Με τις αντοχές της αναμετριέται μέρα με την ημέρα η εγχώρια αγορά καυσίμων, καθώς είναι εξαιρετικά δύσκολο να διαχειριστεί τις διπλές πιέσεις που δέχεται από το μέτωπο της πανδημίας του κορωνοϊού και της αβεβαιότητας της διεθνούς πετρελαϊκής αγοράς σε ό,τι αφορά στις τιμές και την ανισορροπία προσφοράς και ζήτησης.

Από τα διυλιστήρια και τις εταιρείες εμπορίας μέχρι τα πρατήρια οι ανησυχίες για τις αντοχές του κλάδου είναι κοινές, ενώ κοινές είναι επίσης και οι δραματικές εκτιμήσεις για τη βιωσιμότητά του στην περίπτωση που δεν υπάρξει αναστροφή της κατάστασης μετά τον Μάιο.

Με την κλιμάκωση των περιοριστικών μέτρων τις δύο τελευταίες εβδομάδες, η ζήτηση για αεροπορικά καύσιμα έχει σχεδόν μηδενιστεί, η ζήτηση για βενζίνες έχει υποχωρήσει σχεδόν στο 80% και σε κάποιες περιοχές της χώρας, όπως τα νησιά και η Θράκη στο 90%, του πετρελαίου κίνησης σε ποσοστό 35%-40%, ενώ το πετρέλαιο θέρμανσης που κρατάει όρθια την αγορά παρουσιάζοντας αύξηση σχεδόν 70%, σταματάει να διακινείται από τα τέλη Απριλίου.

Για τα διυλιστήρια η μάχη είναι διπλή, καθώς θα πρέπει να διαχειριστούν αφενός τη μείωση της ζήτησης στην εσωτερική αγορά αλλά και στις αγορές εξωτερικού που διοχέτευαν μεγάλο μέρος της παραγωγής τους και αφετέρου όλες τις αβεβαιότητες της διεθνούς αγοράς από την κατρακύλα των τιμών. Η αποθήκευση προϊόντων είναι μια πρώτη άμυνα της πετρελαϊκής βιομηχανίας διεθνώς, μοντέλο που ακολουθούν και τα ΕΛΠΕ, αξιοποιώντας το πλεονέκτημα των δυσανάλογα για το μεγέθός τους μεγάλων αποθηκευτικών χώρων που διαθέτουν. Η παραγωγή των διυλιστηριακών μονάδων του ομίλου δεν έχει μειωθεί, συνεχίζεται κανονικά με αναπροσαρμογές στην παραγωγή προϊόντων στο μέτρο του τεχνικά δυνατού, όπως εξηγεί στην «Κ» ο διευθύνων σύμβουλος των ΕΛΠΕ κ. Ανδρέας Σιάμισιης. Για παράδειγμα, σε σχέση με την παραγωγή αεροπορικού καυσίμου, παρά τη μηδενική σχεδόν ζήτηση αναφέρει: «Δεν μπορείς να μηδενίσεις την παραγωγή αεροπορικού καυσίμου γιατί δεν έχεις τεχνικά την πολυτέλεια να βγάζεις όποιο προϊόν θέλεις από ένα βαρέλι αργού. Αυτό που προσπαθείς είναι να το μειώσεις αυξάνοντας την παραγωγή παρόμοιων προϊόντων αλλά και αυτό έχει ένα τεχνικό όριο». «Αξιοποιούμε την ευελιξία που μας παρέχουν οι μεγάλοι αποθηκευτικοί μας χώροι και τα χρηματοοικονομικά εργαλεία προπώλησης σε υψηλότερες τιμές (hedging)», διαδικασία που όπως τονίζει ο κ. Σιάμισιης ξεκίνησε ο όμιλος εδώ και δύο εβδομάδες. Τα ΕΛΠΕ επαναξιολογούν ανά εβδομάδα τα δεδομένα και τα σενάρια που έχουν αναπτύξει βάσει αυτών για την περίοδο της κρίσης.

