Η δυναμική ανάπτυξη που παρουσίασε το 2017 το πλαστικό χρήμα θα συνεχιστεί και το 2018, με την χρήση καρτών να αυξάνει και να σταθεροποιείται σε πολύ υψηλότερα επίπεδα από τα σημερινά, σε συνάρτηση με την οικονομική βελτίωση. Την παραπάνω εκτίμηση διατυπώνει στο Capital.gr, ο Γενικός Διευθυντής Retail Banking της Eurobank, Ιάκωβος Γιαννακλής, δίνοντας την ποσοτική και ποιοτική εικόνα της αγοράς των καρτών, αλλά και των δανείων καταναλωτικής πίστης.

Όπως αναφέρει, ο τζίρος  στην αγορά μέσω καρτών έφτασε τα 23,5 δισ. ευρώ το 2017, με τις χρεωστικές κάρτες να σημειώνουν "πρωτοφανή" αύξηση, τις προπληρωμένες να αποτελούν τη νέα ανερχόμενη δύναμη, τις ανέπαφες συναλλαγές να τριπλασιάζονται και τα εγκατεστημένα POS να ξεπερνούν τις 600.000. Πληρωμή φόρων, ΕΝΦΙΑ και τελών αποτελεί πλέον μεγάλο κομμάτι στις συναλλαγές με πλαστικό χρήμα.  Από τα αξιοσημείωτα της ευρύτερης αγοράς καταναλωτικής πίστης, είναι η αύξηση των καταναλωτικών δανείων για αγορά αυτοκινήτου, με τις σχετικές εκταμιεύσεις να παρουσιάζουν αύξηση κατά 39%.

Συνέντευξη στη Νένα Μαλλιάρα 

- Κύριε Γιαννακλή, ποια είναι η εξέλιξη στη χρήση του "πλαστικού" χρήματος, σχεδόν τρία χρόνια μετά την επιβολή των capital controls, τα οποία έβαλαν στην καθημερινότητά μας τις συναλλαγές με κάρτες; 

Είναι αναμφισβήτητο γεγονός ότι η κάρτα έχει μπει για τα καλά στην συναλλακτική καθημερινότητα του Έλληνα. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Ένωσης Ελληνικών Τραπεζών στην αγορά κυκλοφορούν πλέον πάνω από 16 εκατ. κάρτες, χρεωστικές και πιστωτικές, και παράλληλα έχει αυξηθεί η χρήση τους στα POS. Το 2017 είδαμε μια πολύ δυναμική άνοδο σε όλη την αγορά που έφτασε τις 555 εκατ. συναλλαγές με κάρτες που  αντιστοιχούν σε  €23,5 δισ. τζίρο. Επιπλέον, έχει αυξηθεί η χρήση των ανέπαφων συναλλαγών σε σχέση με την περσινή χρονιά με τον αριθμό αυτών να τριπλασιάζεται από το 2016, κάτι που διευκολύνθηκε από τη στιγμή που το 80% των POS στην Ελλάδα δέχονται πλέον ανέπαφες συναλλαγές. Αξιοσημείωτη είναι και η στροφή σε προπληρωμένες κάρτες που παραδοσιακά βρίσκονταν πολύ χαμηλά στις προτιμήσεις των χρηστών. Τα τελευταία δύο χρόνια η αγορά προπληρωμένων καρτών ξεπέρασε το 1 εκατ., έχοντας μία αύξηση της τάξεως του 30%, με την αξία των συναλλαγών να προσεγγίζει το €0,5 δισ. 

Τα στοιχεία δείχνουν ότι οι καταναλωτές χρησιμοποιούν πλέον όλα τα είδη καρτών στις καθημερινές τους συναλλαγές  ακόμα και για μικρά ποσά.

