*Του Ανδρέα Δρυμιώτη

Πριν από πεντέμισι χρόνια, στις 8 Σεπτεμβρίου 2013, σε τούτη τη στήλη έγραψα ένα άρθρο με τίτλο: «Το “Catch 22” και οι πλειστηριασμοί πρώτης κατοικίας». Τεκμηρίωνα τότε με σαφήνεια ότι χωρίς πλειστηριασμούς πρώτης κατοικίας δεν είναι δυνατόν να αποκαλυφθούν οι στρατηγικοί κακοπληρωτές, οι οποίοι καλυπτόμενοι πίσω από τον περίφημο και καταστροφικό νόμο Κατσέλη, δεν εξυπηρετούσαν τα δάνειά τους. Σας θυμίζω ότι τότε κανένας, μα κανένας από κανένα κόμμα δεν ήθελε τους πλειστηριασμούς. Ολοι, τους ξόρκιζαν όπως ο διάολος το λιβάνι. Αντιγράφω μια παράγραφο από το άρθρο για να διαπιστώσετε ποιο ήταν το κλίμα την εποχή εκείνη: «…

Ας ξεκινήσουμε με τους πολιτικούς. Πρώτη, κάποια βουλευτής της Ν.Δ. μάς δήλωσε ότι “καλύτερα να καταρρεύσει η αγορά ακινήτων, παρά να γίνει πρώτα εμφύλιος”. Το οποίο ερμηνεύεται ότι αν επιτραπούν οι πλειστηριασμοί της πρώτης κατοικίας, θα γίνει εμφύλιος. Ζήλεψε τη δόξα της συναδέλφου της κάποια άλλη βουλευτής του ΠΑΣΟΚ (σημ. αυτή με τα 12ποντα) και υπερθεμάτισε με την απίθανη δήλωση ότι “εάν το δίλημμα είναι ένα εκατομμύριο ξεσπιτωμένοι ή εκλογές, τότε είναι εύκολο δίλημμα. Δεν πρέπει κανείς να φοβάται τις εκλογές”. Και οι δύο δηλώσεις δεν έχουν καμία σχέση με την πραγματικότητα και έχουν γίνει μόνο για να δείξουν οι πολιτικοί τη λαϊκή ευαισθησία τους. Ως συνήθως, όμως, παρασυρόμενοι από τον λαϊκισμό τους, αντί να σκέφτονται τους πολλούς, χαϊδεύουν τα αυτιά των ολίγων…». Αυτά έλεγαν στελέχη των κομμάτων που κυβερνούσαν. Οπως καταλαβαίνετε, η αντιπολίτευση υπερθεμάτιζε!

Υστερα από πεντέμισι χρόνια, τώρα που λήγει ο νόμος Κατσέλη, δηλαδή η γενεσιουργός αιτία του προβλήματος, κυβέρνηση και τράπεζες συζητάνε για τις παραμέτρους των πλειστηριασμών. Ως συνήθως αφήνουμε τον χρόνο να περάσει και φυσικά μετά η επίλυση του προβλήματος είναι δυσχερέστερη. Ολα αυτά τα χρόνια το αίτημα ήταν να μη γίνονται πλειστηριασμοί πρώτης κατοικίας, τώρα δεχόμαστε να γίνονται πλειστηριασμοί, αλλά συζητάμε τις παραμέτρους ώστε να δυσαρεστήσουμε τους λιγότερους. Σε περίληψη αυτή είναι και η ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας. Οταν αντιμετωπίζουμε ένα πρόβλημα, αντί να πέσουμε με τα μούτρα στην επίλυσή του, με συνεχείς αναβολές προσπαθούμε να αποφύγουμε την επίλυσή του. Οταν πλέον είναι σαφέστατο ότι το πρόβλημα δεν λύνεται μόνο του, τότε αναζητούμε «ανώδυνες» (και ανύπαρκτες) λύσεις με αποτέλεσμα να διαιωνίζεται το πρόβλημα: Κάνουμε πάντα, «Too little, too late», όπως λένε και οι Αγγλοσάξονες.

