Την αντίδραση της κυπριακής κυβέρνησης και τη δέσμευσή της να ενισχύσει τον έλεγχο του χρηματοπιστωτικού της τομέα προκάλεσε η δημοσίευση έρευνας από την ομάδα ICI-J, μεταξύ τους και της εφημερίδας The Guardian, για μεταφορά κεφαλαίων αξίας εκατοντάδων εκατομμυρίων δολαρίων από Ρώσους ολιγάρχες μετά την εισβολή στην Ουκρανία και ενώ οι κροίσοι απειλούνταν με κυρώσεις.

Η διαρροή 3,6 εκατ. εγγράφων της λογιστικής εταιρείας PWC Cyprus και άλλων οικονομικών συμβούλων αποδεικνύει τον ρόλο των παραπάνω εταιρειών στις συναλλαγές αυτές. Η διαρροή οικονομικών στοιχείων, η μεγαλύτερη στην ιστορία της Κύπρου, ρίχνει επίσης φως στη διαχείριση αδιαφανών υπεράκτιων επενδυτικών εργαλείων, ενώ αποκαλύπτει τον χρηματισμό γνωστού Γερμανού δημοσιογράφου και τη διαφθορά στον κόσμο του ποδοσφαίρου.

Η κυπριακή κυβέρνηση δεσμεύθηκε χθες σε πολιτική μηδενικής ανοχής στην παραβίαση των κυρώσεων κατά του Κρεμλίνου, καθώς προσπαθεί να περισώσει το κύρος της ως χρηματοπιστωτικός κόμβος. Η Λευκωσία αποκάλυψε ότι λαμβάνει «τεχνική βοήθεια» από τη βρετανική κυβέρνηση για τη θεσμοθέτηση δικαστικής ομάδας επιβολής κυρώσεων μέσα στο επόμενο έτος.

Αυστηρότεροι κανόνες

Ο πρόεδρος, ο γενικός εισαγγελέας, προβεβλημένοι υπουργοί και αξιωματούχοι της κυπριακής κυβέρνησης ενημερώθηκαν την περασμένη εβδομάδα από τις ευρωπαϊκές αρχές για την πρόοδο της χώρας στην εφαρμογή νέων, αυστηρότερων κανόνων. Σε δηλώσεις του, ο εκπρόσωπος Τύπου της κυπριακής κυβέρνησης, Κωνσταντίνος Λετυμπιώτης, είπε: «Η κυβέρνησή μας, η οποία ανέλαβε καθήκοντα τον Μάρτιο του 2023, έχει υιοθετήσει πολιτική μηδενικής ανοχής σε θέματα που αφορούν την αποφυγή κυρώσεων και την παραβίαση της σχετικής νομοθεσίας, με στόχο τη διαφύλαξη του καλού ονόματος της χώρας ως αξιόπιστο οικονομικό κέντρο. Θα ήθελα να υπογραμμίσω ότι η κυβέρνησή μας είναι απόλυτα δεσμευμένη στην καταπολέμηση της διαφθοράς και της διακίνησης μαύρου χρήματος και θα λάβει όλα τα αναγκαία μέτρα προκειμένου να εγγυηθεί την πλήρη εφαρμογή των κυρώσεων της Ε.Ε.».

Η διαρροή αποκάλυψε το εύρος του ρόλου της Κύπρου ως διόδου στην Ευρώπη για την προσκείμενη στο Κρεμλίνο ελίτ. Μεταξύ των 104 Ρώσων δισεκατομμυριούχων που συμπεριέλαβε το περιοδικό Forbes σε κατάλογο του 2023, τα δύο τρίτα εμφανίζονται ως πελάτες κυπριακών εταιρειών συμβούλων επιχειρήσεων. Η έρευνα έδειξε ότι σε 71 Ρώσους πελάτες των εταιρειών αυτών έχουν επιβληθεί κυρώσεις μετά τον Φεβρουάριο του 2022. Πολλές από τις σχέσεις αυτές έχουν πλέον λήξει, υποστηρίζουν οι κυπριακές εταιρείες.

