπορική πολιτική– και το κυβερνητικό επιτελείο με την αγωνία του... λογαριασμού των επιδοτήσεων.

Η εφαρμογή των μέτρων από 6 Ιουλίου για τον μηχανισμό στη χονδρεμπορική αγορά και από τον Σεπτέμβριο (για τις καταναλώσεις του Αυγούστου) της αναστολής της ρήτρας έρχεται σε μια εξαιρετικά δυσμενή συγκυρία σε ό,τι αφορά την εξέλιξη της τιμής του φυσικού αερίου, που αποτελεί και τη ρίζα του κακού των υψηλών τιμών ρεύματος. Η Ευρώπη έπειτα από ένα φιλόδοξο σχέδιο αντικατάστασης των 2/3 των ρωσικών εισαγωγών φυσικού αερίου από εναλλακτικές πηγές έως τα τέλη του 2022 και τις «σισύφειες» προσπάθειες υλοποίησής του, προσγειώνεται στη ζοφερή πραγματικότητα και καταστρώνει εσπευσμένα σχέδια έκτακτης ανάγκης για τον επερχόμενο χειμώνα, αναβαθμίζοντας το σενάριο πλήρους διακοπής των ρωσικών ροών φυσικού αερίου σε βασικό. Ολες οι ευρωπαϊκές χώρες δουλεύουν πάνω σε αυτό το επώδυνο για την ευρωπαϊκή οικονομία σενάριο, που πυροδότησε νέο ξέφρενο ράλι στην τιμή του φυσικού αερίου, φέρνοντας πιο κοντά την απειλή της ύφεσης.

Η επίδραση αυτού του εξωγενούς παράγοντα στις τιμές ρεύματος για τον Ελληνα καταναλωτή θα είναι ιδιαίτερα αρνητική και σημαντικά ασύμμετρη σε σχέση με άλλους Ευρωπαίους καταναλωτές, καθώς το αέριο συμμετέχει στο εγχώριο μείγμα καυσίμου με ποσοστά που ξεπερνούν και το 40% και αναμένεται να αυξηθούν από τον Ιούλιο με την ένταξη στο σύστημα της νέας μονάδας της Μytilineos ισχύος 880 MW, στην οποία οι αρμόδιοι φορείς στηρίζουν σε μεγάλο βαθμό την επάρκεια της χώρας σε ρεύμα το δίμηνο Ιουλίου - Αυγούστου με την ενίσχυση της ζήτησης λόγω των κλιματιστικών.

Οι εξωγενείς και μόνο παράγοντες προεξοφλούν υψηλές χονδρεμπορικές τιμές ρεύματος για το επόμενο διάστημα και διευρύνουν την ψαλίδα με την τιμή στόχο των 15-17 λεπτών/κιλοβατώρα που έχει θέσει η κυβέρνηση μέσω της δέσμευσης για οριζόντια απορρόφηση του 80% των αυξήσεων. Ως εκ τούτου οι χρηματοδοτικές ανάγκες για επιδοτήσεις θα είναι πολύ αυξημένες σε σχέση με αυτές που εκτιμούσαν τα κυβερνητικά επιτελεία, που έλαβαν υπόψη τους μεσοσταθμική τιμή φυσικού αερίου στο ΤΤF της Ολλανδίας στα 100 ευρώ/mwh, όταν τα συμβόλαια του Αυγούστου εμπορεύονται στα 145 ευρώ/mwh καταγράφοντας αύξηση πάνω από 50% μέσα σε έναν μήνα.

Βασική πηγή χρηματοδότησης θα είναι από τις 6 Ιουλίου τα υπερέσοδα των μονάδων που συμμετέχουν στη χονδρεμπορική αγορά τα οποία θα αυξάνονται όσο αποκλίνει η χονδρεμπορική τιμή ρεύματος από το πλαφόν ανά τεχνολογία που επιβλήθηκε με νομοθετική ρύθμιση. Με τιμή φυσικού αερίου στα 100 ευρώ/mwh τα υπερέσοδα αυτά έχουν υπολογιστεί σε ετήσια βάση σε 1,7 δισ. ευρώ.

