Του Daniel Moss

Μόλις είχαμε αρχίσει να συνηθίζουμε στην ιδέα μιας παγκόσμιας οικονομικής ανάκαμψης, μιας επέκτασης γεμάτη με εντυπωσιακούς αριθμούς οι οποίοι παρατηρούνται μία φορά κάθε λίγες δεκαετίες. Κρίμα που, πιθανότατα, έχει ήδη φτάσει στην κορύφωσή της.

Τα επερχόμενα προβλήματα φαίνεται να κρύβονται λίγο κάτω από την επιφάνεια των προβλέψεων του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, που δείχνουν μια γενικά υγιή κατάσταση των οικονομιών των μεγάλων εμπορικών δυνάμεων.

Το παγκόσμιο ακαθάριστο εγχώριο προϊόν (ΑΕΠ) θα αυξηθεί κατά 6% φέτος, μια πρόβλεψη αμετάβλητη από τον Απρίλιο, σύμφωνα με την επικαιροποιημένη εκτίμηση του ΔΝΤ για τις Παγκόσμιες Οικονομικές Προοπτικές. Εάν επιβεβαιωθεί, αυτό θα εξακολουθεί να είναι το καλύτερο αποτέλεσμα εδώ και τέσσερις δεκαετίες και σημαντική θετική "αναπήδηση" από την πτώση - "καθίζηση" 3,2% του 2020.

Κακά σημάδια

Γιατί να μην εστιάσουμε απλώς στα θετικά νέα, όπου μπορούμε να τα βρούμε; Δεδομένης της ταχείας εξάπλωσης της μετάλλαξης Δέλτα της Covid-19, αυτό είναι πιθανότατα το καλύτερο δυνατό που έχουμε να κάνουμε. Είναι επίσης μια αλλαγή τόνου μετά από μήνες αναβαθμίσεων των προβλέψεων από διεθνείς θεσμούς, επενδυτικές τράπεζες και βιομηχανίες.

Καθώς όμως το ΔΝΤ έβαζε τις τελευταίες πινελιές στην έκθεσή του, το ινστιτούτο Ifo της Γερμανίας δήλωσε ότι ο κορυφαίος δείκτης επιχειρηματικής εμπιστοσύνης της Ευρώπης υποχώρησε απροσδόκητα αυτόν τον μήνα. Η Νότια Κορέα, μεγάλος εξαγωγέας τεχνολογίας, που γενικά θεωρείτο οικονομικό "αστέρι" της εποχής της πανδημίας, ανακοίνωσε μια ελαφρώς απογοητευτική ανάπτυξη για το β' τρίμηνο, ενώ η αισιοδοξία των καταναλωτών υποχώρησε ισχυρά τον Ιούλιο.

Το αν η παγκόσμια επέκταση σταματά για μια μικρή ανάσα ή αντιμετωπίζει πιο σοβαρούς αντίρροπους "ανέμους" έχει μεγάλη σημασία. Ο αγώνας κατά του Covid δεν έχει κερδηθεί, καθιστώντας την τρέχουσα στιγμή ιδιαίτερα ακατάλληλη για οποιαδήποτε επιβράδυνση της επέκτασης των οικονομιών.

Το ΔΝΤ προσέφερε επίσης μια απογοητευτική εκτίμηση για το πώς έχει επιμεριστεί αυτή η ανάκαμψη. Οι προηγμένες οικονομίες, όπως οι ΗΠΑ και η Ευρώπη, που όχι πολύ καιρό πριν χλευάζονταν για αρτηριοσκληρωτικά χαμηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, τα καταφέρνουν καλύτερα από πολλές αναδυόμενες αγορές, οι οποίες φημίζονταν παλαιότερα για τις μεγάλες τους αποδόσεις.

Η Αμερική προβλέπεται να σημειώσει το 2021 την μεγαλύτερη ανάπτυξη από την εποχή που ο Ρόναλντ Ρέιγκαν είχε μόλις "καταλάβει" τον Λευκό Οίκο. Το Ηνωμένο Βασίλειο, το οποίο δέχθηκε το μεγαλύτερο πλήγμα μεταξύ των μεγάλων οικονομιών από την πανδημία, αναμένεται να επεκταθεί κατά 7%. Η Κίνα συνεχίζει να τα πηγαίνει μια χαρά, αν και - ακόμη κι εκεί - τα πράγματα φαίνονται εκτός αναπτυξιακού "βρασμού". Το ΑΕΠ θα αυξηθεί κατά 5,7% το 2022, από 8,1% φέτος, υπολογίζει το ΔΝ.

