Τι κι αν η χώρα πέρασε διά πυρός και σιδήρου τα τελευταία χρόνια στην τεράστια οικονοµική προσαρµογή; Αυτή η αγορά έχει... πολύ φαΐ. Στην πραγµατικότητα είναι µία από τις πλέον αναπτυσσόµενες µέσα στην ελληνική οικονοµία, προσελκύοντας καινοτόµα µυαλά αλλά και πολλούς επενδυτές, µεγάλους και µικρούς, Ελληνες και ξένους. 

Το online delivery γεννήθηκε µέσα στην κρίση και κάθε χρόνο σηµειώνει το ένα ρεκόρ µετά το άλλο. Μάλιστα, σύµφωνα µε την τελευταία έρευνα του Εργαστηρίου Ηλεκτρονικού Εµπορίου (ELTRUN) του Οικονοµικού Πανεπιστηµίου Αθηνών, η συγκεκριµένη αγορά, που είναι η πλέον αναπτυσσόµενη στη χώρα, θα φτάσει φέτος τα 500 εκατ. ευρώ σε παραγγελίες. Με δεδοµένο ότι οι περισσότερες εταιρείες που έχουν δηµιουργηθεί λαµβάνουν προµήθεια γύρω στο 10% από τον κάθε καταστηµατάρχη µε τον οποίο συνεργάζονται, µιλάµε για µία αγορά που έχει φτάσει να τζιράρει µέσα σε λίγα χρόνια κάπου 50 εκατ. ευρώ τον χρόνο και παράλληλα να είναι ο «µεσάζοντας» για το 20%-25% επί της συνολικής αγοράς των ψητοπωλείων, που ξεπερνά τα 2 δισ. ευρώ ετησίως.

Και φυσικά η δυναµική είναι µεγάλη. Τόσο που οι πλατφόρµες διαρκώς εξελίσσονται, επενδυτές σπεύδουν να τοποθετηθούν βλέποντας ότι κυρίως η νέα γενιά (ηλικίες 18-24 ετών), που αποτελεί και τον καλύτερο και συχνότερο πελάτη των ψητοπωλείων (7 στους 10 παραγγέλνουν τουλάχιστον µία φορά την εβδοµάδα, σύµφωνα µε έρευνα της QED), έχει µάθει να χρησιµοποιεί σχεδόν αποκλειστικά το ψηφιακό κανάλι για να δώσει παραγγελία.

 Ο Γερµανός κυρίαρχος 

Ο ηγέτης της ελληνικής αγοράς είναι µία εταιρεία µε έδρα το Βερολίνο. Πρόκειται για την Delivery Hero µε διευθύνοντα σύµβουλο τον συνιδρυτή της και διάσηµο στο οικοσύστηµα των startups ήδη από την προηγούµενη δεκαετία Νίκλας Οστµπεργκ. Μάλιστα ο όµιλος Delivery Hero, εισηγµένος από το 2017 στο Χρηµατιστήριο της Φρανκφούρτης, θεωρείται αν όχι ο µεγαλύτερος όµιλος online παραγγελιών έτοιµου φαγητού στον κόσµο (δραστηριοποιείται σε 40 χώρες), σίγουρα ένας από τους µεγαλύτερους, µε εκτιµήσεις για κύκλο εργασιών το 2018 µεταξύ 780 εκατ. και 785 εκατ. ευρώ από 544 εκατ. που ήταν το 2017 και κεφαλαιοποίηση 6,7 δισ. ευρώ! 

Ο Οστµπεργκ από το 2015 και µέσα στα επόµενα τρία χρόνια έκανε κίνηση µατ στην ελληνική αγορά εξαγοράζοντας σταδιακά όχι µία, ούτε δύο, αλλά τις τρεις µεγαλύτερες ελληνικές startups στον χώρο. Η αρχή έγινε το 2015 µε την εξαγορά του efood.gr, της πλατφόρµας που ίδρυσαν οι Παµίνος Κυρκίνης (που παραµένει στη θέση του διευθύνοντος συµβούλου) και Απόστολος Αποστολάκης (eshop.gr, beat.gr κ.ο.κ.). Η εξαγορά, αν και δεν είχε ανακοινωθεί το ποσό, εκτιµάτο γύρω στα 12 εκατ. ευρώ τότε. 

