Την υποχρεωτική εξόφληση των τιμολογίων αυστηρά εντός 30 ημερών από την έκδοσή τους και την αυτόματη καταβολή τόκων υπερημερίας στους πιστωτές προωθεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, καθώς μία στις τέσσερις πτωχεύσεις επιχειρήσεων στην Ε.Ε. οφείλεται στις καθυστερήσεις πληρωμών. Η θέσπιση ενός αυστηρότερου πλαισίου αναμένεται να προκαλέσει μεγάλες αναταράξεις στην Ελλάδα, δεδομένου ότι η πλειονότητα των εμπορικών συναλλαγών γίνεται με πίστωση, ακόμη και αν μετά την οικονομική κρίση όλοι έχουν γίνει πιο προσεκτικοί. Ηδη τα σούπερ μάρκετ υποστηρίζουν ότι εάν ο κανονισμός εφαρμοζόταν αύριο, θα έπρεπε να βρουν ξαφνικά 2 δισ. για να εξοφλήσουν προμηθευτές τους.

Οταν το καλοκαίρι του 2016 κατατέθηκε στο δικαστήριο η αίτηση υπαγωγής της μεγαλύτερης τότε αλυσίδας σούπερ μάρκετ, της «Μαρινόπουλος», αποκαλύφθηκε ότι το μεγαλύτερο μέρος των οφειλών της ήταν προς τους προμηθευτές της, 722 εκατ. ευρώ από τα συνολικά χρέη ύψους 1,32 δισ. ευρώ, ήτοι 54,56%. Χρέη που δεν δημιουργήθηκαν μέσα σε μια χρονιά, αλλά που στην ουσία είχαν ξεκινήσει να συσσωρεύονται ήδη από το 2011. Μεταξύ των προμηθευτών υπήρχαν πολυεθνικές επιχειρήσεις που η απαίτησή τους έφτανε τα 22 εκατ. ευρώ, ενώ ο πολυσέλιδος κατάλογος περιλάμβανε εταιρείες που οι απαιτήσεις τους από τη «Μαρινόπουλος» ξεπερνούσαν το 20% του συνολικού τζίρου τους. Κάποιες μάλιστα πολύ μικρές επιχειρήσεις, ειδικά καθώς έγινε οριζόντιο «κούρεμα» των χρεών προς τους προμηθευτές της «Μαρινόπουλος» κατά 50%, δεν μπόρεσαν να ορθοποδήσουν ποτέ ξανά.

Εάν υπήρχε η νομοθεσία που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τώρα προωθεί για την υποχρεωτική εξόφληση των τιμολογίων αυστηρά εντός 30 ημερών από την έκδοσή τους και την αυτόματη καταβολή τόκων υπερημερίας στους πιστωτές, τότε ίσως όλα τα παραπάνω –και όχι μόνο αυτά– να είχαν αποφευχθεί. Αλλωστε, σύμφωνα με τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, μία στις τέσσερις πτωχεύσεις επιχειρήσεων στην Ε.Ε. οφείλεται στις καθυστερήσεις πληρωμών.

Τρία είναι τα βασικά στοιχεία της νέας πρότασης κανονισμού, ο οποίος μάλιστα προτείνεται να ισχύσει χωρίς «εθνικές» παραλλαγές, παρά μόνο εάν το πλαίσιο σε μία χώρα-μέλος είναι αυστηρότερο από το κοινοτικό. Τα στοιχεία αυτά είναι:

Τα τιμολόγια θα πρέπει να εξοφλούνται εντός 30 ημερών, ανεξαρτήτως της κατηγορίας του προϊόντος. Σήμερα το όριο είναι 60 ημέρες, εκτός εάν έχει συμφωνηθεί διαφορετικά μεταξύ των συναλλασσομένων. Οριο 30 ημερών έχει θεσπισθεί μόνο για τα ευπαθή προϊόντα (νωπά λαχανικά, κρέατα κ.ά.).