Τα παραπάνω βέβαια ενισχύονται και από τις νέες νομοθετικές ρυθμίσεις όπως η υποχρέωση των επιχειρήσεων να διατηρούν POS, η έκπτωση φόρου μέσω ηλεκτρονικών πληρωμών κ.λπ. Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, στη Eurobank προσαρμόσαμε τις υπηρεσίες μας με τρόπο που να εξυπηρετούν τους πελάτες μας, όπως με την άμεση έκδοση χρεωστικών καρτών στα καταστήματά μας, την εφαρμογή Υπολογιστή Αφορολογήτου, την ενίσχυση του προγράμματος Επιβράβευσης Καρτών €πιστροφή, η οποία αριθμεί πλέον πάνω από 8.000 επιχειρήσεις και επιβραβεύει τους πελάτες με κάθε χρήση της κάρτας τους. 

- Γιατί παρατηρείται η στροφή στη χρήση των χρεωστικών καρτών;

Οι χρεωστικές κάρτες σημείωσαν αξιοσημείωτη, έως και πρωτοφανή αύξηση, στην Ελλάδα. Εδώ θα μπορούσαμε να πούμε ότι ισχύει 100% το γνωστό "ουδέν κακόν αμιγές καλού".  Σε αυτή τη στροφή πρωταρχικό ρόλο έπαιξαν φυσικά οι νέες νομοθετικές ρυθμίσεις που περιόρισαν την πρόσβαση σε φυσικό χρήμα, απόρροια των περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων ή έδωσαν κίνητρα  για πρόκριση των  ηλεκτρονικών συναλλαγών, όπως η έκπτωση φόρου μόνο μέσω ηλεκτρονικών πληρωμών. Η χρεωστική κάρτα είναι ένα εύκολο και ευέλικτο μέσο πληρωμής. Αποκτάται απλά και συνδέεται με τον λογαριασμό του πελάτη και δίνει τη δυνατότητα άμεσης χρέωσης των συναλλαγών στον λογαριασμό αυτό για καλύτερο έλεγχο των δαπανών.  

Την ίδια στιγμή,  οι Τράπεζες έκαναν και οι ίδιες μεγάλη προσπάθεια να εκπαιδεύσουν και να εισάγουν στο ευρύτερο κοινό τις διευκολύνσεις που προσφέρει η χρήση των καρτών και σε αυτό, όπως ήταν φυσικό, η χρεωστική κάρτα είναι το πρώτο και ευκολότερο βήμα. Για παράδειγμα στη Eurobank, δώσαμε  κίνητρα στους πελάτες μας να αποκτήσουν και να χρησιμοποιούν χρεωστικές κάρτες όχι μόνο για αναλήψεις μετρητών, αλλά κυρίως για συναλλαγές. 

- Ποιες δαπάνες καλύπτουν οι Έλληνες με τη χρήση καρτών; 

Οι πελάτες της Τράπεζας χρησιμοποιούν τις κάρτες τους για αγορά αγαθών ή πληρωμή υπηρεσιών  που πλέον  αφορούν σε όλες τις βασικές κατηγορίες επιχειρήσεων: τρόφιμα, πρατήρια καυσίμων, ένδυση/υπόδηση, πληρωμή υπηρεσιών (πχ. Τηλεπικοινωνίες, Ηλεκτρική Ενέργεια), πέρα από τις πιο παραδοσιακές κατηγορίες εστίασης και ταξιδιού. H μέση αξία ανά συναλλαγή, σύμφωνα με τα στοιχεία των πελατών της Eurobank, διαφοροποιείται ανά κατηγορία και διαμορφώνεται ως εξής: Τρόφιμα 32€, Ένδυση / Υπόδηση 61€, Υπηρεσίες € 45. Δεν πρέπει βέβαια να ξεχνάμε ότι οι κάρτες χρησιμοποιούνται και για κάλυψη πληρωμών δημοσίου (φόρου εισοδημάτων, ΕΝΦΙΑ, τέλη, κ.λπ.). Τα τελευταία χρόνια, παρατηρείται μια στροφή από τη λήψη και χρήση καταναλωτικών δανείων στη χρήση πλαστικού χρήματος για την κάλυψη τέτοιων οφειλών. Εκμεταλλευόμενοι τα προγράμματα άτοκων δόσεων που προσφέρουν οι Τράπεζες, οι πελάτες χρησιμοποιούν τις πιστωτικές τους κάρτες για να αποπληρώσουν τις όποιες οφειλές στο Δημόσιο. Στη Eurobank συγκεκριμένα, πάνω από το 90% των πελατών που επιλέγουν να πληρώσουν τους φόρους με κάρτα, το κάνουν με δόσεις, οι οποίες είναι κατά μέσο όρο 10 μηνών.