Σήµερα το efood είναι ο leader της αγοράς, αφού εκτελεί πάνω από 1,5 εκατοµµύριο παραγγελίες τον µήνα και συνεργάζεται µε 5.800 καταστήµατα, σύµφωνα µε το site του, πανελλαδικά. Την ίδια περίπου περίοδο ακολούθησε η έµµεση εξαγορά του µεγαλύτερου ανταγωνιστή του efood.gr, clickdelivery.gr. 

Η Delivery Hero εξαγόρασε την τουρκική Yemeksepeti, η οποία είχε αποκτήσει την clickdelivery. gr το 2013 αντί 3 εκατ. ευρώ από τους συνιδρυτές της Νικόλα Στεφάνου, Αχιλλέα Κώτση και Γιώργο Κουντούρη. Τον Μάιο του 2018 η εταιρεία clickdelivery.gr απορροφήθηκε από το εταιρικό σχήµα της efood (Online Delivery A.E.), αν και οι δύο πλατφόρµες συνεχίζουν την αυτόνοµη λειτουργία τους. Σηµειώνεται ότι το 2017, µε βάση τον τελευταίο δηµοσιευµένο ισολογισµό, το efood κατέγραψε κύκλο εργασιών ύψους 16,7 εκατ. ευρώ (σχεδόν διπλάσιο από το προηγούµενο έτος) και καθαρά κέρδη της τάξης των 4,8 εκατ. ευρώ από 800.000 ευρώ το 2016! 

Αντίστοιχα, το Clickdelivery είχε κύκλο εργασιών σχεδόν 0,9 εκατ. ευρώ (ελαφρώς µειωµένο σε σχέση µε το 1 εκατ. ευρώ του 2016) και καθαρές ζηµίες 116.000 ευρώ, αντί 708.000 το 2016. Τον Φεβρουάριο του 2018 επήλθε και το τρίτο «χτύπηµα» του Οστµπεργκ στην ελληνική αγορά µε την ανακοίνωση εξαγοράς του Deliveras.gr , που ίδρυσε το 2013 ο Χρήστος Τόσκας, προς 4,7 εκατ. ευρώ. 

Μάλιστα τα τελευταία τρία χρόνια η συγκεκριµένη πλατφόρµα, που σήµερα συνεργάζεται µε 4.300 καταστήµατα σε 62 πόλεις της Ελλάδας, προσπάθησε να γίνει ο δεύτερος µεγάλος πόλος στην ελληνική online αγορά παραγγε λίας έτοιµου φαγητού. Αυτό ωστόσο δεν ευοδώθηκε και µια προσπάθεια που είχε γίνει για τον συνασπισµό µε τους µεγαλύτερους παίκτες του κλάδου της µαζικής εστίασης ως αντίβαρο στους Γερµανούς έπεσε στο κενό όταν η Vivartia αποφάσισε να επενδύσει τελικά στην πλατφόρµα Forky.gr.

 Σηµειώνεται ότι ο Deliveras είχε το 2017 τζίρο 1,1 εκατ. ευρώ και ζηµίες 89.000 ευρώ, ενώ οι αθροιστικές ζηµίες από την έναρξη λειτουργίας του έφταναν το 1,7 εκατ. ευρώ. 

Η δυναµική είσοδος του ΟΤΕ 

Το τελευταίο δυναµικό µπάσιµο στην αγορά το έχει κάνει ο ΟΤΕ µέσω της υπηρεσίας 11888 giaola. Πρόκειται για µια κίνηση που εντάσσεται στο σχέδιο επέκτασης του οµίλου σε νέες δραστηριότητες, το οποίο χάραξε η διοικητική οµάδα υπό τον πρόεδρο και διευθύνοντα σύµβουλο Μιχάλη Τσαµάζ. Αυτός ο στρατηγικός σχεδιασµός έχει ως στόχο τη δηµιουργία, όπως έλεγε ο κ. Τσαµάζ, µεγαλύτερης υπεραξίας, αλλά και την αύξηση των εσόδων του οµίλου, πέραν του παραδοσιακού αντικειµένου του. Στο πλαίσιο αυτό σφραγίστηκε και η συνεργασία µε το ελληνικό startup giaola, το οποίο και διαθέτει µακροχρόνια πείρα στα marketplaces. 

