Αυξάνονται οι φόβοι για µια νέα ενεργειακή κρίση στην Ευρώπη καθώς κλιµακώνεται η ένταση στην εύφλεκτη περιοχή της Μέσης Ανατολής και κρίσιµες ενεργειακές υποδοµές για την τροφοδοσία της παγκόσµιας αγοράς βρίσκονται στο επίκεντρο της πολεµικής σύγκρουσης Ισραήλ - Ιράν.

Από την περασµένη Παρασκευή, µε τις πρώτες επιθέσεις του Ισραήλ στο Ιράν, οι τιµές του πετρελαίου και του φυσικού αερίου σηµείωσαν απότοµη άνοδο (7% και 6% αντίστοιχα) και οι τιµές ρεύµατος στις χονδρεµπορικές αγορές της Ευρώπης πήραν από χθες την ανιούσα, καταγράφοντας αυξήσεις της τάξης του 102,8% στη Γαλλία, πάνω από 31% στη Γερµανία, 51% στην Ουγγαρία, 44,7% στη Βουλγαρία, 44% στην Αυστρία και 40% στην Ελλάδα, µε τη µέση τιµή της µεγαβατώρας να διαµορφώνεται χθες στα 91,93 ευρώ.

Από αύριο ο αντίκτυπος των εξελίξεων στη Μέση Ανατολή θα γίνει αισθητός και στους καταναλωτές υγρών καυσίµων. Εταιρείες και πρατηριούχοι θα µετακυλίσουν στην κατανάλωση τις αυξηµένες τιµές προµήθειας από τα διυλιστήρια, τον πρώτο κρίκο της αλυσίδας τροφοδοσίας που συνδέεται άµεσα µε τη διεθνή αγορά. Οι τιµές των βενζινών στην αντλία, σύµφωνα µε παράγοντες της αγοράς, αναµένεται να επιβαρυνθούν από αύριο κατά 2 λεπτά και στο ντίζελ κίνησης κατά 3,6-3,8 λεπτά το λίτρο.

Τα Στενά του Ορµούζ

Οποιαδήποτε περαιτέρω κλιµάκωση στη Μέση Ανατολή, σύµφωνα µε τους αναλυτές, θα µπορούσε να εκτοξεύσει τις τιµές των καυσίµων και να πυροδοτήσει τον πληθωρισµό, ειδικά σε ενεργειακά εξαρτώµενες περιοχές όπως η Ευρώπη και η Ασία, µε την Jpmorgan να προειδοποιεί ότι µια εµπλοκή στην περιοχή θα µπορούσε να οδηγήσει την τιµή του αργού ακόµα και στα 130 δολάρια το βαρέλι, κλιµακώνοντας τις ήδη αυξηµένες πληθωριστικές πιέσεις σε παγκόσµιο επίπεδο.

Οι ανησυχίες επικεντρώνονται στο ενδεχόµενο πλήρους ή και περιορισµένου αποκλεισµού της ζωτικής σηµασίας των Στενών του Ορµούζ µέσω του οποίου διέρχονται καθηµερινά το 21% του παγκόσµιου LNG και 14 εκατοµµύρια βαρέλια αργού πετρελαίου. Αποκλεισµός αυτής της ναυτιλιακής οδού αλλά ακόµη και περιορισµένες διαταραχές θα µπορούσαν να προκαλέσουν έντονη µεταβλητότητα στις τιµές LNG καθώς θα επηρεάσει τόσο τις εξαγωγές του Κατάρ όσο και της Σαουδικής Αραβίας. Είναι ωστόσο κοινή η εκτίµηση διεθνών και εγχώριων αναλυτών ότι είναι απίθανο το Ιράν να προχωρήσει σε µια τέτοια κίνηση, αφού θα έστρεφε εναντίον του την Κίνα την οποία τροφοδοτεί µέσω των Στενών του Ορµούζ και τη Σαουδική Αραβία που διοχετεύει µέσω αυτού σηµαντικές ποσότητες καυσίµων στην παγκόσµια αγορά. Ακόµη µεγαλύτερες ανησυχίες προκαλεί το γεγονός ότι και οι δύο πλευρές στοχεύουν στο να πλήξουν ενεργειακές υποδοµές.

