Του Noah Smith

Η παρακμή των ΗΠΑ ξεκίνησε με μικρής κλίμακας "εκδηλώσεις" τις οποίες οι άνθρωποι συνήθισαν αθόρυβα.

Οι Αμερικανοί περνούσαν οδηγώντας δίπλα από άδεια εργοτάξια και δεν αναρωτήθηκαν ποτέ γιατί οι εργάτες δεν εργάζονταν, ενώ στη συνέχεια άρχισαν να αναρωτιούνται γιατί οι δρόμοι και τα κτίρια χρειάζονταν τόσο πολύ καιρό για να ολοκληρωθούν.

Συνήθισαν να αποφεύγουν τα νοσοκομεία λόγω των απρόβλεπτων και τεράστιων λογαριασμών που λάμβαναν αργότερα στο σπίτι τους.

Συνήθισαν να πληρώνουν προμήθεια στον χώρο του real estate της τάξης του 6%, σχεδόν χωρίς να συνειδητοποιούν ότι οι Αυστραλοί πληρώνουν την ίδια στιγμή 2%. Γκρίνιαζαν για τους υψηλούς φόρους, τα υψηλά ασφάλιστρα ασφάλισης υγείας και τους γεμάτους λακκούβες δρόμους, ωστόσο σπάνια φαντάζονταν πώς θα ήταν να ζει κανείς υπό ένα σύστημα το οποίο θα λειτουργούσε καλύτερα.

Όταν οι δημοσιολόγοι και αναλυτές μιλούν περί αμερικανικής παρακμής, συνήθως αναφέρονται στη διεθνή ισχύ - στην άνοδο της Κίνας και την εξασθένιση της ηγεμονίας και της ηθικής εξουσίας των ΗΠΑ.

Για τους περισσότερους Αμερικανούς, ωστόσο, αυτά είναι μακρινά και αφηρημένα ζητήματα, τα οποία έχουν ελάχιστο ή καθόλου αντίκτυπο στην καθημερινή τους ζωή. Ωστόσο, η μείωση της γενικής αποτελεσματικότητας της λειτουργίας των θεσμών στις ΗΠΑ θα επιβάλει ολοένα και αυξανόμενο κόστος και επιβαρύνσεις στους Αμερικανούς.

Και αν τελικά οδηγήσει σε γενική απώλεια της εμπιστοσύνης των επενδυτών στη χώρα, η ζημιά θα μπορούσε κάποτε να καταστεί πολύ μεγαλύτερη.

Τι ανέδειξε ο κορονοϊός

Το πιο άμεσο κόστος από την "πτώση" των ΗΠΑ - και η πιο τρανή απόδειξή της - είναι η καταστροφική ανταπόκριση της χώρας στην πρόκληση της πανδημίας του κορονοϊού.

Οι αποτυχίες στην άσκηση ηγεσίας ήταν ευρύτατες και καταστροφικές σε κάθε επίπεδο - προέδρου της χώρας, υπηρεσιών όπως τα Κέντρα Ελέγχου Λοιμωδών Νόσημάτων (CDC) και η Υπηρεσία  Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA), ηγετών σε πολιτειακό και τοπικό επίπεδο -  και περιέπλεξαν την απάντηση στην μεγαλύτερη απειλή για την υγεία των ανθρώπων ανά τον πλανήτη εδώ και έναν αιώνα.

Ως αποτέλεσμα, οι ΗΠΑ υφίστανται μια τρομακτική αύξηση κρουσμάτων σε πολιτείες όπως η Αριζόνα, το Τέξας και η Φλόριντα, ενώ πολιτείες οι οποίες είχαν πληγεί νωρίτερα εξακολουθούν να παλεύουν να "δαμάσουν" την πανδημία.

