Την επαναφορά του τέλους χαρτοσήμου (2,4%) στα δάνεια μεταξύ των επιχειρήσεων αποφάσισε η κυβέρνηση, με σχετική διάταξη που κατέθεσε στο πολυνομοσχέδιο, η συζήτηση του οποίου ξεκίνησε στην αρμόδια επιτροπή της Βουλής.

Αν και επί της ουσίας το θεσμικό πλαίσιο ήταν ασαφές ή διαφορετικά δεν υπήρχε ρητή διάταξη, οι ελεγκτές της εφορίας κατά τον έλεγχο επέβαλαν το σχετικό τέλος. Και το πόσο ασαφές ήταν το παραδέχεται και η κυβέρνηση, η οποία στην αιτιολογική έκθεση τονίζει ότι «με την προτεινόμενη ρύθμιση αποσαφηνίζεται το πεδίο εφαρμογής της φορολογίας χαρτοσήμου».

Για πολλά χρόνια η επιβολή του τέλους χαρτοσήμου στα ανωτέρω δάνεια είχε προκαλέσει έντονες αντιδράσεις στον επιχειρηματικό κόσμο και ακόμη εκκρεμούν προσφυγές στα διοικητικά δικαστήρια.

Μάλιστα, το Ανώτατο Δικαστήριο της χώρας με δύο αποφάσεις του έκρινε λανθασμένους τους χειρισμούς των ελεγκτών, απαλλάσσοντας τα δάνεια μεταξύ των επιχειρήσεων από το τέλος χαρτοσήμου, διαπιστώνοντας επί της ουσίας το κενό στον νόμο ή ότι δεν προβλέπεται για τα δάνεια μεταξύ επιχειρήσεων η απόδοση τέλους χαρτοσήμου στο ελληνικό Δημόσιο. Συγκεκριμένα, στις αποφάσεις 2163-4/2020, 2323-5/2020 αναφέρονται τα εξής: Η χορήγηση, έστω και ευκαιριακά, έντοκου χρηματικού δανείου από πρόσωπο υποκείμενο σε ΦΠΑ (ήτοι επιχείρηση) απαλλάσσεται των τελών χαρτοσήμου. Συγκεκριμένα κρίθηκε ότι η χορήγηση δανείου (από πρόσωπο υπαγόμενο στον ΦΠΑ) με τόκο, ήτοι έναντι ανταλλάγματος, συνιστά παροχή υπηρεσιών από επαχθή αιτία και ως εκ τούτου εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του ΦΠΑ, αν και συνιστά απαλλασσόμενη (του ΦΠΑ) δραστηριότητα. Συνεπώς, η διάταξη του κώδικα τελών χαρτοσήμου, που επέβαλε χαρτόσημο στα δάνεια αυτά, έχει καταργηθεί ήδη από την 1.1.1987, όταν δηλαδή ξεκίνησε να ισχύει ο νόμος περί ΦΠΑ.

Αν και υπήρχε η νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας, για δύο χρόνια δεν εκδόθηκε καμία εγκύκλιος από το υπουργείο Οικονομικών και τη φορολογική διοίκηση που να παρέχει οδηγίες στους ελεγκτές για το πώς να αντιμετωπίζουν τα εν λόγω δάνεια. Οπως είναι φυσικό, σε όσες περιπτώσεις εντοπίζονταν ο ελεγκτικός μηχανισμός επέβαλε το τέλος χαρτοσήμου, με αποτέλεσμα οι ελεγχόμενες επιχειρήσεις να προσφεύγουν στη Διεύθυνση Επίλυσης Φορολογικών Διαφορών (ΔΕΔ). Η ΔΕΔ, εφόσον πληρούσαν τις προϋποθέσεις, τις δικαίωνε εφαρμόζοντας τις αποφάσεις του ΣΤΕ.

Πλέον, όπως αναφέρουν πηγές του υπουργείου Οικονομικών, με τη διάταξη που κατατέθηκε στο πολυνομοσχέδιο δεν υπάρχει κενό στον νόμο. Συγκεκριμένα η διάταξη προβλέπει ότι, αναδρομικά από την 1η.1.2021 δεν θίγονται οι διατάξεις για την επιβολή τελών χαρτοσήμου στα έντοκα δάνεια και λοιπές χρηματοδοτήσεις και τους απορρέοντες συμβατικούς τόκους, ενόσω απαλλαγές από τέλη χαρτοσήμου που προβλέπονται από άλλες διατάξεις εξακολουθούν να ισχύουν και αποδίδονται εμπρόθεσμα μέχρι την 31η.10.2022 τα τέλη χαρτοσήμου για τα συναπτόμενα δάνεια και τις λοιπές χρηματοδοτήσεις, καθώς και τους απορρέοντες τόκους μέχρι τη δημοσίευση του υπόψη σχεδίου νόμου (άρθρο 172).

Οπως προαναφέρθηκε, η διάταξη ισχύει αναδρομικά από την 1.1.2021. Αυτό σημαίνει ότι όσες επιχειρήσεις προχώρησαν σε δανεισμό από το εξωτερικό μέσω funds ή το εσωτερικό από άλλη επιχείρηση θα πρέπει να αποδώσουν στο ελληνικό Δημόσιο το τέλος χαρτοσήμου που ανέρχεται στο 2,4% του δανείου. Ωστόσο, το ερώτημα που τίθεται είναι πώς θα αντιμετωπίσει ο ελεγκτικός μηχανισμός περιπτώσεις που αφορούν πριν από το 2021; Πληροφορίες αναφέρουν ότι το υπουργείο Οικονομικών και η ΑΑΔΕ θα εκδώσουν κοινή υπουργική απόφαση και σχετικές διευκρινιστικές εγκυκλίους που δεν θα επιτρέπουν την επιβολή του τέλος στα δάνεια προ του 2021.

Προκόπης Χατζηνικολάου (Καθημερινή)