- Ποια είναι η εικόνα στη ζήτηση για καταναλωτικά δάνεια; 

Η αγορά των καταναλωτικών δανείων από την αρχή της κρίσης μέχρι και τα μέσα του 2017 εμφάνισε πτώση. Οι πελάτες είναι διστακτικοί και συγκρατημένοι στον δανεισμό, αυξάνοντας παράλληλα τη χρήση πλαστικού χρήματος. Αυτό που συνεχίζει να έχει ζήτηση είναι η χρήση καταναλωτικών δανείων για αγορά καταναλωτικών προϊόντων π.χ. ηλεκτρικών συσκευών, ενώ παράλληλα παρουσιάζουν αύξηση τα τελευταία δύο χρόνια  τα δάνεια για αγορά αυτοκινήτου. 

Ειδικότερα, για το αυτοκίνητο, σε μία αγορά που παρουσίασε αύξηση κατά 12% περίπου (στοιχεία ΣΕΑΑ για τις νέες ταξινομήσεις), οι εκταμιεύσεις δανείων αυτοκινήτου παρουσίασαν αύξηση κατά 39%. Οι εισαγωγικές εταιρίες σε συνεργασία με τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, δημιουργούν ευέλικτα και κυρίως  επιδοτούμενα προγράμματα, επιδιώκοντας και  ταυτόχρονα συμβάλλοντας με αυτό τον τρόπο  στην αύξηση των πωλήσεων. 

- Πώς ακολουθεί την αυξητική χρήση καρτών, η εγκατάσταση POS από τις επιχειρήσεις;

Στο πλαίσιο της υποχρεωτικότητας που εισήγαγε ο Ν.4446/2016 παρουσιάστηκε ιδιαίτερα μεγάλη ανταπόκριση από τους περισσότερους κλάδους που έδειχναν σε πρώτη φάση να συμμορφώνονται με την επιταγή και το αυστηρό χρονικό πλαίσιο που έθετε ο Νόμος. Η οδηγία που εκδόθηκε συμπληρωματικά για την προσκόμιση χρήσης του τερματικού σε περίπτωση ελέγχου ενίσχυσε τον υψηλό ρυθμό των αιτήσεων  που σταδιακά όμως ομαλοποιείται. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν στην αγορά πάνω από 600 χιλιάδες τερματικά. Σύμφωνα με στοιχεία των Οργανισμών Visa & Mastercard ο αριθμός των τερματικών σε σχέση με τους κατοίκους και το μέγεθος της οικονομίας είναι ιδιαίτερα ικανοποιητικός. 

Και σε αυτόν τον Τομέα, ως Eurobank δημιουργήσαμε ανταγωνιστικά πακέτα για τους πελάτες μας, όπως η άμεση απόκτηση τερματικού από το κατάστημα, με απλό τρόπο εγκατάστασης και ενεργοποίηση την επόμενη μέρα.  

- Ποιες είναι οι εκτιμήσεις και οι στόχοι των τραπεζών για την αύξηση της χρήσης του "πλαστικού" χρήματος και των POS το 2018;

Θεωρούμε πως οι γενικές τάσεις της αγοράς, όπως αυτή διαμορφώθηκε το 2017, θα συνεχιστούν. Η χρεωστική κάρτα θα εξακολουθήσει να έχει τον πρωταρχικό ρόλο στην χρήση αγορών, όμως αυξητική τάση θα έχουν επίσης οι πιστωτικές κάρτες όπως και οι προπληρωμένες. 

