Την απόλυτη αναπτυξιακή κυριαρχία του τουρισµού αντανακλά το κείµενο του νέου Ειδικού Χωροταξικού για τον Τουρισµό, που δόθηκε χθες σε δηµόσια διαβούλευση. Κύριο χαρακτηριστικό του πλαισίου, η προώθηση των µεγάλων τουριστικών εγκαταστάσεων (µε ξενοδοχεία και τουριστικά χωριά µε βίλες) οι οποίες ουσιαστικά επιτρέπονται παντού, ακόµη και σε προστατευόµενες περιοχές και ακατοίκητες νησίδες. Αξιοσηµείωτο είναι ότι στις κορεσµένες τουριστικά περιοχές δεν προβλέπεται κανένας ουσιαστικός περιορισµός στη δηµιουργία νέων τουριστικών µονάδων, πέραν του είδους των νέων κλινών (µόνο 4 ή 5 αστέρων), ενώ οι ποσοστώσεις που υπήρχαν για τις µεγάλες τουριστικές µονάδες στα νησιά έχουν «εξαφανιστεί».

Το νέο πλαίσιο δόθηκε χθες σε δηµόσια διαβούλευση από τα υπουργεία Περιβάλλοντος και Τουρισµού έως τις 15 Σεπτεµβρίου. Αν και τρίτο κατά σειρά, θα πρόκειται ουσιαστικά για το πρώτο, καθώς τα προηγούµενα δύο πλαίσια (2009 και 2013) έχουν ακυρωθεί από το Συµβούλιο της Επικρατείας.

Το νέο χωροταξικό χωρίζει τον ελλαδικό χώρο σε πέντε κατηγορίες, ανάλογα µε την τουριστική ανάπτυξη. Να σηµειωθεί ότι η κατηγοριοποίηση γίνεται µόνο στη βάση της σχέσης τουριστικών κλινών προς µόνιµο πληθυσµό, χωρίς δηλαδή να συνυπολογίζονται οι βραχυχρόνιες µισθώσεις τύπου Airbnb. Επίσης, γίνεται σε επίπεδο δηµοτικής ενότητας (1.034), µε τις κορεσµένες περιοχές («περιοχές ελέγχου») να είναι 18, τις ανεπτυγµένες 84, τις αναπτυσσόµενες 139, τις περιοχές µε δυνατότητες ανάπτυξης 265 και τις µη ανεπτυγµένες 528.

Χαρακτηριστικό του νέου πλαισίου είναι ότι διευκολύνονται οι µεγάλες τουριστικές αναπτύξεις (για τις οποίες, άλλωστε, έχει δηµιουργηθεί την προηγούµενη δεκαετία ξεχωριστή, προνοµιακή πολεοδοµική νοµοθεσία). Οι «οργανωµένοι υποδοχείς» απαγορεύονται µόνο στις βραχονησίδες και σε ακατοίκητα νησιά, σε µικρή απόσταση από τα θαλάσσια σύνορα. Πουθενά το νέο πλαίσιο δεν θέτει περιορισµούς στην εγκατάστασή τους ή ποσοστώσεις, παρά µόνον τις διαχωρίζει σε «κανονικές» και «ήπιες», µε τις τελευταίες να έχουν τον µισό (αλλά ούτως ή άλλως υψηλό) συντελεστή.

Αν και οι ανησυχίες για τις επιπτώσεις του υπερτουρισµού κλιµακώνονται, το πλαίσιο δεν φαίνεται να τις λαµβάνει υπόψη, καθώς ακόµη και σε µέρη που διαχωρίζονται ως «περιοχές ελέγχου» επιτρέπεται η δηµιουργία νέων ξενοδοχειακών µονάδων 4-5 αστέρων, απλώς µε µεγαλύτερη αρτιότητα (16 στρέµµατα). Το ίδιο έχει επιλεγεί και για τις ανεπτυγµένες περιοχές, µε ελαφρά µικρότερη αρτιότητα (12 στρέµµατα). Η µόνη ενδιαφέρουσα προσθήκη σε αυτές τις δύο κατηγορίες είναι η δυνατότητα να τεθούν περιορισµοί στους «χώρους τουριστικού διαµοιρασµού» (τύπου Airbnb) και στα ενοικιαζόµενα δωµάτια, ως ποσοστό επί των κλινών (µε άλλα λόγια, να ικανοποιηθεί το πάγιο –και όχι παράλογο– αίτηµα της τουριστικής βιοµηχανίας).