Πληροφορηθήκαμε ότι μετά από δύο πολύωρες συσκέψεις τραπεζίτες και πολιτικοί κατέληξαν τη 14η Φεβρουαρίου 2019 (ημέρα των ερωτευμένων) σε συμφωνία. Τι είδους συμφωνία είναι αυτή ανάμεσα σε επαγγελματίες που γνωρίζουν το πρόβλημά τους και μια ομάδα πολιτικών που το μόνο που τους ενδιαφέρει είναι να πάνε στις εκλογές χωρίς να πάρουν «αντιλαϊκά», κατά τη δική τους περιορισμένη πολιτική αντίληψη, μέτρα. Ειδικά η συμμετοχή της κ. Φωτίου στη σύσκεψη πρέπει να αναδειχθεί λόγω της μεγάλης εμπειρίας της στα οικονομικά των νοικοκυριών με τα γεμιστά της. Εκτός από παραμετρικές αλλαγές (αξία ακινήτου, ετήσιο εισόδημα κ.ά.), ο ουσιαστικός συμβιβασμός έγινε με τη δημιουργία μιας πλατφόρμας, από όπου θα αξιολογηθούν από την αρχή όλες οι εκκρεμείς προσφυγές στον νόμο Κατσέλη.

Ακριβώς εδώ βρίσκεται το πρόβλημα που κανένας δεν έχει αναδείξει. Στο τέλος του 2018 υπήρχαν 135.000 εκκρεμείς υποθέσεις στον νόμο Κατσέλη. Ενόψει της κατάργησής του την 28η Φεβρουαρίου 2019, έχει ενταθεί ο ρυθμός καταθέσεων αιτήσεων για υπαγωγή στον νόμο. Τα δημοσιεύματα μιλούν για 170.000 ή ακόμα για 200.000 εκκρεμείς υποθέσεις. Για να συνειδητοποιήσετε πόσο μεγάλος είναι αυτός ο όγκος, αρκεί μόνο ένα στοιχείο. Από το 2010 μέχρι σήμερα, έχουν διεκπεραιωθεί μόνο 85.000 υποθέσεις. Κανένας δεν ασχολείται με τα πρακτικά προβλήματα που δημιουργεί το πλήθος των εκκρεμών υποθέσεων, τα οποία είναι πραγματικά ανυπέρβλητα, αλλά όλοι ασχολούνται με τις παραμέτρους της νέας ρύθμισης που πολύ λίγη σημασία έχουν.

Τώρα, για όσες υποθέσεις έχει οριστεί δικάσιμος ημερομηνία αυτοί δεν είναι υποχρεωμένοι να πάνε στη νέα πλατφόρμα. Κατά συνέπεια για όσους στρατηγικούς κακοπληρωτές έχει οριστεί δικάσιμος, αυτοί θα παραμείνουν στο καθεστώς προστασίας μέχρι τη δικάσιμο. Οι υπόλοιποι θα πρέπει να υποβάλουν νέο αίτημα μέσω της περίφημης πλατφόρμας, η οποία ΘΑ δημιουργηθεί από κρατικές υπηρεσίες, με αρχικό χρονοδιάγραμμα τον Μάιο 2019 («ζήσε Μάη να φας τριφύλλι»). Δηλαδή και πάλι αναβολή μέχρι που να πλησιάσουμε τις εκλογές του Οκτωβρίου, οπότε και πάλι δεν θα γίνει απολύτως τίποτα, ή αν οι εκλογές γίνουν τον Μάιο τόσο το καλύτερο.

Πλήρης προστασία των στρατηγικών κακοπληρωτών.

Η πλέον δραστική λύση είναι η κατάργηση του νόμου Κατσέλη και όχι άλλη μια τροποποίησή του. Ο νόμος Κατσέλη έχει τροποποιηθεί μέχρι σήμερα 8 φορές, αλλά ακόμα αφήνει τεράστια παράθυρα για τους στρατηγικούς κακοπληρωτές. Μπορεί η αργοκίνητη ελληνική γραφειοκρατία να αντιμετωπίσει αυτό το πλήθος; Πολύ αμφιβάλλω.

Μόνο η κατάργηση του νόμου θα οδηγήσει αυτόματα όσους μπήκαν στον νόμο Κατσέλη με το γνωστό ελληνικό σκεπτικό: «Δεν χάνω τίποτα και μπορεί στο τέλος να κερδίσω», να τρέξουν στις τράπεζες για να ρυθμίσουν τις οφειλές τους. Ετσι θα μειωθούν άμεσα και δραστικά τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια και θα μείνουν στις εκκρεμότητες αυτοί που πραγματικά χρειάζονται βοήθεια για να αντιμετωπίσουν την κατάστασή τους. Οι τράπεζες είναι διατεθειμένες να βοηθήσουν πραγματικά.