Ο παράγοντας Δέλτα

Κατηγορήστε τα ποσοστά εμβολιασμού και τη Δέλτα για την κακή πρόγνωση στις αναδυόμενες αγορές, μαζί με την ανώτερου επιπέδου δημοσιονομική και νομισματική τόνωση η οποία διατίθεται στη Δύση και την Ιαπωνία. Μεγάλο μέρος της Νοτιοανατολικής Ασίας αντιμετωπίζει δυσκολίες και η Ινδονησία έχει γίνει το παγκόσμιο επίκεντρο της πανδημίας. Οι προοπτικές της Ινδίας απομειώθηκαν επίσης.

Όπως και οι περισσότερες κεντρικές τράπεζες, το ΔΝΤ αναμένει ότι η αύξηση του πληθωρισμού θα είναι προσωρινή, αντικατοπτρίζοντας την ταχύτητα της συνολικής οικονομικής ανάκαμψης και των σημείων συμφόρησης (bottlenecks) που έχει δημιουργήσει το άλμα στη ζήτηση. Το υποβόσκον ερώτημα είναι, με την επέκταση πιθανότατα να κορυφώνεται και τη Δέλτα να "θερίζει", μήπως θα ήταν λάθος για τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής να αποσύρουν τα μέτρα τόνωσης;

Το παράθυρο μπορεί να κλείνει για την εξομάλυνση των επιτοκίων - αν ήταν ποτέ πραγματικά ανοικτό. Με την πανδημία να μην έχει καταστεί ελεγχόμενη, είναι λογικό να περπατά κανείς εξαιρετικά αργά προς το τέλος των σχεδόν μηδενικών επιτοκίων και της ποσοτικής χαλάρωσης (QE).

Ακόμη και στη Βρετανία, η οποία λαμβάνει εύσημα από το ΔΝΤ, είναι αμφισβητήσιμη η πιθανότητα μιας μεγάλης αύξησης του κόστους δανεισμού. Ο Gertjan Vlieghe, απερχόμενο μέλος της Επιτροπής Νομισματικής Πολιτικής της κεντρικής τράπεζας του Ηνωμένου Βασιλείου (Bank of England), ζήτησε προσεκτικά βήματα στην αποχαιρετιστήρια ομιλία του τη Δευτέρα.

"Η μετάλλαξη Δέλτα εξακολουθεί να προκαλεί υγειονομική και οικονομική ζημιά, τόσο στο Ηνωμένο Βασίλειο όσο και στον υπόλοιπο κόσμο", είπε στο London School of Economics. "Θα παραμείνει σκόπιμο να διατηρηθεί η τρέχουσα νομισματική τόνωση, τουλάχιστον για αρκετά τρίμηνα - και πιθανώς περισσότερο. Και όταν η σύσφιγξη γίνει απαραίτητη, υποψιάζομαι ότι δεν θα χρειαστούν μεγάλες κινήσεις".

Το παράδειγμα της Αυστραλίας

Η Δέλτα μπορεί να εκτροχιάσει τις οικονομικές επιδόσεις και στις ανεπτυγμένες χώρες. Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής σε όλο τον κόσμο αντιμετώπιζαν την Αυστραλία ως ένα είδος εργαστηρίου επιτυχίας. Φαινόταν ότι η χώρα βρισκόταν σε καλό δρόμο για να επιστρέψει στη γνωστή ευτυχισμένη κατάσταση "νιρβάνας", μετά την έξοδο από την ύφεση που προκλήθηκε από τον Covid, στα τέλη του περασμένου έτους.

Η κεντρική τράπεζα της χώρας (Reserve Bank of Australia) ανακοίνωσε ακόμη και την έναρξη της μείωσης των αγορών ομολόγων εκ μέρους της. Ωστόσο, ο ιός επανεμφανίστηκε ως απειλή μετά από μια κακή εκστρατεία εμβολιασμού. Το lockdown στο Σίδνεϊ επεκτάθηκε για ακόμη έναν μήνα, όπως ανακοίνωσε την Τετάρτη ο πρωθυπουργός της πολιτείας της Νέας Νότιας Ουαλίας. Η μείωση της ποσοτικής χαλάρωσης "κάηκε" πριν καν αρχίσει να εφαρμόζεται, σημειώνουν οι οικονομολόγοι.

Ακόμη και εκείνοι που διαθέτουν τη δυνατότητα εκτύπωσης χρήματος δεν νιώθουν "άνετοι" κατά τη διάρκεια του τρέχοντος κύκλου. Άνετα κινείται προς το παρόν μόνον ο ίος. Θα ήταν παράδοξο να αρνηθούμε τα οφέλη μιας χρονιάς ανάκαμψης, με όλες τις ατέλειες και τις ανισότητές της, ωστόσο η κορύφωσή της δεν σημαίνει ότι το πρόβλημα έχει λυθεί. Απέχουμε πολύ από αυτό το σημείο.

Bloomberg (Capital.gr)