Μπορεί το μοντέλο σύμπραξης δημόσιου και ιδιωτικού τομέα για τη διαχείριση των απορριμμάτων να πολεμήθηκε όσο τίποτε άλλο στην Αττική από την προηγούμενη διοίκηση της Περιφέρειας, όμως σε άλλες περιπτώσεις, όπως αυτή της Ηπείρου, αποδεικνύεται ότι όχι μόνο λειτουργεί αλλά αποτελεί την ενδεδειγμένη λύση και παράδειγμα προς μίμηση για την υπόλοιπη Ελλάδα. 

Αυτό το μήνυμα άλλωστε αναμένεται να «εκπέμψει» την Τρίτη ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, με την επίσκεψη του, μαζί με τους υπουργούς Εσωτερικών Τάκη Θεοδωρικάκο και Ενέργειας-Περιβάλλοντος Κωστή Χατζηδάκη στο Ελευθεροχώρι Ιωαννίνων, όπου βρίσκεται ένα εργοστάσιο-πρότυπο για τα ελληνικά δεδομένα. 

Το πρότζεκτ για την Μονάδα Επεξεργασίας Απορριμμάτων Ηπείρου, όπως αποκαλείται, είχε ενταχθεί στις συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ) από το 2013. Η επένδυση, ύψους άνω των 52,5 εκατομμυρίων ευρώ, χρηματοδοτήθηκε από την Περιφέρεια Ηπείρου κατά 60% όσον αφορά το κόστος κατασκευής της μονάδας επεξεργασίας απορριμμάτων και το υπόλοιπο διατέθηκε από την Αειφορική Ηπείρου, εταιρεία-μέλος του Ομίλου ΤΕΡΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ, μέσω ιδίων κεφαλαίων και δανείων. 

Οι υπογραφές για την σύμβαση της διαχείρισης απορριμμάτων μπήκαν τον Ιούλιο του 2017 στα Ιωάννινα, παρόντος του τότε υφυπουργού Οικονομίας και Ανάπτυξης Στέργιου Πιτσιόρλα, καθώς η γενική γραμματεία ΣΔΙΤ διευκόλυνε τις διαδικασίες και παρά το γεγονός ότι πρωτοκλασάτα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ αντιτάσσονταν στο μοντέλο ΣΔΙΤ. Μέσα σε ενάμιση χρόνο από τη στιγμή που υπογράφηκε η σύμβαση, η μονάδα ήταν έτοιμη να ξεκινήσει την εμπορική λειτουργία της – ένα ρεκόρ για τα ελληνικά δεδομένα, για το οποίο έλαβε και το πρώτο βραβείο ως Εργο της Χρονιάς 2018. Η δοκιμαστική λειτουργία ολοκληρώθηκε τον Μάρτιο του 2019 και έκτοτε το εργοστάσιο λειτουργεί κανονικά. 

Η ποσότητα των απορριμμάτων που μπορεί να επεξεργάζεται η μονάδα φτάνει τους 105.000 τόνους τον χρόνο, δυναμικότητα που υπερεπαρκεί για τις ανάγκες της Περιφέρειας Ηπείρου. Από αυτά, μέσω των κατάλληλων μεθόδων, μπορεί να επιτυγχάνεται ανάκτηση 17.000 τόνων ανακυκλώσιμων υλικών ετησίως. Επιπλέον, μπορούν να παράγονται 10.800 κιλοβατώρες πράσινης ενέργειας, που επαρκεί για την τροφοδοσία 3.000 νοικοκυριών, ενώ ταυτόχρονα θα αποφεύγονται εκπομπές 12.000 τόνων διοξειδίου του άνθρακα. Το έργο τόνωσε και την απασχόληση στην Ήπειρο, η οποία βρίσκεται στις τρεις πρώτες θέσεις αποκεντρωμένων διοικήσεων με τα υψηλότερα ποσοστά ανεργίας. Κατά τη διάρκεια της κατασκευής της μονάδας δημιουργήθηκαν 200 θέσεις εργασίας, ενώ κατά την λειτουργία του εργοστασίου δημιουργούνται 70 μόνιμες θέσεις και πολλαπλάσιες παράλληλες θέσεις στις μεταφορές, στην εμπορία και διαχείριση ανακυκλώσιμων υλικών και σε άλλους τομείς. 

Η σύμβαση της Αειφορικής Ηπείρου, της εταιρείας που διαχειρίζεται τη μονάδα και τα απορρίμματα, με την Περιφέρεια Ηπείρου θα διαρκέσει 25 χρόνια. Βάσει της σύμβασης, το εργοστάσιο θα εισπράττει από την Περιφέρεια προκαθορισμένη τιμή ανά τόνο απορριμμάτων που θα επεξεργάζεται. Επιπλέον έσοδα θα προκύπτουν από την πώληση των ανακυκλώσιμων υλικών που ανακτώνται αλλά και από την πώληση ηλεκτρικού ρεύματος που παράγεται από την επεξεργασία των απορριμμάτων. 

Για τη βιωσιμότητα του πρότζεκτ και την ομαλή λειτουργία του εργοστασίου, που βρίσκεται στον Δήμο Δωδώνης Ιωαννίνων, έχουν μπει και συγκεκριμένες δικλείδες ασφαλείας: Από τη μία πλευρά η Περιφέρεια Ηπείρου έχει εγγυηθεί ότι η ελάχιστη ποσότητα αποβλήτων που θα παραδίδει στη μονάδα ανέρχεται σε 80.000 τόνους ανά έτος για το σύνολο της 25ετίας. 

Σε περίπτωση που η ποσότητα είναι μικρότερη, τότε η χρέωση που θα υπολογίζεται θεωρώντας ότι η ποσότητα των αποβλήτων ισούται με την ελάχιστη εγγυημένη, δηλαδή τους 80.000 τόνους απορριμμάτων. Από την άλλη πλευρά η Αειφορική Ηπείρου υποχρεούται να εκτελεί εργασίες συντήρησης και να προβαίνει σε προγραμματισμένες αντικαταστάσεις του εξοπλισμού, βάσει συγκεκριμένου χρονοδιαγράμματος. Με τη λήξη της σύμβασης σύμπραξης, η Αειφορική θα μεταβιβάσει στην Περιφέρεια –ή σε τρίτο μέρος που θα υποδείξει η Περιφέρεια- για ένα (1) ευρώ όλα τα δικαιώματα και τους τίτλους επί των περιουσιακών της στοιχείων. 

Χάρης Καρανίκας Protagon.gr