Χρηµατοδοτικό κενό ύψους 1,9 έως 2,2 δισ. ευρώ για επενδύσεις και κεφάλαιο κίνησης αγροτών µέχρι το 2020 καλούνται να καλύψουν οι εµπορικές τράπεζες µε τη βοήθεια των τριών υπό σχεδιασµό Ταµείων που θα έχουν στόχο τη µόχλευση των πόρων αυτών.

Σύμφωνα με το δημοσίευμα της εφημερίδας Agrenda, η µεγαλύτερη ζήτηση για το επόµενο 12µηνο από τους αγρότες αναµένεται να αφορά κυρίως τις µικροπιστώσεις (κεφάλαια έως 25.000 ευρώ), σύµφωνα µε στοιχεία από συνεντεύξεις σε 500 Έλληνες παραγωγούς που διενήργησε η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ). Μάλιστα το 77% εξ αυτών σχεδιάζουν να αναζητήσουν τη χρηµατοδότηση αυτή από κάποιο πρόγραµµα όπως τα Σχέδια Βελτίωσης. Τα συγκεκριµένα στοιχεία παρουσίασε ο Κώστας Αποστολόπουλος, προϊστάµενος του Τµήµατος της Μονάδας Β’ Θεσµικής Υποστήριξης και Αξιολόγογησης της ΕΥ∆ των Προγραµµάτων κατά την 4η Επιτροπή Παρακολούθησης.

Το µεγάλο «χρηµατοδοτικό κενό» σύµφωνα µε τον ίδιο εντοπίζεται από τη µία λόγω της απουσίας ιδίων κεφαλαίων, της απουσίας εξασφαλίσεων (έως και το 140% του δανείου έφταναν) και των περιορισµών που βάζουν τα πιστωτικά ιδρύµατα όπως λένε οι αγρότες. Ενώ, από την άλλη, ο υψηλός κίνδυνος που συνεπάγεται η ενασχόληση µε τη γεωργία, το υψηλό κόστος διαχείρισης και αξιολόγησης του δανείου σε σχέση µε το όφελος και η ανάγκη χρηµατοδότησης ώριµων και τεκµηριωµένων σχεδίων είναι οι συνιστώσες που καθιστούν δύσκολη τη χρηµατοδότηση του αγροτικού χώρου σύµφωνα µε τις τράπεζες.

Στήριξη κυρίως από ενισχύσεις

Ουσιαστικά τη χρηµατοδότηση του αγροτικού τοµέα τη στήριξαν την περασµένη τριετία οι επιδοτήσεις-επιχορηγήσεις και τα επιχειρηµατικά κεφάλαια που προήλθαν εκτός του χρηµατοπιστωτικού τοµέα, σύµφωνα µε τον κύριο Αποστολόπουλο. Οι µικροί και πολύ µικροί ζήτησαν κεφάλαια κυρίως έως 25.000 ευρώ, ενώ οι µεσαίοι και µεγάλοι κατά βάση κεφάλαια ύψους έως 100.000 ευρώ.

Η ζήτηση χρηµατοδότησης αφορούσε κυρίως αγορά εξοπλισµού (62% των ερωτηθέντων), ανάγκες κίνησης (37%) και αγορά καλλιεργήσιµης γης (31%). 

Μάθηµα το ΤΑΕ

Το Ταµείο Αγροτικής Επιχειρηµατικότητας (ΤΑΕ) που είχε ενεργοποιηθεί την περασµένη προγραµµατική περίοδο έµεινε ανοιχτό από το Φεβρουάριο του 2013 έως το ∆εκέµβριο του 2015. Ο συγκεκριµένος φορέας χορηγούσε δάνεια επιµερισµένου κινδύνου όπου υπήρχε συνεπένδυση των Προγραµµάτων και µίας τράπεζας σε δικαιούχους κυρίως Σχεδίων Βελτίωσης και Μεταποίησης. Η απορρόφηση από το ΤΑΕ (ανάδοχος το ΕΤΕΑΝ) ήταν πολύ µικρή φτάνοντας το 2,9% των κονδυλίων που είχαν διατεθεί για αυτό το σκοπό.