Το 1 δισ. του Μορντάσοφ

Η PWC Cyprus και άλλοι σύμβουλοι επενδύσεων βοήθησαν έναν από τους ισχυρότερους Ρώσους ολιγάρχες, τον Αλεξέι Μορντάσοφ, στην προσπάθειά του να μεταφέρει 1 δισ. στερλίνες εισηγμένης στο χρηματιστήριο εταιρείας την ημέρα που του επιβλήθηκαν κυρώσεις από την Ευρωπαϊκή Ενωση. Η μεταφορά των κεφαλαίων βρίσκεται στο επίκεντρο ποινικής έρευνας στην Κύπρο. Το ποσόν των 600.000 ευρώ βρέθηκε να έχει καταβληθεί από εταιρείες σχετιζόμενες με τον Μορντάσοφ στον προβεβλημένο Γερμανό δημοσιογράφο, σκηνοθέτη και συγγραφέα Χούμπερτ Ζάιπελ, προκειμένου να συγγράψει δύο βιβλία με φιλορωσικές θέσεις. Ο Ζάιπελ παραδέχθηκε ότι αμείφθηκε από λογαριασμούς του Μορντάσοφ, αν και επέμεινε ότι ουδέποτε έχασε την αμεροληψία του.

Δεκάδες εκατομμύρια στερλίνες μεταβιβάσθηκαν από τον τότε ιδιοκτήτη της Τσέλσι, Ρομάν Αμπράμοβιτς, σε στελέχη του ποδοσφαιρικού συλλόγου και σε «σκάουτς» (ανιχνευτές ταλέντων), παραβιάζοντας τους κανόνες οικονομικού fair play στο βρετανικό ποδόσφαιρο. Μυστικές συμφωνίες επέτρεψαν στον Αμπράμοβιτς και τον ατζέντη παικτών Πίνχας Ζαχαβί να ελέγχουν τις σταδιοδρομίες 21 νέων ποδοσφαιριστών, επιβάλλοντάς τους εργασιακές συνθήκες που τους καθιστούσαν πραγματικούς δουλοπάροικους.

Το κυπριακό υπουργείο Οικονομικών ανακοίνωσε ότι εγκαινίασε ποινική έρευνα γύρω από τη μεταβίβαση του μεριδίου του Μορντάσοφ στη μεγαλύτερη ταξιδιωτική εταιρεία της Ευρώπης, την Tui. Το όνομα του Ρώσου μεγιστάνα εμφανίζεται στον κατάλογο κυρώσεων στις 28 Φεβρουαρίου 2022, λίγες ημέρες μετά την προσπάθεια συμβούλων του να μεταβιβάσουν μετοχές της Tui, αξίας 1 δισ. στερλινών, στη σύντροφο του Μορντάσοφ, Μαρίνα. Ο Μορντάσοφ κατείχε ποσοστό 30% των μετοχών της Tui, μιας από τις μεγαλύτερες εταιρείες στο χρηματιστήριο του Λονδίνου.

Οι ευρωπαϊκές κυρώσεις κατά του Μορντάσοφ εγκρίθηκαν από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο τον Σεπτέμβριο, αν και ο Ρώσος μεγιστάνας δικαιούται να εφεσιβάλει κατά της απόφασης. Τα έγγραφα της διαρροής χρονολογούνται από τα μέσα της δεκαετίας του 1990 μέχρι και τον Απρίλιο του 2022 και καταγράφουν 800 εταιρείες ή καταπιστεύματα σε φορολογικούς παραδείσους, που ελέγχονται από Ρώσους, στόχους κυρώσεων από το 2014, ημερομηνία προσάρτησης της Κριμαίας στη Ρωσία. Από αυτές, 650 εταιρείες και καταπιστεύματα είναι κυπριακά.

Ο πρόεδρος Νίκος Χριστοδουλίδης έχει καταβάλει προσπάθειες ενίσχυσης των φορολογικών υπηρεσιών, με πιο αυστηρό έλεγχο των ρωσικών κεφαλαίων, ιδίως μετά την επιβολή κυρώσεων εναντίον 23 Κύπριων υπηκόων και 12 τουλάχιστον εταιρειών για συμμετοχή στη μεταβίβαση κεφαλαίων του Αμπράμοβιτς σε μέλη της οικογένειάς του.

Reuters- kathimerini