Δύο σημαντικές εξαιρέσεις για την Ελλάδα από τη μείωση της κατανάλωσης φυσικού αερίου κατά 15% προβλέπει η συμφωνία στην οποία κατέληξε το συμβούλιο υπουργών Ενέργειας. Η πρώτη αφορά την εξαίρεση του κλάδου της ηλεκτροπαραγωγής από τη μείωση κατανάλωσης σε περίπτωση εκτάκτου ανάγκης, δεδομένου ότι η παραγωγή ρεύματος στη χώρα μας στηρίζεται κατά 70% στο αέριο. Η δεύτερη αφορά τη φόρμουλα υπολογισμού των περικοπών κατά 15% που θα γίνουν βάσει των μεγεθών του 2021 και όχι του μέσου όρου της τελευταίας 5ετίας περιορίζοντας τη μείωση. Οι δύο παρεκκλίσεις δεν εξουδετερώνουν τις αρνητικές συνέπειες της συμφωνίας στο ενεργειακό σύστημα και στην οικονομία της χώρας, αλλά τις περιορίζουν σημαντικά. Η συμφωνία πάντως δεν καλύπτει τη βιομηχανία, η οποία θα κληθεί να περικόψει φορτία πρώτη χωρίς αποζημίωση.

Παράλληλα η Ελλάδα, μαζί με την Ισπανία, την Ιταλία και την Πορτογαλία πέτυχαν να συμπεριληφθεί διάταξη με την οποία, σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης στον τομέα της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, μπορούν να εξαιρεθούν από το 15% οι ποσότητες φυσικού αερίου που χρησιμοποιούνται από μονάδες ηλεκτροπαραγωγής, κρίσιμες για την ευστάθεια του συστήματος. Η εξαίρεση αυτή θεωρείται και η πιο σημαντική για τη χώρα μας, δεδομένου ότι το ηλεκτρικό σύστημα στηρίζεται σε ποσοστό 70% στο φυσικό αέριο και θα ήταν πρακτικά αδύνατη η διασφάλιση της ομαλής λειτουργίας του με περιορισμένα φορτία φυσικού αερίου. Ακόμη όμως και αυτή η δυνατότητα που παρέχει η συμφωνία ενεργοποιείται έπειτα από απόλυτη τεκμηρίωση της αναγκαιότητας των μονάδων φυσικού αερίου και με την έγκριση της Κομισιόν.

Αντιθέτως, η Ελλάδα δεν κατάφερε να εισπράξει «αντάλλαγμα» με τη μορφή εξαιρέσεων για τις ποσότητες φυσικού αερίου που διαθέτει σε τρίτες χώρες και οι οποίες αντιστοιχούν στο 22% των συνολικών εισαγωγών της χώρας. Η συμφωνία παρέχει εξαίρεση στα κράτη-μέλη προσαρμογής της υποχρέωσής τους για μείωση της κατανάλωσης εάν έχουν περιορισμένες διασυνδέσεις με άλλα κράτη και μπορούν να αποδείξουν ότι οι εξαγωγικές ικανότητες διασύνδεσης ή η εγχώρια υποδομή ΥΦΑ τους χρησιμοποιούνται για την ανακατεύθυνση φυσικού αερίου σε άλλα κράτη-μέλη στο έπακρο. Η εξαίρεση αυτή καλύπτει την Ισπανία, την Πορτογαλία και τρεις ακόμη χώρες της Ε.Ε. με μεγαλύτερες δυνατότητες εξαγωγών, αφήνοντας απ’ έξω την Ελλάδα.

Η συμφωνία που ενέκρινε χθες με πολλές εξαιρέσεις και παρεκκλίσεις το συμβούλιο υπουργών, αφήνει παντελώς απροστάτευτη τη βιομηχανία, η οποία θα κληθεί πρώτη να περικόψει φορτία χωρίς αποζημίωση, ενώ σε αντίθεση με το αρχικό σχέδιο παρέχει προστασία στους οικιακούς καταναλωτές και άλλες προστατευόμενες κατηγορίες καταναλωτών. Στο μεταξύ, οι αγορές προεξοφλώντας τις μειωμένες ροές ρωσικού φυσικού αερίου μετά την πτώση της δυναμικότητας στο 20% του Nord Stream 1, «έστειλαν» την τιμή του ΤΤF στα συμβόλαια του Οκτωβρίου στα 200 ευρώ/mwh. Στο κατακόκκινο βρέθηκαν και οι τιμές ρεύματος στις χονδρεμπορικές αγορές της Ευρώπης. Στην Ελλάδα η τιμή έσπασε σήμερα νέο ρεκόρ στα 473,93 ευρώ/mwh, ενώ η υψηλότερη τιμή καταγράφεται στη Γαλλία, στα 529,62 ευρώ/mwh.

Ο υπουργός Ενέργειας Κώστας Σκρέκας παρουσίασε στο συμβούλιο υπουργών την πρόταση που κατέθεσε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στην πρόεδρο της Ε.Ε. για τη δημιουργία ενός εθελοντικού μηχανισμού, μέσω του οποίου θα αποζημιώνονται οι βιομηχανικοί καταναλωτές για τη μείωση στη χρήση φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας. Υπέβαλε επίσης πρόταση για τον επανασχεδιασμό της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, με στόχο την αποσύνδεση των τιμών φυσικού αερίου από τις τιμές ηλεκτρικής ενέργειας, στη βάση του μοντέλου που εφαρμόζεται από τις αρχές Ιουλίου στην ελληνική αγορά, το οποίο και παρουσίασε στο συμβούλιο. Ο κ. Σκρέκας αμφισβήτησε την αξιοπιστία του υφιστάμενου μοντέλου λειτουργίας της αγοράς ηλεκτρισμού και την ανάγκη μιας λύσης με αποτελέσματα υπέρ των καταναλωτών.

Χρύσα Λιάγγου Καθημερινή