Το 60% μεσαίων και μεγάλων αγροτών θα ζητήσουν επενδυτικά δάνεια

Το επόµενο 12µηνο η ζήτηση για µεσο-µακροπρόθεσµα δάνεια για τους µεγάλους και µεσαίους αγρότες αναµένεται να είναι αρκετά µεγάλη σύµφωνα µε το υψηλόβαθµο στέλεχος των διαχειριστικών. Τα στοιχεία των συνεντεύξεων έδειξαν ότι το 63% εξ αυτών σχεδιάζει να ζητήσει δανεισµό, µε τη βραχυπρόθεσµη πίστωση να προτιµάται µόνο από τους µικρούς αγρότες. 

Συγκεκριµένα για µικροπιστώσεις ο εκτιµώµενος όγκος χρηµατοδότησης έως το 2020 που θα ζητηθεί κυµαίνεται από 928 εκατ. ευρώ έως 1,025 δις ευρώ, για βραχυπρόθεσµα δάνεια 456 έως 504 εκατ. ευρώ και για µεσο-µακροπρόθεσµα δάνεια 1,052 δις ευρώ και 1,163 δις ευρώ.

Από την άλλη η εκτιµώµενη παροχή χρηµατοδότησης ως έχουν τα πράγµατα είναι για τις µικροπιστώσεις 82 έως 91 εκατ. ευρώ, για τα βραχυπρόθεσµα δάνεια 91 έως 124 εκατ. ευρώ για µέσο και µακροπρόθεσµα δάνεια 53 έως 59 εκατ. ευρώ. Σύνολο προσφοράς δηλαδή που κυµαίνεται 226 εκατ. έως 274 εκατ. ευρώ µε την ζήτηση να είναι κοντά στα 2,162 µε 2,466 δις ευρώ. Από τα συγκεκριµένα στοιχεία προκύπτει το κενό των 1,9-2,2 δις ευρώ για τις ανάγκες χρηµατοδότησης των αγροτικών εκµεταλλεύσεων.

Για τις µεταποιητικές µονάδες (από συνέντευξη µε 200 επιχειρηµατίες του χώρου), το κενό χρηµατοδότησης που εντοπίζεται από τους µελετητητές της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων έχει αρκετά µεγάλο εύρος και είναι µεταξύ 1,619 έως 2,547 δισ. ευρώ.

Ένα ευρώ εγγύηση, ίσον 6 ευρώ κεφάλαια

Τη µεγαλύτερη µόχλευση δανειακών πόρων αναµένεται να προσφέρει το αγροτικό Ταµείο Εγγυήσεων που θα συσταθεί καθώς για κάθε 1 ευρώ δύναται να κινητοποιηθούν δανειακά κεφάλαια 4 έως 6,25 ευρώ. Στο εργαλείο αυτό θα έχει συµµετοχή το Ταµείο των Προγραµµάτων Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ) µε ένα ποσό 35 έως 50 εκατ. ευρώ. Οι τράπεζες βασιζόµενες σε αυτό το ποσό αναµένεται να δηµιουργήσουν ένα χαρτοφυλάκιο δανείων µεγαλύτερο από αυτό που είχαν σκοπό. Το χαρτοφυλάκιο αυτό θα καλύπτεται κατά 20% από εγγύηση από τα κονδύλια των Προγραµµάτων για τις πρώτες «αστοχίες» δανείων και για το 80% του κάθε δανείου. Ελάχιστο ύψος δανείου εδώ θα είναι τα 25.000 ευρώ δηλαδή. Η συνολική επένδυση µέσω του Ταµείου υπολογίζεται στα 200 µε 312,5 εκατ. ευρώ.