Ο κ. Σιάμισιης εκτιμά ότι η κατάσταση που διαμορφώνεται διεθνώς στην πετρελαϊκή αγορά είναι προς τα παρόν διαχειρίσιμη, εάν όμως επιβεβαιωθούν οι εκτιμήσεις για μείωση της ζήτησης σε ποσοστά 25-30% μέσα σε ένα δίμηνο θα βρεθεί εκτός ελέγχου. Σε ό,τι αφορά τις επιπτώσεις στα οικονομικά αποτελέσματα του ομίλου από τη διπλή κρίση κορωνοϊού και χαμηλών διεθνών τιμών πετρελαίου, ο διευθύνων σύμβουλος των ΕΛΠΕ σημειώνει ότι ελάχιστα έχουν επηρεάσει το πρώτο τρίμηνο. Δεδομένου ότι ο Απρίλιος επίσης δεν έχει επηρεαστεί σημαντικά λόγω των κινήσεων που έχει κάνει ο όμιλος, εκτιμά ότι το δεύτερο τρίμηνο θα εξαρτηθεί από το πώς θα διαμορφωθεί η κατάσταση το δίμηνο Μαΐου-Ιουνίου.

Σε ό,τι αφορά τα αποθέματα επισημαίνει ότι θα υπάρξει μια επιβάρυνση εκατοντάδων εκατομμυρίων λόγω των χαμηλών τιμών σε σχέση με τις υψηλές τιμές κτήσης τους, η οποία ωστόσο θα είναι λογιστική, αφού, όπως εξηγεί είναι αποθέματα ασφαλείας και δεν πρόκειται να διατεθούν προς πώληση. Από την άλλη, σημειώνει το όφελος στα οικονομικά αποτελέσματα του ομίλου από τα περιθώρια διύλισης που παραμένουν σε ικανοποιητικά επίπεδα. Η ασφάλεια εφοδιασμού της χώρας σε καύσιμα ήταν στις πρώτες προτεραιότητες των ΕΛΠΕ και η διοίκηση του ομίλου έδωσε οδηγίες για αύξηση των αποθεμάτων πολύ πάνω από τα επίπεδα των υποχρεωτικών αποθεμάτων ασφαλείας. Προτεραιότητα του ομίλου ήταν και παραμένει η προστασία των εργαζομένων γι’ αυτό και έλαβε εγκαίρως μέτρα (απολύμανση χώρων, απαγόρευση ταξιδίων κ.λπ.), έθεσε σταδιακά σε καθεστώς τηλεργασίας το 100% του διοικητικού προσωπικού και αναπροσάρμοσε τις βάρδιες των εργαζομένων στα διυλιστήρια για να διατηρήσει την λειτουργία τους και να μη διαταραχθεί ο εφοδιασμός της αγοράς. Αν και δεν είναι άμεσα ορατοί, όπως το υγειονομικό προσωπικό ή οι εργαζόμενοι των σούπερ μάρκετ, χωρίς τους εργαζομένους των διυλιστηρίων δεν θα ήταν δυνατή η παραγωγή και διάθεση βασικών αγαθών επιβίωσης στην παρούσα συγκυρία.

Η έλλειψη ρευστότητας

Εξαιρετικά δύσκολα διαχειρίσιμη είναι η κατάσταση και για τις εταιρείες εμπορίας. «Η δραματική μείωση των πωλήσεων είναι το ένα μεγάλο πρόβλημα. Το άλλο είναι η έλλειψη ρευστότητας, η οποία επιδεινώθηκε με το αναγκαστικό κλείσιμο επιχειρήσεων από την κυβέρνηση και την υπαγωγή όλο και περισσότερων κλάδων σε ΚΑΔ και τις ευνοϊκές διατάξεις για τις μεταχρονολογημένες επιταγές» τονίζει στην «Κ» ο πρόεδρος του ΣΕΕΠΕ κ. Γιάννης Αληγιζάκης. Οι εταιρείες αδυνατούν να πληρώσουν ληξιπρόθεσμες απαιτήσεις. Αυτό σε συνδυασμό με το γεγονός ότι η πολιτεία έχει αρνηθεί μέχρι στιγμής την παροχή πίστωσης στους δασμούς που προκαταβάλλονται και αντιπροσωπεύουν το 70% της αξίας των προϊόντων, δημιουργεί πρόβλημα βιωσιμότητας για τις εταιρείες του κλάδου» τονίζει ο κ. Αληγιζάκης, ο οποίος εκτιμά ότι εάν τα περιοριστικά μέτρα παραταθούν πέραν του Μαΐου, η κατάσταση θα είναι μη διαχειρίσιμη. 

