Στην Ελλάδα φτάνει τις επόμενες εβδομάδες από την Ιταλία το νέο τρένο υψηλών ταχυτήτων Freccia Bianca, προκειμένου να ξεκινήσουν τα δοκιμαστικά δρομολόγια στη γραμμή Θεσσαλονίκη - Κατερίνη, με σκοπό να παρουσιαστεί από την ΤΡΑΙΝΟΣΕ, στην 83η Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης, το νέο τροχαίο υλικό που προτίθεται η εταιρεία να δρομολογήσει στη γραμμή Αθήνα - Θεσσαλονίκη.

Πρόκειται για το «Λευκό Βέλος» της ιταλικής εταιρείας Ferrovie, ιδιοκτήτριας πλέον της ΤΡΑΙΝΟΣΕ, που μπορεί να διανύει αποστάσεις με ταχύτητα ως και 200 χιλιόμετρα την ώρα.

Μάλιστα, για τον σκοπό αυτό βρίσκονται ήδη στην Ιταλία τρεις Έλληνες μηχανοδηγοί προκειμένου να λάβουν την απαραίτητη εκπαίδευση στον συρμό. Το υπερσύγχρονο τρένο θα είναι αυτό που, μόλις ολοκληρωθούν οι απαραίτητες υποδομές για την ηλεκτροκίνηση, θα κάνει τη διαδρομή Αθήνα - Θεσσαλονίκη σε 3 ώρες και 20 λεπτά. Οι τρεις αρχικώς εκπαιδευόμενοι μηχανοδηγοί, σε επικοινωνία τους με συναδέλφους τους στην Αθήνα, ανέφεραν ότι θα πραγματοποιηθεί μετεκπαίδευση του προσωπικού έλξης, σε όλο το τροχαίο υλικό, εκφράζοντας πολύ καλές εντυπώσεις από την επίσκεψή τους στην Ιταλία, τόσο για τις συνθήκες στα μηχανοεργοστάσια όσο και την άριστη ποιότητα του τροχαίου υλικού που μπορεί να αναβαθμίσει τις παρεχόμενες υπηρεσίες στο επιβατικό κοινό της ΤΡΑΙΝΟΣΕ, σε συνδυασμό με το τροχαίο υλικό που χρησιμοποιείται σήμερα. Για το δρομολόγιο Αθήνα-Θεσσαλονίκη, με τον συγκεκριμένο συρμό, σχεδιάζεται και μια στάση στη Λάρισα.

Η επιλογή της ΤΡΑΙΝΟΣΕ να εισάγει νέο τροχαίο υλικό δείχνει την πρόθεσή της για την ουσιαστική αναβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών προκειμένου ο σιδηρόδρομος να ανακτήσει μερίδιο στην επιβατική αγορά μεταξύ Αθήνας - Θεσσαλονίκης, μερίδιο που είχε χαθεί χρόνια τώρα, λόγω των γνωστών παθογενειών. Είναι προφανές ότι η Ferrovie Dello Stato έχοντας την τεχνογνωσία έχει διαπιστώσει την τεράστια δυναμική της αγοράς αυτής, που πλέον θα μπορεί να ανταγωνιστεί ευθέως τις αεροπορικές εταιρείες όπως συμβαίνει στην Ευρώπη σε πολλές χώρες. Το εκπαιδευτικό κέντρο στην Ιταλία διαθέτει και προσομοιωτές που χρησιμοποιεί η FS για την εκπαίδευση των μηχανοδηγών, και που αναμένεται να προμηθευτεί και το εκπαιδευτικό κέντρο του ΟΣΕ.

Σημειώνεται ότι στην Ιταλία σε πλήρη λειτουργία βρίσκονται όλα τα απαραίτητα συστήματα ασφάλειας, ECTS, σηματοδότηση εντός και εκτός συρμού, τηλεδιοίκηση. Γεγονός που επιτρέπει τόσο την ανάπτυξη υψηλότατων ταχυτήτων, αλλά και την πύκνωση της κυκλοφορίας των συρμών.

Πάντως, ο ελληνικός σιδηρόδρομος, όσο παραμένει ανολοκλήρωτος ο βασικός σιδηροδρομικός άξονας, θα παραμένει ο μεγάλος «ασθενής» στον κλάδο των Μεταφορών, παρά τις μεγάλες του προοπτικές.

Σύμφωνα με την έκθεση πεπραγμένων της ΡΑΣ για το 2017, το μεταφορικό σιδηροδρομικό έργο στην Ελλάδα, με επίσημα στοιχεία από τις ΤΡΑΙΝΟΣΕ, ΣΤΑΣΥ και EUROSTAT, συρρικνώθηκε τα τελευταία χρόνια (δεν υπάρχουν τα πλήρη διαθέσιμα στοιχεία των ετών 2016 και 2017). Από τον σχετικό πίνακα προκύπτει ότι το 2015 το μερίδιο αγοράς του σιδηροδρόμου στους επιβάτες ήταν 1% και στα εμπορεύματα 1,5%. Το 2016, εάν και δεν παρατίθενται πλήρη διαθέσιμα στοιχεία, επισημαίνεται ότι τόσο το επιβατικό όσο και το εμπορευματικό έργο μειώθηκε περαιτέρω.

Η μείωση του εμπορευματικού έργου αποδίδεται αφενός στη διακοπή της κυκλοφορίας στο τμήμα Θεσσαλονίκη - Ειδομένη, λόγω της επί μακρόν παραμονής στην περιοχή προσφύγων/μεταναστών για περίπου δυόμισι μήνες (20.03.2016 - 30.05.2016 - 72 ημέρες) και αφετέρου στις επιπτώσεις από τη συνεχιζόμενη οικονομική κρίση.

Από την άλλη πλευρά, θεωρείται δεδομένο ότι η εικόνα, τουλάχιστον στα εμπορεύματα, βελτιώθηκε το 2017, αλλά και το 2018, εξαιτίας των ενισχυμένων ροών από το λιμάνι του Ικονίου.

Για παράδειγμα, η ΤΡΑΙΝΟΣΕ έχει γνωστοποιήσει ότι στο πρώτο τρίμηνο του 2018 οι εμπορευματικές μεταφορές αυξήθηκαν κατά 16%, σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2017, ενώ εντυπωσιακή ήταν η άνοδος (στο ίδιο διάστημα) της μεταφοράς με container, η οποία τετραπλασιάστηκε από πέρυσι, καλύπτοντας 40 mln τονοχιλιόμετρα, από περίπου 10 mln το αντίστοιχο περσινό τρίμηνο, άνοδος που οφείλεται κυρίως στα φορτία της Cosco. Το 2017, το παραγόμενο έργο της ΤΡΑΙΝΟΣΕ από εμπορευματικές μεταφορές παρουσίασε αύξηση κατά 9,8%.

Ωστόσο, στο σύνολο των συνδυασμένων μεταφορών, οι θαλάσσιες και χερσαίες μεταφορές παραμένουν κυρίαρχες στις ελληνικές εξαγωγές, έναντι των σιδηροδρομικών και αεροπορικών. Με άλλα λόγια, πλοία και φορτηγά αποτελούν, για ποικίλους λόγους, πιο ανταγωνιστικά μέσα σε σχέση με τρένα και αεροπλάνα.

Σύμφωνα με καταγραφές του ΠΣΕ, το 47% της αξίας των εξαγωγών πραγματοποιείται μέσω θαλάσσιων οδών, το 46,4% οδικώς και μόλις το 5% αεροπορικώς και το 0,4% σιδηροδρομικώς.

Φάνης Ζώης (Η Ναυτεμπορική)