Έναν «κρυμμένο θησαυρό» αξίας 50 δισ. ευρώ κρύβει ο αγροδιατροφικός τομέας της χώρας, σύμφωνα με τον επικεφαλής της Foodstandard. Ο γεωπόνος και επιχειρηματίας κ. Στέλιος Δρυς* επισημαίνει σε συνέντευξή του* ότι η Ελλάδα διαθέτει πολύ μεγάλες δυνατότητες στον πρωτογενή τομέα και δηλώνει πεπεισμένος μπορεί να δώσει σημαντική ώθηση στην ασθμαίνουσα ελληνική οικονομία, εάν αξιοποιηθεί κατάλληλα…

«Εάν θέλουμε να οικοδομήσουμε ξανά μια βιώσιμη οικονομία οφείλουμε να επενδύσουμε στον αγροδιατροφικό τομέα, ο οποίος και τη δεκαετία του 1990 συνεισέφερε μαζί με τη μεταποίηση το 30% του ελληνικού ΑΕΠ. Εάν τον απαρνηθούμε θα είναι σαν να απαρνιούνται οι Άραβες το πετρέλαιο», σημειώνει με έμφαση.

Προς αυτή την κατεύθυνση, ο κ. Δρυς προτείνει την χάραξη ενός εθνικού σχεδίου πενταετούς διάρκειας, βασισμένου σε πέντε άξονες, το οποίο θα αυξήσει τη συμμετοχή του αγροδιατροφικού τομέα κατά 10 δισ. ευρώ στο ελληνικό ΑΕΠ από τα 24 δις € που είναι σήμερα.

Η ένταξη επαγγελματιών αγροτών και κτηνοτρόφων σε οργανώσεις παραγωγών αποτελεί θεμέλιο λίθο του νέου παραγωγικού συστήματος και προτεραιότητα σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Παράλληλα, η προκήρυξη των αναπτυξιακών μέτρων και η ταχύτατη αξιολόγηση και αποδέσμευση των πόρων που υποστηρίζουν το εγχείρημα αποτελεί αναγκαία συνθήκη για την απορρόφηση των υπαρχόντων κονδυλίων αλλά και την ενεργοποίηση του πακέτου Γιούνκερ για τον αγροδιατροφικό τομέα ύψους 11 δις €

Ακούμε πολύ συχνά ότι ο αγροδιατροφικός τομέας μπορεί να αποτελέσει μοχλό ανάκαμψης και ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας. Με βάση την εμπειρία πόσο εφικτό είναι αυτό και πως μπορεί να υλοποιηθεί ένα τέτοιο σχέδιο;

Οι οικονομολόγοι λένε και οι πολιτικοί συμφωνούν ότι εάν έρθουν 100 δισ. ευρώ στη χώρα, θα βγούμε από την κρίση. Εμείς είμαστε εδώ για να δημιουργήσουμε αυτά τα 100 δισ. Ευρώ. Θεωρούμε ότι μπορούν να προστεθούν κάθε χρόνο περίπου 20 δισ. ευρώ στο ΑΕΠ για τα επόμενα πέντε χρόνια, ώστε να επιστρέψουμε στα επίπεδα των αρχών του 2000.

Πιστεύουμε ακράδαντα ότι από αυτά τα 20 δισ. ευρώ που χρειάζεται η ελληνική οικονομία το χρόνο, περίπου 10 δισ. ευρώ μπορεί να προέλθουν από τον αγροδιατροφικό τομέα.

Ο συγκεκριμένος τομέας έχει τεράστιες δυνατότητες, και μπορεί να συνεισφέρει τα μέγιστα στην ανάκαμψη της οικονομίας και να αποτελέσει ξανά βασικό μοχλό ανάπτυξης.

Ενδεικτικά θα αναφέρω ότι από το 1821 και για 100 χρόνια, το 50% του ελληνικού εισοδήματος ήταν η σταφίδα. Με τα σημερινά δεδομένα, οι εξαγωγές της σταφίδας θα ανέρχονταν σε 13,5 δισ. ευρώ!!!! και σήμερα είναι περίπου 39 εκατ. ευρώ.

Ο αγροδιατροφικός τομέας μέχρι και τη δεκαετία του 1990, όχι τόσο παλιά δηλαδή συνεισέφερε το 30% του ελληνικού ΑΕΠ. Συγκεκριμένα, το 20% ήταν η πρωτογενής παραγωγή και 10% η μεταποίηση, ενώ σήμερα τα αντίστοιχα ποσοστά είναι 3% και 6%.

