Η προβολή του ντοκιµαντέρ µε τίτλο «La strategia» («Η στρατηγική») από την ελβετική δηµόσια τηλεόραση RSI, που αποκαλύπτει πτυχές του σκανδάλου της Novartis, µπορεί να αποτελεί µεγάλη συνεισφορά στη δηµοσιογραφία και την αλήθεια, αλλά για την Ελλάδα έχει και έναν σοβαρό πολιτικό ρόλο. Αποδοµεί το αφήγηµα περί συνωµοσίας και πολιτικής σκευωρίας που αναπτύχθηκε επιµελώς από τη Ν∆ και το ΠΑΣΟΚ, τα κόµµατα δηλαδή που επί διακυβέρνησής τους και µε τη συµµετοχή στελεχών τους εξελίχθηκε το σκάνδαλο. Μια από τις πιο έγκυρες δηµοσιογραφικές οµάδες, µε ερευνητές δηµοσιογράφους που έχουν στο ενεργητικό τους σπουδαίες έρευνες, αποκαθιστά την αλήθεια, η οποία ωστόσο δεν φαίνεται πως θα προβληθεί από κάποιο ελληνικό µέσο ενηµέρωσης.

Αλλωστε ένα από τα στοιχεία του σκανδάλου που εντόπισε η επικεφαλής της έρευνας, δηµοσιογράφος Μαρία Ροσέλι και το εξοµολογήθηκε σε συνέντευξή της στο Documento (βλ. σελ. 8-9) είναι η ένοχη σιωπή των µέσων ενηµέρωσης και η προσπάθεια που κάνει η Ν∆ στην Ελλάδα ώστε να εµφανίσει το σκάνδαλο ως «µη σκάνδαλο». Στην καλά στοιχειοθετηµένη έρευνα η Μαρία Ροσέλι, ο Μάρκο Ταλιαµπούε, ο Δηµήτρης Στατήρης και ο Κλαούντιο Ριτσότι ακολουθούν τρεις µάρτυρες δηµόσιου συµφέροντος µέχρι τη Νέα Υόρκη όπου καταθέτουν στο FBI. Οι µάρτυρες, συνοδευόµενοι από τον δικηγόρο Παύλο Σαράκη ο οποίος σηκώνει µαζί τους το βάρος της αποκάλυψης, καταθέτουν στο αρχηγείο του FBI και στη συνέχεια δίνουν συνεντεύξεις µεταµφιεσµένοι περιγράφοντας το σκάνδαλο. Η κάµερα καταγράφει σε πραγµατικό χρόνο τις εξελίξεις στις ΗΠΑ καθώς και την ψυχολογική κατάσταση των µαρτύρων, οι οποίοι ωστόσο µιλούν µε µεγάλη σαφήνεια και στοιχεία.

Οι µάρτυρες είναι συγκλονιστικοί και δεν είναι οι ίδιοι µε αυτούς που κατέθεσαν στην Εισαγγελία ∆ιαφθοράς στην Ελλάδα. Οι Ελβετοί δηµοσιογράφοι καταλαβαίνουν ότι βρίσκονται µπροστά σε ένα µεγάλο σκάνδαλο και επί έναν χρόνο παρακολουθούν όσα γίνονται και µαζί µε αυτά την προσπάθεια απαξίωσης των µαρτύρων. Εστιάζουν ωστόσο σε δύο άτοµα, τον Αδωνη Γεωργιάδη και τον σύµβουλό του Νίκο Μανιαδάκη.

Η «στρατηγική» της Novartis καταγράφεται βήµα βήµα. Τι είναι αυτά που αποκαλύπτονται από τους προστατευόµενους µάρτυρες, οι οποίοι για πρώτη φορά αποκτούν µορφή, φωνή και υπόσταση µπροστά στην κάµερα, και δεν είναι χάρτινες καταθέσεις;

Η έρευνα αποκαλύπτει πέρα από κάθε αµφιβολία ότι η Novartis κατάφερε να γίνει νούµερο ένα στην Ελλάδα τον καιρό της κρίσης κάνοντας δύο πράγµατα κατά το ντοκιµαντέρ. ∆ιαφθείροντας γιατρούς οι οποίοι συνταγογραφούσαν επί πληρωµή φάρµακα ακόµη και όταν δεν χρειάζονταν, ενώ «από την άλλη πλευρά οι κυβερνητικοί παράγοντες ήταν χρήσιµοι για να αυξήσουν τις τιµές».

Σοκαριστικά είναι όσα καταγράφονται για τo σχέδιο της Novartis να µην µπει στην αγορά το φάρµακο Avastin, το οποίο µε κόστος µόλις 30 δολάρια ανταγωνιζόταν το Lucentis που διέθετε η Novartis µε κόστος 1.000 δολάρια. Πρόκειται για την υπόθεση που έχει οδηγήσει στη δίωξη του Ανδρέα Λοβέρδου.