«Πουλάμε μόνο πετρέλαιο θέρμανσης»

Μία ακόμη πιο τραγική κατάσταση περιγράφει για τα πρατήρια ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Πρατηριούχων και Εμπόρων Καυσίμων (ΠΟΠΕΚ) Γιώργος Ασμάτογλου. «Αυτή τη στιγμή, τα πρατήρια πουλάνε ουσιαστικά μόνο πετρέλαιο θέρμανσης, η ζήτηση του οποίου είναι αυξημένη λόγω χαμηλών τιμών, καιρικών συνθηκών και της παραμονής στο σπίτι.

Σε πολλές περιοχές της χώρας, όπως στην Κοζάνη ή στη Θράκη που έχουν υποβληθεί σε καραντίνα, οι πωλήσεις στις βενζίνες έχουν σχεδόν “παγώσει”, ενώ και στην υπόλοιπη χώρα έχουν μειωθεί κατά 80%. Μετά τον Απρίλιο, που σταματάει η διακίνηση του πετρελαίου θέρμανσης, δεν θα μπορούμε να πληρώσουμε τους εργαζομένους», τονίζει ο κ. Ασμάτογλου.

Επισημαίνει επίσης το ασφυκτικό πρόβλημα ρευστότητας που έχει προκαλέσει στα πρατήρια η ρύθμιση για τις μεταχρονολογημένες επιταγές. «Τα πρατήρια θα έπρεπε να εξαιρεθούν γιατί πληρώνουν τοις μετρητοίς και όχι με πιστώσεις, ενώ πουλάνε με πιστώσεις σε επιτηδευματίες που καλύπτουν το 80% του τζίρου τους, με αποτέλεσμα αυτή τη στιγμή οι εισπράξεις να μετατίθενται κατά 75 ημέρες, αλλά τα πρατήρια να πρέπει να πληρώσουν τις εταιρείες για προμήθεια πετρελαίου τοις μετρητοίς ή με πίστωση λίγων ημερών», τονίζει.

Η λειτουργία των πρατηρίων

Επισημαίνει ακόμη το γεγονός ότι, σε αντίθεση με άλλους κλάδους που αναστέλλουν τη λειτουργία τους και μπαίνουν σε ΚΑΔ, τα πρατήρια είναι υποχρεωμένα να λειτουργούν καθημερινά, που σημαίνει ότι θα πρέπει να διαθέτουν το απαιτούμενο προσωπικό. «Από τον άλλο μήνα, όμως, δεν θα μπορούμε να το πληρώσουμε», λέει. Ο ίδιος εκτιμά ότι δεν υπάρχει κανένας λόγος, με τόσο χαμηλή ζήτηση και όσο τα περιοριστικά μέτρα δεν αίρονται, να παραμένουν ανοιχτά όλα τα πρατήρια και προτείνει οι Περιφέρειες να ρυθμίσουν τις ανάγκες τους σε καύσιμα και τη λειτουργία των πρατηρίων αντίστοιχα. Η ΠΟΠΕΚ έχει προτείνει επίσης στα συναρμόδια υπουργεία την εκ περιτροπής λειτουργία των πρατηρίων (μισά - μισά ανά εβδομάδα), ενώ εκτός από το αίτημα εξαίρεσης από τη ρύθμιση για τις μεταχρονολογημένες επιταγές έχει υποβάλει και αίτημα μείωσης των ενοικίων των πρατηρίων, αλλά και εκπτώσεις στις τρέχουσες φορολογικές υποχρεώσεις και όχι μόνο στις ληξιπρόθεσμες.

Χρύσα Λιάγγου Καθημερινή