Και αυτό γιατί όλα τα εγχωρίως παραγόμενα προϊόντα προστιθέμενης αξίας αντικαταστάθηκαν από εισαγόμενα, τα οποία τις περισσότερες φορές ήταν φθηνότερα ή ήταν της μόδας (όπως η μοτσαρέλα).

Απαντώ λοιπόν στο ερώτημά σας, λέγοντας πως όχι μόνο ο αγροδιατροφικός τομέας μπορεί να αποτελέσει βασικό μοχλό ανάκαμψης και ανάπτυξης, αλλά εάν τον απαρνηθούμε θα είναι σαν να απαρνιούνται οι Άραβες το πετρέλαιο!

Έχουμε τεράστιες δυνατότητες στον συγκεκριμένο τομέα. Είμαστε η δεύτερη χώρα σε βιοποικιλότητα στον κόσμο, που σημαίνει πως παράγουμε μοναδικά προϊόντα υψηλής αξίας. Αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι να τα κάνουμε γνωστά και στους άλλους.

Μιλήσατε για τις δυνατότητες αύξησης του ΑΕΠ κατά 10 δισ. ευρώ μόνο από τον αγροδιατροφικό τομέα. Μπορείτε να γίνεται πιο συγκεκριμένος;

Μιας και μιλάμε με νούμερα, ας μιλήσουμε συγκεκριμένα. Από τα 10 δισ. ευρώ τα 5 δισ. ευρώ θα προέλθουν από την αύξηση της πρωτογενούς παραγωγής κατά 50%, η οποία είναι απολύτως εφικτή και τα άλλα 5 δισ. ευρώ θα προέλθουν από την αύξηση της μεταποίησης.

Το στοίχημα ωστόσο που πρέπει να κερδηθεί, είναι η πρωτογενής παραγωγή, γιατί η μεταποίηση έπεται της παραγωγής. Εάν χρειασθεί, τα εργοστάσια δουλεύουν ανάλογα με τον όγκο της παραγωγής και διπλοβάρδια.

Σήμερα, η συντριπτική πλειοψηφία των εργοστασίων, δουλεύουν κάποιους μήνες, κάποιες εβδομάδες, ανάλογα πότε είναι η περίοδος του σταφυλιού ή του τρύγου στην οινοποίηση, ή του λαδιού.

Το δύσκολο λοιπόν είναι να τονώσουμε την παραγωγή. Το ζητούμενο είναι να δημιουργήσουμε τα 5 δισ. ευρώ από τον πρωτογενή τομέα.

Πως ακριβώς θα γίνει αυτό;

Μέσα από ένα πενταετές εθνικό σχέδιο πρακτικά υλοποιήσιμο και με την σύμφωνη γνώμη όλων των εμπλεκομένων πλευρών, έτσι ώστε, τα 10,7 δισ. ευρώ που δημιουργεί σήμερα ο αγροδιατροφικός τομέας, να φθάσουν και να ξεπεράσουν τα 15 δισ. ευρώ.

Τι θα περιλαμβάνει αυτό το σχέδιο;

Αυτό το σχέδιο θα βασίζεται σε πέντε κατευθύνσεις:

1. Στη δημιουργία συγγενικών προϊόντων (parental products): Με βάση ένα προϊόν μπορεί ο παραγωγός να φτιάξει πολλά και διαφορετικά, αυξάνοντας την γκάμα των κωδικών και έτσι να ενισχύσει τη διαπραγματευτική του δύναμη απέναντι στους λιανέμπορους σε Ελλάδα και Εξωτερικό. Για παράδειγμα, στα ελαιόλαδα θα μπορούσε να προστεθεί άρωμα λεμονιού, τρούφας, πιπεριάς, ώστε να μεγεθυνθεί η προϊοντική γκάμα.
   Κλασικό και επιτυχημένο παράδειγμα συγγενικών προϊόντων είναι οι ελιές Χαλκιδικής, οι οποίες γεμίζονται με 20 διαφορετικούς τρόπους (πιπεριές, φέτα, αμύγδαλο κα.) και πωλούνται σε όλες τις γωνιές του κόσμου. Τα συγκεκριμένα προϊόντα επιδοτούνται από την ΕΕ.
2. Στη διεύρυνση των χωρών που κατευθύνονται τα ελληνικά προϊόντα στο εξωτερικό, με έμφαση στους BRICS καθώς και στη δημιουργία business hubs στις κατά τόπους αγορές για την καλύτερη και πιο αποτελεσματική προώθηση:Μέχρι σήμερα δεν υπάρχει σοβαρή διείσδυση στις αγορές των χωρών BRICS, δηλαδή στις Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα και Νότια Αφρική.Για να βελτιώσουμε τη θέση μας, πρέπει να αλλάξουμε το μοντέλο. Με δεδομένο ότι δεν έχουμε μεγάλες ποσότητες και τη δυνατότητα για πολύ φθηνές τιμές, πρέπει να φτιάξουμε σε αυτές τις αγορές business hubs, από ιδιωτικά πρωτίστως κεφάλαια που θα αντιπροσωπεύουν πολλές εταιρείες μαζί και θα προωθούν οργανωμένα τα προϊόντα μας.Θα κλείνουν τις κεντρικές συμφωνίες με τα μεγάλα σούπερ μάρκετ, θα καταγράφουν ότι λείπει και θα στέλνουν τις παραγγελίες στις αντίστοιχες ελληνικές εταιρείες, οι οποίες θα το εκτελούν.Θα έχουν με άλλα λόγια ένα κοινό κανάλι διανομής. Και το κυριότερο δεν θα λειτουργούν ανταγωνιστικά μεταξύ τους που είναι η μεγάλη πληγή μας, ώστε να πετυχαίνουν καλύτερες τιμές.Όχι όπως συμβαίνει σήμερα με την φέτα, η οποία παρότι είναι ΠΟΠ πουλιέται σε εξευτελιστικές τιμές. Είμαστε πάρα πολύ μικροί για να έχουμε την πολυτέλεια να τσακωνόμαστε. Για παράδειγμα, οι Διεπαγγελματικές Κρασιού, Ελιάς, Κρέατος, Τυριών και Ελαιολάδου θα μπορούσαν να συστήσουν ένα τέτοιο business hub ανά χώρα-στόχο και εφ’ όσον το επιθυμεί να συμμετέχει και το Κράτος με μορφή ΣΔΙΤ.
3. Στη διασύνδεση της παραγωγής με την εστίαση και τον τουρισμό και την εκμετάλλευση των 25 εκατομμυρίων τουριστών που έρχονται κάθε χρόνο στην Ελλάδα: Η τόνωση της εσωτερικής εξωστρέφειας. Για παράδειγμα σήμερα, επισκέπτονται την Κρήτη περίπου 4 εκατομμύρια τουρίστες, εάν όλοι αυτοί έπαιρναν από ένα μπουκάλι ελαιόλαδο μαζί τους, θα πουλούσαμε 4 χιλιάδες τόνους τυποποιημένου ελαιόλαδου! Αυτή τη στιγμή, η Κρήτη με μεγάλη προσπάθεια εξάγει 2.000 τόνους τυποποιημένου ελαιόλαδου. Αντιλαμβάνεστε τις δυνατότητες που υπάρχουν.
4. Στην οργάνωση των παραγωγών και στις επενδύσεις: Δυστυχώς αυτή τη στιγμή δεν είμαστε οργανωμένοι. Βγαίνουμε από μια περίοδο, όπου οι απολύτως αναγκαίοι υπάρχοντες συνεταιρισμοί και στην μεγάλη πλειονότητά τους, αναλώθηκαν σε δράσεις άσχετες με το αντικείμενό τους, αντί να εστιάσουν στην συγκέντρωση των προϊόντων και στις εξαγωγές και γι αυτό οι περισσότεροι απέτυχαν οικονομικά-με σαφώς απόλυτα επιτυχημένα παραδείγματα προς μίμηση.Βρισκόμαστε λοιπόν, στην εποχή της μετάβασης σε ένα νέο μοντέλο επιχειρηματικής οργάνωσης των συνεταιρισμών, όπως είναι οι οργανώσεις παραγωγών.Αυτές οι οργανώσεις πρέπει να ενισχυθούν και να αναπτυχθούν. Ο αγροτικός κόσμος να καταλάβει, πως με βάση το κοινοτικό πλαίσιο πρέπει να ενταχθεί σε οργανώσεις παραγωγών για να λάβει στήριξη. Εάν δεν είναι μέλος σε οργάνωση, δεν θα είναι δικαιούχος συλλογικής αναπτυξιακής επιδότησης και στήριξης. Κανείς συνεταιρισμός εάν δεν προσαρμοσθεί στα νέα δεδομένα, δεν θα μπορεί να κάνει επένδυση και δε θα μπορεί να ενταχθεί σε κανένα πρόγραμμα γεγονός που δεν έχει επαρκώς αποσαφηνιστεί.
5. Στην προώθηση νέων μορφών χρηματοδότησης: Είναι γνωστό πως αυτή την στιγμή οι τράπεζες δεν χρηματοδοτούν την οικονομία. Ακόμη και στις πιο υγιείς εταιρείες, τις εγγυητικές καλής εκτέλεσης έργων τις χρηματοδοτούν μόνο αν καταβληθεί τουλάχιστον το 50% του ποσού.Πέρα όμως από την αδυναμία τους να χρηματοδοτήσουν την οικονομία, αυτή τη στιγμή οι τράπεζες δεν έχουν αιτήματα δανεισμού. Και αυτό γιατί πέρα από business plan προϋπόθεση είναι η ίδια συμμετοχή, η οποία αυτή την στιγμή δεν υπάρχει.Εάν όμως δοθεί η δυνατότητα σε σοβαρά ξένα funds αλλά και στους Έλληνες και ξένους επενδυτές να επενδύσουν, μέσω διάφορων μορφών funding θα έρθουν νέα κεφάλαια στη χώρα. Πρέπει να νομοθετηθεί το πλαίσιο για να μην φοβούνται οι επενδυτές να φέρουν τα χρήματά τους στην χώρα.