Μάλιστα πρόσφατα, ο πρόεδρος της Ελληνικής Ενωσης Τραπεζών, Νικόλας Καραμούζης, μιλώντας σε συνέντευξη Τύπου στον ΣΕΒ, τόνισε ότι 18 δισ. στεγαστικών δανείων είναι «εγκλωβισμένα» στις διαδικασίες του νόμου Κατσέλη και θα πρέπει να βρεθεί μια λύση γι’ αυτό. Σε αυτό το σημείο είναι που προσέθεσε ότι οι τράπεζες είναι έτοιμες να συμφωνήσουν με την κυβέρνηση για ένα πλαίσιο προστασίας που δεν θα δημιουργεί παρενέργειες, ώστε τα κατώτερα στρώματα με τη βοήθεια της Πολιτείας να μπορέσουν να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους.

Υπάρχει όμως και μια άλλη διάσταση στο πρόβλημα αυτό. Το σύνολο των στεγαστικών δανείων είναι 62 δισεκατομμύρια ευρώ, εκ των οποίων τα 27,4 δισεκατομμύρια είναι κόκκινα. Δηλαδή το 55% των στεγαστικών δανείων εξυπηρετείται κανονικά από τους δανειολήπτες. Για αυτούς τους νομοταγείς έγραψα στο προαναφερθέν άρθρο μου στην «ΚτΚ». Αξίζει όμως να αναζητήσετε και να διαβάσετε ένα εξαιρετικό άρθρο του Βασίλη Ζήρα από την «Κ» της 14ης Φεβρουαρίου 2019, με τίτλο: «Το 50% των δανειοληπτών που αγνοούν οι πάντες». Το άρθρο τεκμηριώνει τις επιβαρύνσεις που έχουν όσοι αγωνίζονται να είναι νόμιμοι, λόγω του γεγονότος ότι πολλοί θέλουν να είναι παράνομοι. Τεκμηριώνει όμως και κάτι άλλο που έχει γίνει παράδοση στην Ελλάδα. Αντί να σκεφτόμαστε τους νομοταγείς συνήθως κάνουμε τα χατίρια στους παράνομους. Μια λέξη μόνο φτάνει: Περαίωση.

Ξαναγυρίζουμε στα δάνεια. Από τα 27,4 δισεκατομμύρια που είναι σε καθυστέρηση, τα 18 δισεκατομμύρια ευρώ είναι «εγκλωβισμένα» στις διαδικασίες τον νόμου Κατσέλη, σύμφωνα με τον πρόεδρο της Ελληνικής Ενωσης Τραπεζών. Με δεδομένο ότι το 48% των όσων καταφεύγουν στην προστασία του νόμου Κατσέλη απορρίπτονται, η πλήρης κατάργησή του θα ισοδυναμούσε με την αυτόματη μείωση των κόκκινων δανείων κατά 9 δισεκατομμύρια ευρώ, ποσό πολύ σημαντικό για την υγιή λειτουργία των συστημικών τραπεζών.

Ο νόμος Κατσέλη έγινε κάτω από συνθήκες πανικού και κάτω από την πολιτική πίεση του πρώτου μνημονίου. Τα αποτελέσματα του νόμου αυτού υπήρξαν καταστροφικά για τις τράπεζες, με αποτέλεσμα σήμερα να μιλάμε (διά στόματος του αντιπροέδρου της κυβέρνησης) για πιθανότητα νέας ανακεφαλαιοποιήσεως των συστημικών τραπεζών. Νέα ανακεφαλαιοποίηση μπορεί να σημαίνει και bail-in, δηλαδή «κούρεμα» καταθέσεων. Ελπίζω και εύχομαι να μη φτάσουμε εκεί.

Ενας κακός νόμος θα είναι πάντα ένας κακός νόμος, όσα φτιασιδώματα και αν γίνουν. Ο νόμος Κατσέλη βοήθησε ελάχιστους, αλλά έδωσε τη δυνατότητα σε πολύ περισσότερους να κρυφτούν πίσω από τις ευεργετικές διατάξεις του, ελπίζοντας σε ευνοϊκότερες ρυθμίσεις. Δυστυχώς, στην Ελλάδα η ιστορία είναι με το μέρος τους.

* Ο κ. Ανδρέας Δρυμιώτης είναι σύμβουλος επιχειρήσεων.

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην Καθημερινή

Έντυπη