Μεγάλες αλλαγές

Οι καταναλωτές θα αρχίσουν να παραλαμβάνουν τους πρώτους λογαριασμούς χωρίς ρήτρα αναπροσαρμογής από την 1η Σεπτεμβρίου για τις καταναλώσεις του Αυγούστου. Στο έντυπο του λογαριασμού θα δουν μια τιμή κιλοβατώρας, η οποία θα ενσωματώνει το κόστος της χονδρεμπορικής αγοράς, αυτό δηλαδή που αυτόματα περνάει σήμερα μέσω της ρήτρας, αλλάζοντας δραματικά προς τα πάνω το τελικό κόστος σε σχέση με τη συμφωνημένη με τον πάροχο τιμή χρέωσης. Η τιμή κιλοβατώρας θα διαμορφώνεται από τους παρόχους ανά μήνα και θα γνωστοποιείται στους καταναλωτές δύο μήνες νωρίτερα. Μια σημαντική αλλαγή που φέρνει για τους καταναλωτές η νομοθετική ρύθμιση για την αναστολή της ρήτρας αναπροσαρμογής είναι ότι θα μπορούν να αλλάζουν πάροχο με τη γνωστοποίηση της νέας τιμής. «Πλέον όποιος πάροχος είναι πιο φθηνός θα πάει καλύτερα. Ο λαός θα έχει επιλογές. Ο καταναλωτής πρέπει να μπορεί να καταλαβαίνει και να διακρίνει, για αυτό αλλάξαμε τη μορφή των τιμολογίων με κατάργηση της ρήτρας» τόνισε ο υπουργός Κώστας Σκρέκας κατά τη συζήτηση της ρύθμισης στη Βουλή.

Το ύψος των επιδοτήσεων

Εάν τηρηθούν οι κυβερνητικές δεσμεύσεις για απορρόφηση των αυξήσεων σε ποσοστό 80%, οι καταναλωτές θα πληρώνουν την κιλοβατώρα γύρω στα 15-17 λεπτά, άσχετα από τη χρέωση που θα δουν στον λογαριασμό τους και η οποία με βάση την τρέχουσα χονδρεμπορική τιμή (350 ευρώ/mwh ) αναμένεται να διαμορφωθεί πάνω από 40 λεπτά. Το πόσο πάνω θα εξαρτηθεί από το ποσοστό του ρίσκου της πρόβλεψης για τη διαμόρφωση της χονδρεμπορικής τιμής δύο μήνες μετά, στην οποία οι προμηθευτές θα στηρίξουν τα κοστολόγιά τους, που θα μεταφερθεί στον καταναλωτή. Καθοριστικό ρόλο σε αυτό θα παίξει η ΔΕΗ ως κυρίαρχος παίκτης, με την πλευρά της κυβέρνησης να προσβλέπει σε μια συνετή τιμολογιακή πολιτική συγκράτησης των τιμών από την υπό δημόσιο έλεγχο εταιρεία που θα δώσει τον τόνο στην αγορά. Αυτή ακριβώς η κυβερνητική προσδοκία είναι που προκαλεί τρόμο στο ιδιωτικό κομμάτι της αγοράς, που θα κινηθεί ανάλογα με το πού θα βάλει τον πήχυ των τιμολογίων η ΔΕΗ. Εάν τον βάλει χαμηλά οι ιδιώτες πάροχοι έχουν δύο επιλογές, σύμφωνα με τα όσα μεταφέρουν εκπρόσωποί τους στην «Κ»: είτε να ακολουθήσουν, αναλαμβάνοντας το ρίσκο της πρόβλεψης της χονδρεμπορικής τιμής σε μια αγορά ευμετάβλητη και να βρεθούν αντιμέτωποι με τον κίνδυνο της χρεοκοπίας είτε να επιμερίσουν το ρίσκο μέσω των τιμολογίων, να χάσουν τους πελάτες τους και να οδηγηθούν και πάλι εκτός αγοράς.