Χώρες όπως η Ιταλία, η δυσλειτουργία του κρατικού μηχανισμού των οποίων αποτελεί σχεδόν "θρύλο" και οι οποίες χτυπήθηκαν σκληρά από την πανδημία έχουν συντρίψει την καμπύλη του ιού, ενώ οι ΗΠΑ απλώς σημειώνουν καθημερινά ρεκόρ ημερήσιων νέων κρουσμάτων και δεν φαίνεται να επιτυγχάνουν κανενός είδους επιβράδυνση της διασποράς.

Αυτή η απόλυτη αποτυχία επιβολής επί μιας ασθένειας την οποία οι περισσότερες άλλες χώρες έχουν καταφέρει στον έναν ή στον άλλο βαθμό να συγκρατήσουν θα έχει πραγματικό οικονομικό κόστος για τους Αμερικανούς, καθώς ο φόβος για τον ιό οδηγεί τους ανθρώπους πίσω στα σπίτια τους και τις επιχειρήσεις σε νέες σοβαρές δυσκολίες και πλήγματα.

Εικόνα από το μέλλον;

Εκτός από το ότι ανησυχούν για τις δουλειές και τα προς το ζην τους, οι Αμερικανοί πρέπει τώρα να υποβάλλονται στο μαρτύριο να βλέπουν εικόνες Ιταλών να περπατούν άνετα στους δρόμους των ιταλικών πόλεων, ενώ οι ίδιοι θα παραμένουν στριμωγμένοι στους τέσσερις τοίχους των σπιτιών τους.

Πρόκειται για μια επώδυνη και πρόδηλη ένδειξη εθνικής παρακμής. Ακόμη πιο απογοητευτικό, η αποτυχία των ΗΠΑ στην υπόθεση Covid σημαίνει πρακτικά ότι οι πολίτες τους δεν μπορούν πλέον να ταξιδεύουν ελεύθερα ανά τον κόσμο. Ακόμη και η Ευρώπη σχεδιάζει να επιβάλει απαγόρευση ταξιδίων στους Αμερικανούς

Όμως, οι συνέπειες της παρακμής των ΗΠΑ θα ξεπεράσουν κατά πολύ το στενό πλαίσιο του κορονοϊού. Με το υψηλό κόστος στέγασης, τις ανεπαρκείς υποδομές και μεταφορές, την ενδημική βία της ανεξέλεγκτης χρήσης όπλων, την αστυνομική βαρβαρότητα και τις σοβαρότατες πολιτικές και φυλετικές διαιρέσεις, οι ΗΠΑ θα καθίστανται όλο και λιγότερο ελκυστικό μέρος για να ζουν εργαζόμενοι με υψηλή ειδίκευση.

Αυτό σημαίνει ότι οι εταιρείες θα βρίσκουν άλλες χώρες στην Ευρώπη, την Ασία και αλλού ως πιο ελκυστικούς προορισμούς για επενδύσεις, αποστραγγίζοντας τις ΗΠΑ από θέσεις εργασίας, συμπιέζοντας τους μισθούς και εξαλείφοντας τις τοπικές δαπάνες που τροφοδοτούν την οικονομία στο κομμάτι των υπηρεσιών.

Κάτι τέτοιο με τη σειρά του θα επιδεινώσει μερικές από τις χειρότερες τάσεις παρακμής των ΗΠΑ - λιγότερα φορολογικά έσοδα σημαίνουν ακόμη μεγαλύτερη αστική αποσύνθεση, καθώς τα προγράμματα υποδομών, εκπαίδευσης και κοινωνικής πρόνοιας αναγκάζονται μοιραία υπό τέτοιες συνθήκες σε μεγάλες περικοπές.

Οι αντιμεταναστευτικές πολιτικές θα απορρίψουν την πιο σημαντική πηγή εξειδικευμένης εργασίας για τη χώρα και θα αποδυναμώσουν ένα πανεπιστημιακό σύστημα που ήδη υφίσταται τεράστια πίεση από τις περικοπές των πολιτειακών προϋπολογισμών.