Στα 70 εκατ. ευρώ το Ταµείο Μικροπιστώσεων

Το Ταµείο µικροπιστώσεων επιµερισµού κινδύνου για δάνεια που δεν θα ξεπερνούν τα 25.000 ευρώ θα συσταθεί µε συνεπένδυση 50% από το Πρόγραµµα Αγροτικής Ανάπτυξης και κατά 50% από τις τράπεζες. Η συµµετοχή από τα Προγράµµατα θα είναι κατ’ ελάχιστο 20 εκατ. ευρώ και µέγιστο 35 εκατ. ευρώ, µε τα υπόλοιπα κεφάλαια να τα βάζουν οι χρηµατοπιστωτικοί οργανισµοί. Η συνολική επένδυση για αυτό το Ταµείο σχεδιάζεται να φτάσει τα 70 εκατ. ευρώ. Κάθε 1 ευρώ από το Ταµείο µικροπιστώσεων θα εκταµιεύει δάνειο 2 ευρώ (µόχλευση 2x).

Θέλει δουλειά η συνεπένδυση

Το Ταµείο Συνεπένδυσης πρόκειται για την επιλογή ενός ενδιάµεσου φορέα ο οποίος θα συνεπενδύσει µαζί µε το Πρόγραµµα Αγροτικής Ανάπτυξης και θα αναζητήσει και άλλους ιδιώτες επενδυτές έτσι ώστε να αποκτήσει ένα µέρος του µετοχικού κεφαλαίου των επιχειρήσεων. «∆ηλαδή να µπει ως µέτοχος µέσα στις επιχειρήσεις, να αποκτήσει µέρος των επιχειρήσεων. Αυτό και θα φέρει τεχνογνωσία µέσα στις επιχειρήσεις και θα δώσει και ζεστά επιχειρηµατικά κεφάλαια. Θα αφορά κυρίως µεταποιητικές επιχειρήσεις. Είναι µία πρόταση που πρέπει όµως να συζητηθεί», ανέφερε ο κ. Αποστολόπουλος παρουσιάζοντας στη συνέχεια τα βασικά του στοιχεία. Το εργαλείο αυτό θα αντλήσει κονδύλια 10 έως 15 εκατ. ευρώ από τα Προγράµµατα για µία συνολική επένδυση 16,5 έως 37,5 εκατ. ευρώ. Η µόχλευση που αναµένεται είναι 1,1-2,5, δηλαδή για κάθε 1 ευρώ, θα µοχλεύεται 1,1 έως 2,5 ευρώ χρηµατοδότηση.

Κοντά στα Σχέδια Βελτίωσης

Ο χρόνος ενεργοποίησης των εργαλείων δεν θα πρέπει να απέχει πολύ από το χρόνο ενεργοποίησης των Προγραµµάτων όπως τα Σχέδια Βελτίωσης, σύµφωνα µε τις διαχειριστικές αρχές. «Το χάσµα µε την πρόσκληση Σχεδίων και την ενεργοποίηση του Ταµείου Αγροτικής Επιχειρηµατικότητας (ΤΑΕ) ήταν πολύ µεγάλο την περασµένη περίοδο» ανέφερε ο κ. Αποστολόπουλος. Παράλληλα κατά τον ίδιο απαιτείται προσεκτικός σχεδιασµός ώστε τα εργαλεία να ανταποκρίνονται πράγµατι και ρεαλιστικά στις ανάγκες των δυνητικών ωφελούµενων (δεν ήταν κατάλληλο για την εποχή το ΤΑΕ). Επιπλέον σηµειώνεται ότι οι όροι χρηµατοδοτότησης θα πρέπει να επικοινωνούνται µε σαφήνεια στους δυνητικούς ωφελούµενους οι οποίοι συνήθως στο παρελθόν αποθαρρύνονταν γιατί µάθαιναν ότι θα χάσουν ένα µέρος της επιχορήγησης λόγω της ωφέλειάς τους από τα χρηµατοδοτικά εργαλεία.

Παράλληλα απαιτείται ευρεία καµπάνια για τα εργαλεία αυτά και τονίστηκε τέλος, από το υψηλόβαθµο στέλεχος των διαχειριστικών, ότι πρέπει να επιδιωχθεί όσο το δυνατόν µεγαλύτερος ανταγωνισµός στο επίπεδο των χρηµατοπιστωτικών οργανισµών.

Γιώργος Κοντονής