- Ποια είναι τα περιθώρια ανάπτυξης που παρουσιάζει η ελληνική αγορά - σε χρήση και σε δαπάνη - σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη; 

Παρά την πραγματικά  μεγάλη αύξηση χρήσης του πλαστικού ως μέσου συναλλαγής, εξακολουθούν να υπάρχουν πολλές δυνατότητες περαιτέρω ανάπτυξης της χρήσης καρτών στην Ελλάδα. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του ΙΟΒΕ,  ο αριθμός συναλλαγών με κάρτες ανά κάτοικο, υπολογίζονταν στο πρώτο εξάμηνο του 2017 κοντά στις 37, ενώ ο μέσος όρος της Ευρώπης βρίσκεται στις 117 συναλλαγές. Μόνο δύο χώρες, Βουλγαρία και Ρουμανία, βρίσκονται χαμηλότερα από την Ελλάδα. Παρομοίως, η αξία συναλλαγών παραμένει χαμηλή και σε σχέση με το επίπεδο ΑΕΠ της χώρας, με την αξία συναλλαγών ως προς το ΑΕΠ στην Ελλάδα να αποτελεί το 10,2% ενώ στην ΕΕ 19,7%. Θεωρούμε λοιπόν ότι θα δούμε τη χρήση των καρτών να αυξάνει και να σταθεροποιείται σε πολύ υψηλότερα επίπεδα από τα σημερινά, ακολουθώντας βέβαια και την οικονομική βελτίωση.

- Ποια είναι η προοπτική για τις χρεώσεις των τραπεζών στα POS;
  
Τα τελευταία χρόνια, οι προμήθειες που επιβάλλονται στις επιχειρήσεις όταν αποδέχονται πληρωμή με κάρτα εμφανίζουν μείωση τουλάχιστον 25%. Σήμερα, η προμήθεια εκκαθάρισης στην ελληνικά αγορά , η οποία είναι άμεσα συνδεδεμένη με τον κλάδο  και τον όγκο των συναλλαγών της επιχείρησης, υπολογίζεται κατά μέσο όρο στο 0,90%, όταν πριν από τους περιορισμούς στην κίνηση κεφαλαίων κυμαινόταν στο 1,20%. Το μεγαλύτερο μέρος αυτής της προμήθειας αποτελεί κόστη που πληρώνουν οι Τράπεζες σε διεθνείς οργανισμούς εκκαθάρισης, επενδύσεις σε εξοπλισμό, λειτουργικά κόστη, πληρωμές στους εκδότες των καρτών. Επίσης, σε πολλές περιπτώσεις, μεγάλο μέρος της σχετικής προμήθειας μεταφέρεται στους χρήστες καρτών πληρωμών ως ανταμοιβή, στο πλαίσιο προγραμμάτων επιβράβευσης των Τραπεζών.

Η ανταγωνιστικότητα των τιμολογήσεων των ελληνικών τραπεζών έναντι των επιχειρήσεων που αποδέχονται συναλλαγές καρτών αναδεικνύεται ακόμη περισσότερο εάν συνυπολογιστεί και ο εξαιρετικά χαμηλός βαθμός διείσδυσης της χρήσης των καρτών πληρωμών στη χώρα μας, παρά το γεγονός πως τα σημεία πώλησης (POS) ανά κάτοικο, δεν διαφοροποιούνται ουσιαστικά έναντι του μέσου όρου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (1.800 POS ανά 100.000 κατοίκους στην Ελλάδα έναντι 1.970 POS ανά 100.000 κατοίκους στην Ευρωπαϊκή Ένωση).

Στο πλαίσιο αυτό, δεν αναμένεται σημαντική μείωση στις χρεώσεις των τραπεζών προς τις επιχειρήσεις. 

Nένα Μαλλιάρα (Capital.gr)