Σχεδόν κάθε συστημικό οικονομικό πλεονέκτημα που κατέχουν οι ΗΠΑ βρίσκεται υπό απειλή. Εάν δεν υπάρξει τεράστια ώθηση προκειμένου να ανατραπεί η φορά των πραγμάτων - προκειμένου να φέρουμε ξανά πίσω τους μετανάστες, να διατηρήσουμε βιώσιμα τα ερευνητικά πανεπιστήμια, να κάνουμε τη στέγαση φθηνότερη, να μειώσουμε το κόστος των υποδομών, να μεταρρυθμίσουμε την αστυνομία και να αποκαταστήσουμε την λειτουργικότητα των κρατικών υπηρεσιών και μηχανισμών - το αποτέλεσμα θα μπορούσε να είναι δεκαετίες στασιμότητας ή ακόμη και σταθερά πτωτικής πορείας του βιοτικού επιπέδου.

Ο κίνδυνος απώλειας του exorbitant privilege

Ένας μεγαλύτερος κίνδυνος μπορεί να ακολουθήσει αργότερα. Οι ΗΠΑ από καιρό απολαμβάνουν το λεγόμενο exorbitant privilege ("εξωφρενικά ακριβό προνόμιο") να αποτελούν το χρηματοοικονομικό κέντρο του πλανήτη, με το δολάριο να αποτελεί τον άξονα του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος.

Αυτό σημαίνει ότι οι ΗΠΑ καταφέρνουν διαχρονικά να δανείζονται φθηνά και οι Αμερικανοί καταφέρνουν να διατηρούν τον τρόπο ζωής τους μέσω φθηνών εισαγωγών. Εάν ωστόσο αρκετοί επενδυτές - ξένοι και εγχώριοι - χάσουν την εμπιστοσύνη τους στη γενική αποτελεσματικότητα της λειτουργίας των ΗΠΑ ως χώρας, αυτό το πλεονέκτημα θα εξαφανιστεί.

Εάν κεφάλαια αρχίσουν να εγκαταλείπουν τις ΗΠΑ και το δολάριο σε μεγάλους όγκους, το νόμισμα θα καταρρεύσει και οι Αμερικανοί θα βρεθούν να πληρώνουν πολύ περισσότερα για τα πάντα, από αυτοκίνητα έως τηλεοράσεις και από βενζίνη έως εισαγόμενα τρόφιμα.

Τα επιτόκια θα αυξηθούν σε μια προσπάθεια να προσελκυθούν πίσω επενδυτικά κεφάλαια και η χώρα ενδέχεται να περάσει μια περίοδο στασιμοπληθωρισμού χειρότερη από εκείνη της δεκαετίας του 1970. Αναμφίβολα θα προκύψουν αναταραχές μεγάλης κλίμακας και - στο πιο ακραίο των σεναρίων - οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να καταρρεύσουν σε στυλ... Βενεζουέλας.

Αυτό είναι ένα αποτέλεσμα που πρέπει να αποφευχθεί με κάθε κόστος. Είναι ωστόσο ένα αποτέλεσμα που δεν είναι πλέον έξω από τη σφαίρα των πιθανοτήτων, χάρη στον εφησυχασμό, την αλαζονεία και τις εσφαλμένες προτεραιότητες των ηγετών των ΗΠΑ και τις βαθιές και σκληρές διαιρέσεις μεταξύ των ψηφοφόρων στη χώρα.

Εάν οι ΗΠΑ μετατραπούν από τον πλούσιο, παγκόσμιο κολοσσό σε καταστροφικά δυσλειτουργικό αναπτυσσόμενο έθνος μέσα σε λίγες μόνον δεκαετίες, θα πρόκειται για μια από τις πλέον θεαματικές περιπτώσεις πολιτισμικής παρακμής στην παγκόσμια ιστορία.

Κάθε μυαλό στη χώρα πρέπει να στραφεί αποφασιστικά προς το έργο της αναστροφής του κύκλου της παρακμής και της αποκατάστασης της εθνικής επάρκειας και ικανότητας.

Bloomberg - Capital.gr