Η Chevron προχώρησε την Παρασκευή έπειτα από εντολή του υπουργείου Ενέργειας του Ισραήλ στη διακοπή του κοιτάσµατος Λεβιάθαν για λόγους ασφαλείας και η Energean ανέστειλε επίσης την παραγωγή της βόρεια του Ισραήλ. Το κλείσιµο του Λεβιάθαν επηρεάζει ήδη τις ροές φυσικού αερίου προς την Αίγυπτο, η οποία θα πρέπει να υποκαταστήσει τις ποσότητες αερίου από το ισραηλινό κοίτασµα µε έκτακτες αγορές LNG, περιορίζοντας την ήδη εύθραυστη παγκόσµια αγορά φυσικού αερίου. Το Ιράν αναγκάστηκε να διακόψει εν µέρει την παραγωγή φυσικού αερίου στο µεγαλύτερο κοίτασµα φυσικού αερίου στον κόσµο, το South Pars, έπειτα από ισραηλινή αεροπορική επιδροµή που προκάλεσε πυρκαγιά σε µία από τις βασικές µονάδες επεξεργασίας του το Σάββατο.

Οι εξελίξεις στη Μέση Ανατολή διαµορφώνουν σκηνικό µιας τέλειας καταιγίδας για την ενεργειακή αγορά της Ευρώπης, η οποία έχει υποκαταστήσει την εξάρτησή της από το ρωσικό αέριο µε LNG και φυσικό αέριο από τη Νορβηγία, οι ροές του οποίου διεκόπησαν αιφνιδιαστικά λόγω βλάβης.

Το σκηνικό συµπληρώνεται από τις πιέσεις στην ευρωπαϊκή αγορά που έρχονται από τη Γαλλία και την άνοδο των τιµών ρεύµατος που προκάλεσε η απόφαση της ΕDF να θέσει εκτός λειτουργίας πυρηνική µονάδα ισχύος 1,5 GW για λόγους συντήρησης µετά τη διαπίστωση ρωγµών στον αντιδραστήρα. Η ΕDF αναµένεται να ελέγξει τρεις ακόµη µονάδες για ρωγµές, κάτι που µπορεί να οδηγήσει σε επιπλέον παροπλισµό µονάδων και ακόµη µεγαλύτερων πιέσεων στις τιµές ρεύµατος σε όλη την Ευρώπη, αφού η Γαλλία αποτελεί τον µεγαλύτερο εξαγωγό ενέργειας της ∆υτικής Ευρώπης.

Οι επιπτώσεις στην Ελλάδα

Για την Ελλάδα και την περιοχή της Ανατολικής Ευρώπης οι εξελίξεις στη Μέση Ανατολή επιτείνουν τις ανησυχίες για εκτίναξη των τιµών ρεύµατος το καλοκαίρι, όπου ο συνδυασµός αυξηµένης ζήτησης, περιορισµένων διασυνδέσεων και χαµηλών υδάτινων αποθεµάτων είχαν ήδη θέσει σε εγρήγορση κυβέρνηση και αρµόδιους φορείς. Ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Σταύρος Παπασταύρου στο συµβούλιο υπουργών Ενέργειας που συνεδρίασε χθες στο Λουξεµβούργο έθεσε το ζήτηµα των διαφορών στις τιµές ρεύµατος που παρατηρούνται µεταξύ βόρειας και ΝΑ Ευρώπης και ζήτησε την ενεργοποίηση της task force, της οµάδας κρούσης για την ενέργεια που συστάθηκε έπειτα από πρόταση του πρωθυπουργού της Ελλάδας Κυριάκου Μητσοτάκη. Σύµφωνα µε πηγές του ΥΠΕΝ, έπειτα από αίτηµα της χώρας µας, η πρώτη συνεδρίαση της task force για τη Νοτιοανατολική Ευρώπη τοποθετήθηκε χρονικά στο τέλος του Ιουνίου, ενώ η ολοµέλειά της θα συγκληθεί τον Σεπτέµβριο.

Την ανησυχία του για τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή εξέφρασε χθες µιλώντας στον ΣΚΑΪ ο υπουργός Εθνικής Οικονοµίας και Οικονοµικών Κυριάκος Πιερρακάκης. «Μας ανησυχεί όλους όταν φλέγεται η Μέση Ανατολή και ελπίζουµε να µη δούµε τα χειρότερα. Οµως, όπως είπε και ο πρωθυπουργός Κ. Μητσοτάκης, θα πρέπει να δοθεί χρόνος και χώρος στη διπλωµατία. Η κυβέρνηση έχει αποδείξει ότι ξέρει να διαχειρίζεται τις κρίσεις και να παρεµβαίνει όταν χρειάζεται», είπε ο υπουργός.

Χρύσα Λιάγγου, Καθημερινή