Καταργείται η παράταση των προθεσμιών σε 60 ημέρες για τους δημόσιους φορείς που παρέχουν υγειονομική περίθαλψη (νοσοκομεία) και για τις δημόσιες αρχές που ασκούν οικονομικές δραστηριότητες βιομηχανικού ή εμπορικού χαρακτήρα ως δημόσια επιχείρηση. Υπενθυμίζεται ότι πριν από λίγες ημέρες η Κομισιόν ανακοίνωσε ότι παραπέμπει την Ελλάδα στο Δικαστήριο της Ε.Ε. λόγω των καθυστερήσεων στις πληρωμές των προμηθευτών από τα δημόσια νοσοκομεία, πολιτικά και στρατιωτικά. Η σχετική μάλιστα διαδικασία της παραπομπής είχε ξεκινήσει από το 2019.

Οι τόκοι υπερημερίας καταβάλλονται αυτόματα και υποχρεωτικά μέχρι την εξόφληση της οφειλής. Μάλιστα ο πιστωτής δεν μπορεί να παραιτηθεί από το δικαίωμά του να απαιτήσει τόκο υπερημερίας.

Το επιτόκιο υπερημερίας είναι κατά 8% υψηλότερο από τα επιτόκια αναφοράς της ΕΚΤ.

Η κατ’ αποκοπήν αποζημίωση αυξάνεται από 40 ευρώ σε 50 ευρώ ανά εμπορική συναλλαγή που καταβάλλεται καθυστερημένα.

Τα κράτη-μέλη μπορούν να θεσπίσουν άλλη προθεσμία εξόφλησης των τιμολογίων, αρκεί να είναι κάτω από 30 ημέρες.

Η θέσπιση ενός αυστηρότερου πλαισίου αναμένεται να προκαλέσει μεγάλες αναταράξεις στην Ελλάδα, δεδομένου ότι η πλειονότητα των εμπορικών συναλλαγών γίνεται με πίστωση, ακόμη και αν μετά την οικονομική κρίση όλοι έχουν γίνει πιο προσεχτικοί. Ηδη ο κλάδος των σούπερ μάρκετ υποστηρίζει ότι εάν ο κανονισμός αυτός εφαρμοζόταν αύριο, οι επιχειρήσεις του οργανωμένου λιανεμπορίου τροφίμων θα έπρεπε να βρουν ξαφνικά 2 δισ. ευρώ για να εξοφλήσουν τους προμηθευτές τους.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της εταιρείας ασφάλισης πιστώσεων Atradius, το 57% της συνολικής αξίας των πωλήσεων που γίνονται μεταξύ επιχειρήσεων στην Ελλάδα, είναι με πίστωση, ποσοστό που είναι το δεύτερο μεγαλύτερο στην Ευρώπη (στην 1η θέση βρίσκεται η Ιταλία με 58%). Ευτυχώς το 63% (από 51% το 2022) της αξίας των πωλήσεων μεταξύ επιχειρήσεων καταβάλλεται εμπρόθεσμα, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν έχουν συμφωνηθεί πολύ «ελαστικοί» όροι πληρωμών, ειδικά εάν ο προμηθευτής είναι επιχείρηση μικρού μεγέθους. Για παράδειγμα, στα σούπερ μάρκετ η πληρωμή των προμηθευτών κυμαίνεται από 60-140 ημέρες. Υπάρχει πάντως κι ένα 2% της αξίας των τιμολογίων που δεν πληρώνεται ποτέ και στο τέλος οι πιστωτές το διαγράφουν.

Η καθυστέρηση πληρωμών δεν σημαίνει μόνο απώλεια χρημάτων, αλλά και χάσιμο χρόνου. Στην Ελλάδα το 46% των επιχειρήσεων χρειάζεται να δαπανήσει πάνω από 10 ώρες την εβδομάδα στο «κυνήγι» των χρεών. Μάλιστα, το 5% χρειάζεται να δαπανήσει πάνω από 20 ώρες την εβδομάδα σε αυτή τη διαδικασία.

«Για τους οφειλέτες, η καθυστέρηση πληρωμής είναι μια ελκυστική μορφή χρηματοδότησης που δεν κοστίζει τίποτα στον οφειλέτη αλλά έχει κόστος για τον πιστωτή», αναφέρει χαρακτηριστικά η Κομισιόν στην έκθεση επιπτώσεων που συνοδεύει την πρόταση κανονισμού με στόχο τον περιορισμό των καθυστερήσεων στις πληρωμές.

Δήμητρα Μανιφάβα (Καθημερινή)