Πόσο έχει προχωρήσει το θέμα των οργανώσεων;

Το καθεστώς των οργανώσεων αποτελεί μνημονιακή υποχρέωση. Η σχετική νομοθεσία εκδόθηκε πολύ πρόσφατα, με δυο υπουργικές αποφάσεις μια τον Φεβρουάριο και μια τον Οκτώβριο.

Το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων προσπαθεί να διαχειριστεί το νέο μητρώο των οργανώσεων και τη νομιμότητα των συνεταιρισμών αλλά υπάρχει έλλειψη εξειδικευμένης γνώσης και επικοινωνιακή υστέρηση με την αγορά.

Όπως είπα και πριν, η ένταξη των αγροτών σε οργανώσεις παραγωγών είναι επιβεβλημένη. Τα κίνητρα που δίδονται είναι πολλά, μεταξύ των οποίων και μεγαλύτερο ποσοστό ενίσχυσης, τα δε προσδοκώμενα οφέλη αναμένεται να είναι η μείωση της φορολογίας των αγροτών σε επίπεδο συνεταιρισμών και μείωση του παραγωγικού κόστους λόγω οικονομιών κλίμακας.

Εάν δεν οργανωθούμε σωστά, δεν θα μπορέσουμε να κάνουμε επενδύσεις… και δεν θα μπορούμε να απορροφήσουμε τις ευρωπαϊκές επιδοτήσεις. Μην ξεχνάτε ότι υπάρχουν και επιπλέον 11 δισ. € από το πακέτο Γιούνκερ, τα οποία εάν δεν οργανωθούμε σε ομάδες δεν θα μπορέσουμε να πάρουμε.

Σήμερα, οι πραγματικοί αγρότες είναι 274.000 και μόλις το 22% ανήκει σε κάποια οργάνωση παραγωγών. Εάν ξεπεράσουμε το 50%, τότε θα πιάσουμε και τον στόχο των 5 δισ. ευρώ.

Γιατί όμως η κοινότητα έχει υιοθετήσει τη συλλογικότητα; Η απάντηση είναι ότι τα σούπερ μάρκετ σε όλη την Ευρώπη ενώνονται, γίνονται «γίγαντες» και πρέπει και οι παραγωγοί να ενωθούν για να έχουν ισχυρή διαπραγματευτική δύναμη.

Ποια είναι η διαφορά της οργάνωσης παραγωγών με το παλιό μοντέλο λειτουργίας των συνεταιρισμών;

Η διαφορά είναι ότι ο αγρότης παραδίδει την παραγωγή του και δεν ασχολείται ξανά. Πληρώνεται στο ταμείο και φεύγει. Η οργάνωση παραγωγών κάνει εμπορική συγκέντρωση, τυποποίηση και συζήτηση με τα σούπερ μάρκετ και παράλληλα προχωρά στις απαραίτητες επενδύσεις, ενώ παράλληλα ο αγρότης – μέτοχος της απολαμβάνει την υπεραξία και αγοράζει σε χαμηλή τιμή τα εφόδια που χρειάζεται για την παραγωγή.

Σε ποια προϊόντα πρέπει να δοθεί έμφαση; Που θα πρέπει να εστιάσουμε ως χώρα;

Τα προϊόντα που πρέπει να εστιάσουμε είναι οι ελιές, το ελαιόλαδο, το γιαούρτι, τα τυριά, το κρέας αιγοπροβάτων (έχουμε το 60% του κατσικίσιου κρέατος της Ευρώπης), τα φρούτα, τα ψάρια και τα αρωματικά φυτά (μαζί με τον Ιράν και την Κίνα είμαστε από τις μεγαλύτερες σε βιοποικιλότητα χώρα στον κόσμο).

