Μια νέα και άκρως «επώδυνη» μεταρρύθμιση, που θα οδηγήσει και στην ουσιαστική ενοποίηση του ασφαλιστικού συστήματος εισάγοντας ενιαίους όρους και προϋποθέσεις υπαγωγής κάποιου στην ασφάλιση του ΕΦΚΑ, υπολογισμού του ύψους και καθορισμού του τρόπου χορήγησης των παροχών που δικαιούται, σε είδος και σε χρήμα, βρίσκεται στα σκαριά.

Ο χρόνος πιέζει τη σημερινή ηγεσία του υπουργείου Εργασίας, καθώς η υπογραφή του Προεδρικού Διατάγματος για τον ενιαίο κανονισμό ασφάλισης και παροχών του ΕΦΚΑ, μετά και τη σχετική αναθεώρηση, πρέπει να έχει ολοκληρωθεί έως τον Φεβρουάριο του 2022. Εχει δε καθυστερήσει πολλά χρόνια, από τη δημιουργία του ΕΦΚΑ την 1η Ιανουαρίου 2017, γεγονός που αποδεικνύει τη «δυσκολία» των απαιτούμενων αποφάσεων, που θα επηρεάσουν εκατοντάδες χιλιάδες ασφαλισμένους και συνταξιούχους. Και αυτό, γιατί μέχρι σήμερα ισχύουν ξεχωριστοί όροι και προϋποθέσεις λήψης των λεγόμενων παροχών σε είδος και σε χρήμα, ανά ταμείο, με τις διαφορές σε ορισμένες περιπτώσεις να είναι χαοτικές. Το εγχείρημα γίνεται ακόμη δυσκολότερο, με δεδομένο ότι σε εκκρεμότητα βρίσκεται και ο ενιαίος κανονισμός παροχών για την αναπηρία.

Μέχρι να ολοκληρωθεί η κατάρτιση, να υπογραφεί από το υπουργείο Εργασίας και να εφαρμοστεί από τον ΕΦΚΑ ο νέος κανονισμός, επιδιώκεται το «συμμάζεμα» τουλάχιστον των διαδικασιών. Ετσι, η εφαρμογή ενιαίας διαδικασίας πιστοποίησης της ανικανότητας για εργασία ή πιθανής ημερομηνίας τοκετού για όλους τους φορείς του E-ΕΦΚΑ ψηφίστηκε με διάταξη που εντάχθηκε στον πρόσφατο ασφαλιστικό νόμο και η εγκύκλιος που εκδόθηκε από τον ΕΦΚΑ ορίζει ίδια διαδικασία για τη χορήγηση του επιδόματος μητρότητας και ασθένειας στους ασφαλισμένους, ανεξάρτητα από ποιο πρώην ταμείο ή τομέα κλάδο προέρχονται.

Στο μικροσκόπιο των ειδικών επιτροπών που έχουν συσταθεί, μπαίνουν τα έξοδα κηδείας ή αποτέφρωσης μαζί με το επίδομα ασθενείας, κατασκήνωσης, τοκετού, εργατικού ατυχήματος καθώς και τα αναπηρικά επιδόματα, που αποτελούν παροχές που θα έπρεπε από τη γέννηση του ΕΦΚΑ, δηλαδή εδώ και περίπου 4 χρόνια, να εξισωθούν στο πλαίσιο της έκδοσης του ενιαίου κανονισμού παροχών.

Ενός κανονισμού, που στην πράξη, όσο δεν υπάρχει, καθιστά προβληματική την όποια διαδικασία ενοποίησης του ΕΦΚΑ. Το πλέον κραυγαλέο, αλλά πιθανότατα και εύκολο στην αντιμετώπισή του επίδομα, είναι αυτό για τα έξοδα κηδείας ή αποτέφρωσης. Και αυτό, γιατί ενώ το πρώην ΙΚΑ χορηγεί ως έξοδα κηδείας 759 ευρώ, ο πρώην ΟΓΑ 800 ευρώ, ο πρώην ΟΑΕΕ 762 ευρώ στους άμεσα ασφαλισμένους και 1.200 στους συνταξιούχους, ο τομέας ασθένειας προσωπικού ΟΤΕ 1.570 ευρώ στους άμεσα ασφαλισμένους και 785 ευρώ στα έμμεσα μέλη, το Δημόσιο 1.000 ευρώ και το πρώην ταμείο δημοτικών υπαλλήλων 1.200 ευρώ. Δύο μισθούς ή δύο κύριες συντάξεις λαμβάνουν οι συγγενείς ασφαλισμένων και συνταξιούχων της ΔΕΗ. Εως 2.743 ευρώ χορηγεί για έξοδα κηδείας το πρώην ΤΣΑΥ (ταμείο των γιατρών) και 1.800 ευρώ το ΤΣΜΕΔΕ. Ακόμη μεγαλύτερες είναι οι διαφορές στα λεγόμενα πρώην ταμεία των τραπεζών με εξαίρεση την Εθνική Τράπεζα και την Τράπεζα της Ελλάδος που διατηρούν δικά τους ταμεία υγείας και πρόνοιας. Είναι χαρακτηριστικό ότι τα περισσότερα καταβάλλουν για έξοδα κηδείας έως 2.900 ευρώ, για επίδομα συμπαράστασης –δηλαδή για αμοιβή βοηθού σε περίπτωση σοβαρής ασθένειας– έως 550 ευρώ μηνιαίως, ενώ ως παροχή ασθένειας καταβάλλεται το 100% των ημερομισθίων.

Να σημειωθεί βέβαια ότι στα περισσότερα από αυτά τα λεγόμενα ειδικά ταμεία ακόμη καταβάλλονται επιπλέον εισφορές, προκειμένου οι παροχές να είναι υψηλότερες.

Διαφορές στο ύψος αλλά και πρόσθετες παροχές υπάρχουν σε περιπτώσεις όπως στο επίδομα κατασκήνωσης. Στους μισθωτούς του πρώην ΙΚΑ, ο εργοδότης καταβάλλει κάθε Αύγουστο 20 ευρώ για το κατασκηνωτικό πρόγραμμα του ΟΑΕΔ και ο μισθωτός μπορεί να συμμετάσχει σε αυτό με εισοδηματικά κριτήρια. Το πρώην ΤΑΠ-ΟΤΕ όμως καταβάλλει στους ασφαλισμένους 450 ευρώ ως επίδομα κατασκήνωσης, ενώ ακόμα υψηλότερο, 800-900 ευρώ, είναι το επίδομα κατασκήνωσης που χορηγεί το πρώην ΤΣΜΕΔΕ.

Με την έκδοση του ενιαίου κανονισμού οι γενναιόδωρες παροχές θα περιοριστούν, με στόχο να φθάσουν πιο κοντά στις παροχές του ΙΚΑ. Αυτό, θα έχει ως αποτέλεσμα χιλιάδες συνταξιούχοι και ασφαλισμένοι των πρώην ταμείων να χάσουν μεγάλο μέρος των προνομίων που απολαμβάνουν.

Ρούλα Σαλούρου, Καθημερινή