Αγοραπωλησία ακινήτου αξίας περίπου ενός εκατομμυρίου ευρώ στα βόρεια προάστια ακυρώθηκε την τελευταία στιγμή, καθώς ο ιδιοκτήτης –επιχειρηματίας από το εξωτερικό που βιαζόταν να στεγάσει μια νέα δραστηριότητα– έκανε πίσω όταν διαπίστωσε ότι η αρμόδια εφορία χρειάστηκε περισσότερες από 23 ημέρες μόνο και μόνο για να ελέγξει τη δήλωση του φόρου μεταβίβασης και τα υπόλοιπα δικαιολογητικά.

Στη Χαλκίδα, η αντίστοιχη διαδικασία για την έγκριση της μεταβίβασης από την εφορία, χρειάστηκε περίπου δύο μήνες. Φταίνε η καραντίνα και η αναταραχή που έχει προκαλέσει η πανδημία; Φταίει το γεγονός ότι η προσπάθεια να γίνει ηλεκτρονική η διαδικασία μεταβίβασης των ακινήτων έχει μείνει στη μέση, με αποτέλεσμα «η χάρτινη γραφειοκρατία του παρελθόντος να έχει αντικατασταθεί από την ηλεκτρονική;» όπως υποστηρίζουν συμβολαιογράφοι με δηλώσεις τους στην «Καθημερινή»; 
Το γεγονός είναι ότι παρά τις πρόσφατες ενέργειες της ΑΑΔΕ να γίνει ηλεκτρονική η διαδικασία μεταβίβασης των ακινήτων –μια διαδικασία που συνδέεται άμεσα με την ανάπτυξη της κτηματαγοράς– προς το παρόν δεν έχει επιφέρει τα αναμενόμενα αποτέλεσμα. Εκτός από την εφορία, η υπόθεση μπορεί να «κολλήσει» πότε στο ασφαλιστικό ταμείο προκειμένου να δοθεί η ασφαλιστική ενημερότητα στον πωλητή και πότε στον δήμο ο οποίος μπορεί να καθυστερήσει ακόμη και εβδομάδες προκειμένου να χορηγήσει το χαρτί περί μη οφειλών για το Τέλος Ακίνητης Περιουσίας. Η Ελλάδα είναι ούτως ή άλλως από τις τελευταίες στον κόσμο όσον αφορά την ευκολία του μηχανισμού μεταβίβασης των ακινήτων και οι πρόσφατες αλλαγές στις οποίες προχώρησαν οι φορολογικές αρχές, φαίνεται ότι δεν θα βελτιώσουν αισθητά την κατάσταση.

Σύμφωνα με την αντιπρόεδρο του Συμβολαιογραφικού Συλλόγου Εφετείου Αθηνών-Πειραιώς Λένα Κοντογεώργου, η ουσιαστική αλλαγή που επήλθε στις μεταβιβάσεις ακινήτων είναι η εξής: αντί ο ενδιαφερόμενος να περιμένει στην ουρά της εφορίας για να ελεγχθεί η δήλωση του φόρου μεταβίβασης και τα υπόλοιπα έγγραφα –κάτι το οποίο συνήθως γινόταν επιτόπου με αποτέλεσμα στη συνέχεια ο φόρος μεταβίβασης να πληρώνεται μέσα σε τρεις ημέρες– τώρα, τα δικαιολογητικά αποστέλλονται στο γενικό πρωτόκολλο των ΔΟΥ. Στη συνέχεια η εφορία ελέγχει τις δηλώσεις χωρίς την παρουσία των ενδιαφερομένων και αποστέλλει ηλεκτρονικά τις εγκριτικές αποφάσεις. «Αυτό όμως πρακτικά σημαίνει διπλάσιο χρόνο αναμονής στις περισσότερες περιπτώσεις», σημειώνει η κ. Κοντογεώργου, εξιστορώντας και την περίπτωση αγοραπωλησίας ενός εκατομμυρίου ευρώ, η οποία ακυρώθηκε ύστερα από αναμονή 20 ημερών για ένα και μόνο ένα έγγραφο.