Αυτά τα προϊόντα, στα οποία διαθέτουμε συγκριτικό πλεονέκτημα μπορούν να κάνουν τη διαφορά για την ελληνική οικονομία.

Η φορολόγηση αποτελεί διαχρονικά ένα από τα σημαντικότερα ζητήματα για τον αγροτικό κόσμο. Μάλιστα, στην περίοδο της κρίσης έχει βρεθεί στο επίκεντρο της αντιδικίας με τους Θεσμούς… Ποια είναι η πρότασή σας;

Έχουμε προτείνει προς την κυβέρνηση και τους Θεσμούς τα εξής: όταν ο αγρότης παραδίδει την παραγωγή στην οργάνωση να φορολογείται όσο η οργάνωση, δηλαδή σήμερα με 13%. Θεωρούμε πως αυτό είναι ένα δίκαιο ποσοστό, καθώς ο αγρότης είναι ταυτόχρονα και πελάτης εφοδίων που τα αγοράζει από την οργάνωσή του επομένως μπορεί να χρησιμοποιήσει το τιμολόγιο σαν αναγνώριση δαπανών.

Όσον αφορά στο εκκαθαριστικό που παραδίδεται στον αγρότη, να γίνεται παρακράτηση του φόρου στην πηγή, όπως ακριβώς συμβαίνει με τους μισθωτούς. Αυτό συμβαδίζει και με τις απαιτήσεις των Θεσμών, που ζητάνε καλύτερο έλεγχο και αξιοπιστία στη φορολογία.

Σημ. Η συνέντευξη δόθηκε στον Γιώργο Μανέττα για το mononews.gr

Who is Who

Ο Στέλιος Δρυς* είναι Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της foodstandard την οποία και ίδρυσε το 2002.

Απόφοιτος του Γεωπονικού Πανεπιστημίου, οραματίστηκε από νωρίς μια εταιρεία παροχής υπηρεσιών σε όλο το φάσμα της αγροδιατροφικής αλυσίδας με τους επαγγελματίες γεωπόνους σε πραγματικό ρόλο συμβούλου.

Μετά από περισσότερα από 10 χρόνια επαγγελματικής σταδιοδρομίας σε διευθυντικές θέσεις στις μεγαλύτερες επιχειρήσεις του χώρου όπως η Rhone Poulenc Agro Hellas και η Aventis Crop Science, η ευκαιρία να γίνει το όραμα πράξη δόθηκε το 2001 με τη συμμετοχή του στο foodgroup, μια ευρύτερη σύμπραξη των σημαντικότερων επιχειρηματιών του κλάδου.

Η εξέλιξη της foodstandard στα επόμενα 15 χρόνια δικαίωσε την αρχική επιλογή. Σήμερα, είναι υπερήφανος που η αρχική εταιρεία των 4 ατόμων απασχολεί περισσότερους από 25 επαγγελματίες του χώρου που διαχειρίζονται το 20% του κλάδου και αξιοποιούν με μετρήσιμα αποτελέσματα και παραδοτέα τους κοινοτικούς πόρους στο ανώτατο επίπεδο προς όφελος της ελληνικής αγροτικής παραγωγής.

Δραστηριοποιείται ενεργά και συμβουλευτικά σε πρωτοβουλίες που σχετίζονται με την ανάπτυξη και εξωστρέφεια του ελληνικού αγροδιατροφικού κλάδου.

Είναι Αντιπρόεδρος της Εκτελεστικής Επιτροπής του Ελληνο-ιταλικού Επιμ/ρίου και μέλος του ΔΣ της διαφημιστικής εταιρείας The Newtons. Επιπλέον, συμμετείχε στη δημιουργία του Συνδέσμου Συσκευαστικών Επιχειρήσεων Φρέσκων Φρούτων & Λαχανικών (ΣΣΕΦΦ) το 2005 αναλαμβάνοντας καθήκοντα Γενικού Διευθυντή για την πρώτη τριετία.

Είναι Πτυχιούχος του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών απ΄ όπου πήρε και τον μεταπτυχιακό του τίτλο στην Περιβαλλοντική Διαχείριση και Προστασία των Εδαφών. Έχει σπουδάσει Quality Assurance Management στη Λυών και διαθέτει μεταπτυχιακό τίτλο στο Marketing. Γεννήθηκε στην Αθήνα και είναι πατέρας δύο παιδιών, του Ιάσωνα και της Λυδίας.