Δύσκολη η τιμολόγηση

Η μεγάλη ανατροπή για την τιμολογιακή πολιτική των παρόχων είναι το πέρασμα από την εκ των υστέρων αυτόματη μετακύλιση του κόστους της χονδρεμπορικής αγοράς μέσω της ρήτρας στην εκ των προτέρων τιμολόγηση βάσει πρόβλεψης της χονδρεμπορικής τιμής και μάλιστα προ διμήνου.

«Πώς μπορείς να εκτιμήσεις, με ένα σημαντικό βαθμό ασφαλείας, την εξέλιξη των τιμών των ενεργειακών προϊόντων σε μια αβέβαιη και εύθραυστη αγορά, που εξαρτάται εν πολλοίς από γεωπολιτικές εξελίξεις; Θα πρέπει να έχουμε μαγική σφαίρα», τονίζει στην «Κ» εκπρόσωπος των προμηθευτών, φέρνοντας ως παράδειγμα της μεταβλητότητας των τιμών τα χρηματοοικονομικά συμβόλαια ηλεκτρικής ενέργειας για τον μήνα Ιούλιο, που διαπραγματεύονταν στα 235 ευρώ/mwh και το πρώτο δεκαήμερο του Ιουνίου στα επίπεδα των 355 ευρώ/mwh.

«Ενεργειακός τουρισμός»

Αυτός είναι ο λόγος που οι πάροχοι εκτιμούν ότι η νέα τιμολογιακή πολιτική που εισάγεται με κυβερνητική παρέμβαση δεν θα έχει θετική επίπτωση στην τιμή, ενώ παράλληλα απειλεί τη βιωσιμότητα των εταιρειών του κλάδου. Είναι κοινή η εκτίμηση των εταιρειών του κλάδου ότι η τιμή της κιλοβατώρας θα αυξηθεί κατά 20-40 λεπτά και όπως τονίζουν χαρακτηριστικά το «κράτος θα επιδοτεί το ρίσκο των προμηθευτών». Μιλάνε για «μετατροπή της αγοράς σε καζίνο» και εκτόξευση των ληξιπρόθεσμων οφειλών με τη σφραγίδα του κράτους από τον «ενεργειακό τουρισμό», τους καταναλωτές δηλαδή που θα μετακινούνται από πάροχο σε πάροχο αφήνοντας πίσω τους φέσια.

Ανάρτηση νέων τιμών

Το πώς θα κινηθούν τελικά οι εταιρείες προμήθειας θα φανεί στις 10 Ιουλίου, που σύμφωνα με τον νόμο θα πρέπει να αναρτήσουν στις ιστοσελίδες τους τα νέα τιμολόγια. Τον τόνο θα δώσει η ΔΕΗ που εκπροσωπεί το 66% των πελατών χαμηλής τάσης (η νομοθετική ρύθμιση εξαιρεί τη μέση τάση). «Με το νέο μοντέλο τιμολόγησης από 1ης Ιουλίου, δεν τίθεται θέμα διατήρησης ή όχι της έκπτωσης 30%, θα ανακοινώνουμε όπως όλες οι εταιρείες τις δικές μας ταρίφες», τόνισε πρόσφατα στη γενική συνέλευση των μετόχων ο επικεφαλής της ΔΕΗ Γιώργος Στάσσης. Το τρέχον σταθερό τιμολόγιο της ΔΕΗ ουσιαστικά αυτοκαταργείται, αφού η τιμή πλέον (24 λεπτά η κιλοβατώρα) θα διαμορφώνεται υψηλότερα από τα κυμαινόμενα που με την επιδότηση θα καταλήγουν στα 17 λεπτά.