Ιδιαίτερα χαμηλές είναι οι επιδόσεις του ελληνικού τουρισμού σε θέματα βιωσιμότητας και αειφορίας, που σχετίζονται με την προστασία του περιβάλλοντος, την προστασία του χαρακτήρα των προορισμών, τη συμπεριληπτικότητα στην απασχόληση, τη διαχείριση της ζήτησης σε υπερκορεσμένους από επισκέπτες προορισμούς και τον ψηφιακό μετασχηματισμό. Σε έκθεση του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ η Ελλάδα καταλαμβάνει την 28η θέση μεταξύ 117 χωρών, αλλά σε σημαντικές υποκατηγορίες βρίσκεται σε αρκετά χαμηλότερη θέση.

Παρά το γεγονός ότι ο ελληνικός τουρισµός έχει αρχίσει να αποκτά χαρακτηριστικά υπερδύναµης στη Μεσόγειο, αλλά και διεθνώς, η κατάταξη της Ελλάδας σε έκθεση που αξιολογεί τη βιωσιµότητα της δραστηριότητας των ταξιδιών και του τουρισµού διεθνώς είναι επιεικώς ανησυχητική. Ερευνα του Παγκόσµιου Οικονοµικού Φόρουµ διαπιστώνει σηµαντικές ελλείψεις σε τοµείς όπως η προστασία του περιβάλλοντος, η προστασία του χαρακτήρα των προορισµών, η συµπεριληπτικότητα στην απασχόληση, η διαχείριση της ζήτησης σε υπερκορεσµένους από επισκέπτες προορισµούς και ο ψηφιακός µετασχηµατισµός. Με απλά λόγια, την ώρα που χώρες όπως η Ισπανία και η Ιταλία βρίσκονται στην πρώτη δεκάδα παγκοσµίως, σε αυτούς κι άλλους τοµείς, η Ελλάδα βρίσκεται στην 28η θέση, στάσιµη από το 2019.

Ενδελεχής καταγραφή

Πρόκειται για την πιο ενδελεχή µέχρι σήµερα καταγραφή του προβλήµατος του ελληνικού µοντέλου στον τουρισµό, που δυστυχώς παραµένει επικεντρωµένο στην προσέλκυση ολοένα και µεγαλύτερου αριθµού επισκεπτών, αδιακρίτως και ανεξαρτήτως των επιπτώσεων που αυτό έχει στην κοινωνία, στο περιβάλλον και εν τέλει στον ίδιο τον χαρακτήρα της χώρας.

Ειδικότερα, σύµφωνα µε τον δείκτη ανάπτυξης ταξιδιών και τουρισµού (Travel & Tourism Development Index 2021) του Παγκόσµιου Οικονοµικού Φόρουµ (WEF), η Ελλάδα κατατάσσεται στην 28η θέση, στην ίδια όπου κατατάχθηκε και το 2019. Ανάµεσα στις ανταγωνίστριες χώρες, την καλύτερη θέση καταλαµβάνει η Ισπανία που βρίσκεται στην 3η θέση, ενώ ακολουθούν η Γαλλία στην 4η, η Ιταλία στη 10η και η Πορτογαλία στη 16η. Η Τουρκία βρίσκεται αρκετές θέσεις κάτω από την Ελλάδα, στην 45η θέση, ενώ ακολουθεί η Κροατία στην 46η θέση. Η κατάταξη αφορά το 2021 και η επεξεργασία της έγινε το 2022, ωστόσο το Ινστιτούτο του Συνδέσµου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων απέκτησε πρόσβαση στα στοιχεία που προκύπτουν από τους επιµέρους δείκτες που παρακολουθεί η συγκεκριµένη κατάταξη φέτος και δηµοσιεύει τώρα τα συµπεράσµατά του.

Το πλέον αρνητικό στοιχείο όµως προκύπτει από τον υποδείκτη αειφορίας ταξιδιών και τουρισµού (Travel & Tourism Sustainability Subindex) όπου η Ελλάδα βρίσκεται στην 51η θέση. Ως προς τους υπόλοιπους υποδείκτες που συνθέτουν τον δείκτη ανάπτυξης των ταξιδιών και επί συνόλου 117 χωρών, η Ελλάδα κατατάσσεται στην 42η θέση στην ενεργοποίησή της για το περιβάλλον (Enabling Environment Subindex), στην 20ή στην ταξιδιωτική και τουριστική πολιτική και συνθηκών ενεργοποίησης (Travel and Tourism Policy and Enabling Conditions Subindex), στη 19η θέση στις υποδοµές (Infrastructure Subindex) και στην 31η θέση στον υποδείκτη οδηγών ζήτησης ταξιδιών και τουρισµού.

Οι πέντε άξονες

«Ο δείκτης TTDI καταδεικνύει την επιτακτική ανάγκη για ενσωµάτωση των αρχών της βιωσιµότητας και της ανθεκτικότητας στον σχεδιασµό και τη διαχείριση του τοµέα, καθώς ανασυγκροτείται µετά την πανδηµία», σηµειώνει το Ινστιτούτο του Συνδέσµου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΙΝΣΕΤΕ ) σε σχετική αναφορά του για το θέµα. Σύµφωνα µε το ΙΝΣΕΤΕ, η βελτίωση της θέσης της Ελλάδας στην κατάταξη θα µπορούσε να επιτευχθεί µε την υιοθέτηση σειράς δράσεων τα οποία εντάσσονται στους ίδιους άξονες που στηρίζεται η µελέτη του µε τίτλο «Ελληνικός Τουρισµός 2030 - Σχέδια ∆ράσης». ∆ηλαδή, σε δράσεις που περιλαµβάνονται στους πέντε βασικούς στρατηγικούς άξονες, οι οποίοι αφορούν τη βελτίωση και ανάπτυξη των υποδοµών, την αναβάθµιση και προώθηση του τουριστικού προϊόντος, τον ψηφιακό µετασχηµατισµό, την προστασία του περιβάλλοντος και την αειφορία, καθώς και την ενίσχυση δεξιοτήτων και την ανάπτυξη της επιχειρηµατικότητας.

Επιχειρηµατικό περιβάλλον

Πέραν όµως των προβληµάτων που διαπιστώνονται στο µέτωπο της αειφορίας και της βιωσιµότητας στην Ελλάδα, ζήτηµα εγείρεται και για το επιχειρηµατικό περιβάλλον: στην υποκατηγορία Business Environment, η βαθµολογία της Ελλάδας αν και βελτιώθηκε σε σχέση µε το 2019, παραµένει ωστόσο σε χαµηλά επίπεδα σε σχέση µε τις ανταγωνίστριες χώρες. Ο σχεδιασµός δράσεων για την προστασία της ιδιοκτησίας, τη διευκόλυνση ξένων επενδύσεων, την εξασφάλιση ενός σταθερού οικονοµικού περιβάλλοντος για τις επιχειρήσεις, την ενίσχυση των µικροµεσαίων επιχειρήσεων ώστε να διευκολυνθεί η πρόσβαση σε χρηµατοδοτήσεις, την υιοθέτηση ενός φορολογικού συστήµατος στο οποίο οι επιχειρήσεις θα είναι εύκολο να συµµορφωθούν, αλλά και ο περιορισµός της διαφθοράς αναφέρονται ως δράσεις που θα µπορούσαν να βελτιώσουν τη βαθµολογία στον εν λόγω υποδείκτη.

Ηλίας Γ. Μπέλλος, Καθημερινή