Με περισσότερη γλαφυρότητα περιγράφει τις… κακοτοπιές που μπορεί να αντιμετωπίσουν αγοραστές και πωλητές ο Χρήστος Τερζίδης, πρόεδρος του Συμβολαιογραφικού Συλλόγου Εφετείου Θράκης:

1. Υποψήφιος αγοραστής επισκέφθηκε τον συμβολαιογράφο του με το τοπογραφικό, τα σχέδια της τακτοποίησης των αυθαιρεσιών και το χαρτί της τακτοποίησης των αυθαιρέτων του μηχανικού αλλά και το Ε9. Και εκεί διαπίστωσε ότι το ακίνητο, χτισμένο στη δεκαετία του 1970, πρέπει να δηλωθεί ανεγερθέν το 2011. «Συνεπώς θα έπρεπε να επισκεφθεί τον λογιστή, να γίνουν οι διορθώσεις του Ε9 για τα 5 τελευταία έτη, να εκδοθούν οι ταυτότητες πληρωμής, να πληρωθεί η διαφορά του φόρου και στη συνέχεια έπειτα από αρκετές μέρες να μπορούν να εκδοθούν τα πιστοποιητικά ΕΝΦΙΑ τα οποία θα αναγράφουν ότι η κατοικία έγινε πλέον νεόδμητη και η αποθήκη επαγγελματική στέγη».

2. Από άλλον υποψήφιο αγοραστή ζητήθηκε να υποβληθεί υπεύθυνη δήλωση ότι δεν υπήρξε ποτέ ελεύθερος επαγγελματίας προκειμένου να πιστοποιηθεί ότι δεν υπάρχουν οφειλές στο ασφαλιστικό ταμείο. Επειδή ο συγκεκριμένος ενδιαφερόμενος υπήρξε έμπορος προ δεκαετιών, ο συμβολαιογράφος θα έπρεπε να εκδώσει βεβαίωση ασφαλιστικής ενημερότητας αναπόγραφου. Στη συνέχεια χρειάζεται μία ακόμη επίσκεψη στον λογιστή για να εκδώσει με τους κωδικούς taxis και τον ΑΜΚΑ ασφαλιστική ενημερότητα από την πλατφόρμα του ΕΦΚΑ. Αν βρεθεί έστω και μικρή οφειλή, η διαδικασία «παγώνει» μέχρι να τακτοποιηθεί το χρέος, ενώ βάσει νόμου, δεκτή γίνεται μόνο η ηλεκτρονική ασφαλιστική ενημερότητα.

3. Τη δήλωση φόρου μεταβίβασης που συντάσσει ο συμβολαιογράφος, την υπογράφουν ο πωλητής και ο αγοραστής, βεβαιώνεται το γνήσιο της υπογραφής και αποστέλλεται ταχυδρομικώς στη ΔΟΥ. Ο αγοραστής στη συνέχεια θα πρέπει να περιμένει πότε η ΔΟΥ θα επιστρέψει μέσω της προσωποποιημένης πληροφόρησης στη μερίδα του στο taxis τη θεωρημένη από τη ΔΟΥ  δήλωση φόρου μεταβίβασης. Το χρονικό διάστημα που θα απαιτηθεί για να επιστραφεί η θεωρημένη από τη ΔΟΥ δήλωση, εξαρτάται από τον φόρτο εργασίας, και τις ιδιαίτερες συνθήκες που επικρατούν (σ.σ. προφανώς η πανδημία έχει επιβραδύνει ακόμη περισσότερο τις διαδικασίες) ενώ βάσει των όσων αναφέρουν οι συμβολαιογράφοι, σπάνια τηρούνται τα δεσμευτικά χρονοδιαγράμματα που προβλέπονται από το νέο πλαίσιο που ισχύει για τις μεταβιβάσεις ακινήτων. 

Θάνος Τσίρος Καθημερινή