Το 2022 ήταν η πρώτη τουριστική χρονιά χωρίς τη σκιά της πανδημίας και ενώ θα περίμενε κανείς οι άνθρωποι του τουρισμού να είναι πιο ήρεμοι, το μεγάλο πρόβλημα που κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν ήταν οι περίπου 50.000 θέσεις εργασίας που έμειναν κενές στις τουριστικές περιοχές. Στη Θεσσαλία το πρόβλημα παρουσιάστηκε έντονο το περασμένο καλοκαίρι στη Σκιάθο και τα άλλα νησιά των Σποράδων, όπου μεγάλα ξενοδοχεία "επιστράτευσαν" κάποιες φορές μέχρι συγγενείς και φίλους για να βοηθήσουν ώστε να βγει η δουλειά τις δύσκολες μέρες.

Τα μεγαλύτερα προβλήματα εντοπίστηκαν στον επισιτισμό (κουζίνα και service). Σε εθνικό επίπεδο, εκτιμάται ότι στην αιχμή της θερινής σεζόν, από τις 244.124 θέσεις εργασίας που προβλέπονται βάσει των οργανογραμμάτων των ξενοδοχείων, οι 53.249 θέσεις εργασίας δεν καλύφθηκαν. Δηλαδή, το ποσοστό ελλείψεων προσωπικού ανήλθε στο 22% (έμεινε κενή 1 στις 5 θέσεις). Το ποσοστό ήταν παρόμοιο σε όλα τα τμήματα λειτουργίας των ξενοδοχείων και κυμάνθηκε από 21% έως 24%.

Κενές θέσεις

Οι ελλείψεις προσωπικού στην αιχμή της σεζόν, σύμφωνα με μελέτη του Ινστιτούτου του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΙΝΣΕΤΕ), υπήρχαν και σε προηγούμενες χρονιές, κυρίως σε πολλά νησιά και απομακρυσμένες περιοχές, αλλά οξύνθηκαν σε μεγάλο βαθμό λόγω της πανδημίας.

Οι κυριότερες ελλείψεις προσωπικού αφορούσαν τις ειδικότητες: Καμαριέρα, receptionist, σερβιτόρος, βοηθός σερβιτόρου, λαντζέρης, barista και τεχνική υποστήριξη-συντήρηση. Η ειδικότητα με τη μεγαλύτερη ποσοστιαία έλλειψη, σε σχέση με τις προβλεπόμενες θέσεις, ήταν αυτή του sommelier (47%), ενώ ακολούθησαν αυτές του βοηθού receptionist (39%), του στελέχους marketing (36%) και του στελέχους guest relations (35%).

Από το σύνολο των 10.050 ξενοδοχείων που υπάρχουν στην Ελλάδα, το 38% (3.780 ξενοδοχεία) εμφάνισαν έλλειψη σε τουλάχιστον μια θέση καμαριέρας, το 30% (3.027 ξενοδοχεία) σε receptionist, το 27% (2.751 ξενοδοχεία) σε σερβιτόρους και το 18% σε βοηθούς σερβιτόρου (1.811) και barista (1.800). Τι συνέβη όμως και ο κλάδος που θεωρούνταν το θαύμα και η σωτηρία της ελληνικής οικονομίας βρίσκεται τώρα σε αυτή τη θέση;

Μεγάλες αλλαγές

Το πρόβλημα της έλλειψης εργαζομένων, όπως εξηγούν εκπρόσωποι των ξενοδόχων, δεν είναι μόνο ελληνικό. Πρόκειται, λένε, για ένα παγκόσμιο φαινόμενο που σε μεγάλο βαθμό είναι κατάλοιπο της πανδημίας, η οποία και προκάλεσε μεγάλες αλλαγές στο εργασιακό τοπίο. Πολλοί άνθρωποι άλλαξαν επάγγελμα μιας και ο τουρισμός φρέναρε λόγω Covid ενώ ταυτόχρονα μεγάλωσαν οι ανάγκες σε προσωπικό.

Παράλληλα, υπάρχει πλέον και η βραχυχρόνια μίσθωση που αποσπά θέσεις από τον κλασικό τουρισμό, ενώ πολλές καμαριέρες φεύγουν από τα ξενοδοχεία για να δουλέψουν σε βίλες και διαμερίσματα. Οι μισθοί τους είναι μεγαλύτεροι, αλλά «μαύροι».

Κάποιοι από τους ξενοδόχους ψιθυρίζουν ότι «χρειάζονται διακρατικές συνεργασίες με τρίτες χώρες για να λυθεί το πρόβλημα». Η Ισπανία για παράδειγμα, έχει συνάψει σύμφωνο με τις Φιλιππίνες και εργαζόμενοι από την τελευταία χώρα εργάζονται στην τουριστική βιομηχανία της πρώτης.

Χαμηλές αμοιβές

Εκ διαμέτρου αντίθετη είναι η θέση των εργαζομένων στον κλάδο του τουρισμού, που πηδούν από το… τουριστικό πλοίο κυρίως λόγω των χαμηλών αμοιβών, της εκμετάλλευσης και των άσχημων συνθηκών εργασίας.

Βασικός ανασταλτικός παράγοντας για τους εργαζομένους στον τουρισμό, όπως αναφέρουν σε καταγγελίες τους που υπάρχουν στη ΓΣΕΕ, είναι η υποαμειβόμενη και υποδηλωμένη εργασία. Δηλώνονται πολύ λιγότερα ημερομίσθια από τα πραγματικά. Επίσης, πολύ συχνά, οι συνθήκες διαβίωσης και διαμονής στα καταλύματα που τους προσφέρονται είναι απαράδεκτες.

Αρκετοί αναφέρουν ότι δεν τους καταβάλλονται όλα τα ένσημα, με αποτέλεσμα να χάνουν τον χειμώνα το δικαίωμα στο επίδομα ανέργων.

Ζ.Η. thessaliaeconomy.gr (με πληροφορορίες από Κώστα Ντελέζο, Ανάπτυξη)