Το ότι στο νέο πλαίσιο δεν έχουν ληφθεί υπόψη οι κίνδυνοι από τον υπερτουρισµό αντανακλάται και στις λίγες περιοχές που έχουν χαρακτηριστεί κορεσµένες: για παράδειγµα, στις Κυκλάδες ολόκληρη η Μύκονος και η Σαντορίνη, δύο µικρές ενότητες στη Σύρο και στην Τήνο, αλλά όχι η Πάρος, η Αντίπαρος και το Κουφονήσι. Στα ∆ωδεκάνησα, µόνο δύο δηµοτικές ενότητες στη Ρόδο και µία στην Κω. Σε όλη την Κεντρική Μακεδονία µόνο η δηµοτική ενότητα Παραλίας Κατερίνης, αλλά όχι σηµεία της Χαλκιδικής. Σε όλη την Κρήτη µόνο δύο ενότητες στο Ηράκλειο και µία στα Χανιά. Επίσης, ενδιαφέρον είναι ότι στην Πελοπόννησο όχι µόνο δεν υπάρχουν «κόκκινες» περιοχές, αλλά και οι ανεπτυγµένες είναι ελάχιστες (γύρω από το Ναύπλιο), ενώ η περιοχή της Μεσσηνίας δείχνει παρθένα (µε την Καλαµάτα και τη Μεθώνη στις αναπτυσσόµενες περιοχές και την Πύλο στις µη ανεπτυγµένες).

Στο µεγαλύτερο µέρος της χώρας (δηλαδή στις περιοχές που έχουν τοποθετηθεί στην τελευταία κατηγορία, τις µη ανεπτυγµένες) προτείνεται όχι µόνο να ενισχυθούν οι οργανωµένες τουριστικές αναπτύξεις, αλλά και να δοθούν ευνοϊκοί όροι δόµησης.

Oι ρυθµίσεις για τα νησιά

Ως προς τις ρυθµίσεις του νέου πλαισίου για τα νησιά (πλην Κρήτης και Εύβοιας), αυτά χωρίζονται σε τρεις οµάδες: η πρώτη περιλαµβάνει σχεδόν όλα τα µεσαία νησιά (46 στον αριθµό) και δεν περιέχει κανέναν περιορισµό πλην µιας αόριστης αναφοράς, υπέρ του καθορισµού ζωνών τουριστικών αναπτύξεων ή ζωνών προστασίας του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος και του τοπίου. Οι ποσοστώσεις που περιείχαν τα προηγούµενα πλαίσια για τις µεγάλες τουριστικές αναπτύξεις (ως ασύµβατες λόγω κλίµακας µε το µέγεθος των νησιών) έχουν εξαφανιστεί. Αντιθέτως, επιτρέπονται µεγάλες τουριστικές εγκαταστάσεις (αλλά «ήπιας ανάπτυξης») σε όλα τα νησιά, πλην Κέρκυρας και Ρόδου, που µπορούν να απολαύσουν και τις «κανονικές» (χωρίς µειωµένο συντελεστή δόµησης). Τέλος, προβλέπεται η εκπόνηση µελετών φέρουσας ικανότητας σε όλα τα νησιά, κάτι που ήδη προωθείται από το υπουργείο Περιβάλλοντος µέσω των τοπικών πολεοδοµικών σχεδίων (µε τη µορφή µιας υποτυπώδους έκθεσης, η οποία θα έχει προφανώς ως µοναδική στόχευση να κάµψει τυχόν αντιρρήσεις του ΣΤΕ).

Μεγάλες τουριστικές αναπτύξεις (αλλά «ήπιες») επιτρέπονται και στα µικρά κατοικηµένα νησιά, στα οποία τίθεται και ίσως ο µοναδικός περιορισµός ολόκληρου του πλαισίου: ανώτατο όριο 100 κλινών.

Τέλος, µεγάλες τουριστικές µονάδες επιτρέπονται και σε ακατοίκητα νησιά, άνω των 300 στρεµµάτων («ήπιας ανάπτυξης») και εφόσον βρίσκονται σε απόσταση µεγαλύτερη των 10 ν.µ. από τα θαλάσσια σύνορα της χώρας. Η µόνη κατηγορία στην οποία απαγορεύεται ρητώς η τουριστική ανάπτυξη είναι οι βραχονησίδες. Τέλος, µεγάλες τουριστικές εγκαταστάσεις (ξενοδοχεία µε τουριστικά χωριά κ.ο.κ.) επιτρέπονται και σε όλες τις προστατευόµενες περιοχές, αλλά αφού ολοκληρωθούν τα σχέδια διαχείρισής τους (τα οποία καρκινοβατούν εδώ και µία πενταετία).

Γιώργος Λιάλιος, Καθημερινή