Πάνω από 2,3 δισ. ευρώ έχουν δαπανήσει οι τράπεζες για προγράμματα εθελουσίας εξόδου του προσωπικού τους που έχουν εφαρμόσει από το 2003 έως σήμερα, μέσω των οποίων επιτεύχθηκε η μείωση των τραπεζοϋπαλλήλων περίπου κατά 19.000 άτομα.

Η μείωση του προσωπικού στις τράπεζες μπαίνει στην τελική ευθεία με το πρόγραμμα εθελουσίας εξόδου που «τρέχει» η Alpha Bank και θα συμπληρωθεί με ένα μικρότερης έκτασης πρόγραμμα που αναμένεται να υλοποιήσει έως τα τέλη του έτους η Εθνική Τράπεζα στο πλαίσιο της τιτλοποίησης του χαρτοφυλακίου Frontier.

Στην περίπτωση της Alpha Bank, το πρόγραμμα της οποίας ολοκληρώνεται στα τέλη αυτής της εβδομάδας, οι πληροφορίες κάνουν λόγο για μεγάλη συμμετοχή που θα υπερκεράσει τον στόχο της τράπεζας για την αποχώρηση 400 εργαζομένων και όπως όλα δείχνουν το προσωπικό θα μειωθεί πολύ πιο κάτω από 6.000 άτομα. Στην περίπτωση της Εθνικής, η περαιτέρω μείωση του προσωπικού περίπου κατά 150 άτομα αποτελεί μέρος της συναλλαγής για την τιτλοποίηση του χαρτοφυλακίου Frontier με την προαιρετική μεταφορά 150 υπαλλήλων στην dovalue, που έχει ανακηρυχθεί προτιμητέος επενδυτής. Με τον τρόπο αυτό θα επιτευχθεί η μείωση του προσωπικού στη διεύθυνση καθυστερήσεων της τράπεζας, η οποία μετά την εξυγίανση του χαρτοφυλακίου της θα επικεντρωθεί στις νέες χορηγήσεις.

Αντίστοιχη πολιτική σε πιο διευρυμένη κλίμακα έχουν εφαρμόσει η Alpha Bank, η Eurobank και η Τράπεζα Πειραιώς μέσω της μεταφοράς 800, 600 και 1.000 υπαλλήλων, αντίστοιχα, στις εταιρείες διαχείρισης Cepal, dovalue και Intrum που δημιουργήθηκαν μέσω της απόσχισης του τομέα καθυστερήσεων και της μεταφοράς των υπαλλήλων σε ξεχωριστές εταιρείες διαχείρισης κόκκινων δανείων. Οι υπάλληλοι αυτοί δεν περιλαμβάνονται στα προγράμματα εθελουσίας εξόδου που έχουν εφαρμοστεί μέχρι σήμερα και συνιστούν πρόσθετη μείωση του προσωπικού στις συστημικές τράπεζες.

Η ανάγκη μείωσης των υπαλλήλων στις τράπεζες τα προηγούμενα χρόνια προέκυψε ως φυσική συνέπεια αποσυμφόρησης από το πλεονάζον προσωπικό που προέκυψε μέσα από την αναδιάρθρωση του τραπεζικού συστήματος στην κρίση της προηγούμενης δεκαετίας. Το όφελος δεν ήταν μόνον η μείωση του μισθολογικού κόστους, αλλά και η μείωση της επιβάρυνσης από τις ασφαλιστικές υποχρεώσεις των υπαλλήλων λόγω των ειδικών καθεστώτων που ίσχυαν στις τράπεζες. Πλέον η ψηφιοποίηση των συναλλαγών και η μείωση των κόκκινων δανείων, η διαχείριση των οποίων μεταφέρεται εκτός τραπεζικού συστήματος, εντείνει τις πιέσεις για περαιτέρω εξορθολογισμό του κόστους προσωπικού σε μακροχρόνια βάση. Την ίδια στιγμή, ωστόσο, αυξημένες είναι οι ανάγκες για συμβουλευτική τραπεζική και γι’ αυτό οι τράπεζες επιχειρούν προγράμματα μετασχηματισμού, που οδηγούν σε αλλαγή των παραδοσιακών δομών με έμφαση στην πελατοκεντρική προσέγγιση αλλά με digital χαρακτηριστικά.

Τα στοιχεία από τους ισολογισμούς των τραπεζών από το 2013 έως σήμερα δείχνουν ότι η Εθνική Τράπεζα και η Τράπεζα Πειραιώς έχουν εφαρμόσει μέχρι σήμερα τα γενναιότερα προγράμματα εθελουσίας εξόδου σε όρους αποχώρησης προσωπικού με 6.175 και 6.689, αντίστοιχα, αποχωρήσεις και κόστος 650 εκατ. ευρώ η κάθε μία. Ακολουθούν η Alpha Bank και η Eurobank με 4.242 και 3.758 αποχωρήσεις, αντίστοιχα, κόστους περίπου 500 εκατ. ευρώ η κάθε μία. Συνολικά μέσα από τα προγράμματα εθελουσίας εξόδου υπολογίζεται ότι έχουν αποχωρήσει 18.970 υπάλληλοι και το κόστος που πήραν εφάπαξ οι τέσσερις συστημικές τράπεζες ανήλθε στα 2,3 δισ. ευρώ. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των τραπεζών, το μέσο κόστος αποζημίωσης ήταν περί τις 60.000-70.000 ευρώ και το αυξημένο κόστος που προκύπτει από τα προγράμματα περιλαμβάνει και ασφαλιστικές υποχρεώσεις και άλλες παροχές.

Ευγενία Τζώρτζη Καθημερινή