Στο ντοκιµαντέρ υπάρχει βίντεο από οµιλία του Κωνσταντίνου Φρουζή σε στελέχη της Novartis, ο οποίος οµολογεί κυνικά τη σχέση του µε υπουργούς και τον ρόλο που έπαιξαν στο σκάνδαλο λέγοντας: «Είµαστε από τους πρώτους που γνωρίζουν τι θα συµβεί στο υπουργείο. Είναι τα ίδια πρόσωπα που εµπλέκονται που µας πληροφόρησαν πριν πάρουν αποφάσεις. Μας πληροφορούν ακόµη και για τα επόµενα βήµατά τους και µε αυτό τον τρόπο µπορούµε να επηρεάσουµε προκαταβολικά».

Μεγάλη αναφορά γίνεται στην περίοδο υπουργίας του Αδ. Γεωργιάδη, η οποία ταυτίζεται µε την εφαρµογή του σχεδίου «Harvard Project». Σύµφωνα µε την έρευνα των Ελβετών δηµοσιογράφων, σκοπός του «Harvard Project» ήταν να εξασφαλίσει στη Novartis µέσα από την επιρροή της σε πολιτικά πρόσωπα αφενός την πληρωµή χρεών του δηµοσίου προς την εταιρεία ύψους 140 εκατ. και αφετέρου την εισαγωγή δέκα νέων φαρµάκων παρά τις απαγορεύσεις της τρόικας. Πρόκειται για την περίοδο του Αδ. Γεωργιάδη και όπως λέει ο µάρτυρας στη συνέντευξή του, κατάφερε να υλοποιήσει τους στόχους αφού «η εταιρεία ξεκίνησε το σχέδιο τον Μάρτιο του 2013 και ήδη λίγους µήνες µετά, τον Αύγουστο του 2013, σηµειώθηκε η πρώτη αλλαγή των τιµών που περιµέναµε επί τρία χρόνια. Και κατά περίεργο τρόπο και τα δέκα φάρµακά µας µπήκαν στην αγορά. Και πριν από το τέλος του επόµενου έτους όλα τα χρέη του κράτους πληρώθηκαν. Επρόκειτο για 140 εκατοµµύρια».

Οι Ελβετοί δηµοσιογράφοι επικοινωνούν µε τον Αδ. Γεωργιάδη, ο οποίος απαντά σε όσα τον ρωτούν πως πρόκειται για ψέµατα. Λίγο καιρό αργότερα τον συναντούν στο συνέδριο της Ν∆ και τον αιφνιδιάζουν. Του λένε πως έχουν στην κατοχή τους επιστολή του Φρουζή µε την οποία του δίνει οδηγίες για το τι θα κάνει στο υπουργείο. Ο Γεωργιάδης υποστηρίζει ότι τελικά έκανε τα αντίθετα από όσα έλεγε ο Φρουζής. Η δηµοσιογράφος του λέει πως έβαλε νέα φάρµακα στην αγορά, όπως προέβλεπε το σχέδιο της Novartis, και αυτός απαντά αφοπλιστικά: «Ηταν µια καλή απόφαση. Εσωσε τη ζωή του κόσµου. Πρέπει να καταλάβετε πως εταιρείες όπως η Novartis δίνουν χρήµατα σε γιατρούς, πολιτικούς και δεν ξέρω ποιους άλλους, αλλά την ίδια στιγµή σώζουν ζωές» (!).

Εκτεταµένες αναφορές γίνονται στον σύµβουλο του Αδ. Γεωργιάδη Ν. Μανιαδάκη, τον οποίο περιγράφουν ως σύµβουλο της Novartis και ταυτόχρονα σύµβουλο του υπουργού. Οπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στο ντοκιµαντέρ, ο Μανιαδάκης φαινόταν να εκπροσωπεί το ελληνικό δηµόσιο στις διαπραγµατεύσεις µε την τρόικα ενώ στην πραγµατικότητα εκπροσωπούσε τη Novartis.

Οπως αναφέρει άλλωστε στο Documento η δηµιουργός του ντοκιµαντέρ, «ο σύµβουλος της Novartis φέρεται να ήταν ταυτόχρονα και σύµβουλος του υπουργού και διαπραγµατευόταν µε την τρόικα». Οι δηµοσιογράφοι ρωτάνε και τον Αδ. Γεωργιάδη για τον ρόλο του συµβούλου του, για να πάρουν την απάντηση «ο κύριος Μανιαδάκης ήταν βοηθός µου και πολύ έµπιστος σε επαφή µε την τρόικα. Αν ο Μανιαδάκης ήταν διεφθαρµένος, σηµαίνει ότι και οι ευρωπαϊκοί θεσµοί είναι διεφθαρµένοι».

Η έρευνα του RSI µε ξεκάθαρο, εύληπτο και ταυτόχρονα πολύ εντυπωσιακό τρόπο, λόγω της συµµετοχής των προστατευόµενων µαρτύρων, περιγράφει το µεγάλο σκάνδαλο της Novartis ως σκάνδαλο γιατρών, πολιτικών προσώπων και κρατικών αξιωµατούχων. Αποδεικνύει στο κοινό πως οι θεωρίες περί σκευωρίας είναι σκευωρία για να καλυφθούν οι υπεύθυνοι. Σε ό,τι αφορά την ερευνητική οµάδα του Documento, αποδεικνύει την αλήθεια και την εγκυρότητα όσων έχουµε δηµοσιεύσει ως σήµερα. 

Κώστας Bαξεβάνης Documento