Η υπηρεσία παράδοσης φαγητού του 11888 giaola ξεκίνησε τον περασµένο Σεπτέµβριο και από την περασµένη εβδοµάδα έχει επεκταθεί και εκτός Αττικής. Εχει περίπου 1.500 εστιατόρια συνεργαζόµενα και στόχος, όπως λέει στο «business stories» ο κ. Αλέξης Ζητρίδης, υποδιευθυντής Πωλήσεων D2D του οµίλου ΟΤΕ, είναι σταδιακά να χτιστεί µια καλή βάση συνεργαζόµενων εστιατορίων σε κάθε πόλη της χώρας ώστε να εξελιχθεί αργότερα σε έναν δυναµικό παίκτη που θα αυξάνει διαρκώς τα µερίδιά του. Και αυτό θα συµβεί µε το κύρος του ονόµατος του ΟΤΕ και της τεχνολογίας του, καθώς και µέσω ελκυστικών όρων στις συνεργασίες που συνάπτει. 

Ηδη την περασµένη εβδοµάδα η εταιρεία-leader στην αγορά του γύρου στη χώρα, η Megas Yeeros, ανακοίνωσε την επιδότηση για φέτος µε το συνολικό ποσό των 500.000 ευρώ των εστιατορίων-πελατών της που θα µπουν στην πλατφόρµα του ΟΤΕ. Η επιδότηση, όπως έλεγε στο «b.s.» ο κ. Νίκος Λούστας, διευθύνων σύµβουλος της Megas Yeeros, αφορά τις προσφορές που θα κάνουν µέσω της πλατφόρµας οι επιχειρήσεις εστίασης, αλλά και µέρος της προµήθειας που θα κληθούν να δίνουν ανά παραγγελία στον ΟΤΕ. 

Ο πρωτοπόρος από την Πάτρα 

Σηµαντική παρουσία στην αγορά επίσης έχει το Delivery. gr, που είναι και η πρώτη online πλατφόρµα του είδους που δηµιουργήθηκε στην Ελλάδα το... µακρινό 2006 µε έδρα την Πάτρα. Πρόκειται για µία πλατφόρµα που, όπως λέει ο συνιδρυτής της και διευθύνων σύµβουλος Νίκος Ιωάννου, σήµερα φιλοξενεί 2.500 επιχειρήσεις εστίασης σε 39 πόλεις της χώρας και στέλνει πάνω από 6.000 παραγγελίες ηµερησίως. Η δηµιουργία και ανάπτυξή του το 2006 ερχόταν σε µια εποχή όπου το Ιντερνετ ήταν κάτι καινούριο για τον χώρο εστίασης στην Ελλάδα. «Οι δυνητικοί πελάτες όταν τους πρωτοπλησίασα για να ενταχθούν στην πλατφόρµα µε αντιµετώπιζαν πάρα πολύ επιφυλακτικά, δεν ήξεραν τι είναι το Ιντερνετ», εξηγούσε πρόσφατα στο newmoney.gr και τη συνάδελφο Σµαρώ Μακροπούλου ο κ. Ιωάννου. «Αυτό, σε συνδυασµό µε τις χαµηλές ταχύτητες τότε, δυσκόλευε πάρα πολύ το όλο εγχείρηµα», είπε, σηµειώνοντας πάντως ότι αργότερα µε τον ανταγωνισµό που δηµιουργήθηκε οι συνθήκες τελικά βελτιώθηκαν. Το ενδιαφέρον µε την Delivery.gr δεν είναι µόνο ο ανορθόδοξος χρόνος δηµιουργίας της, ούτε η πρωτοπορία της στην ελληνική αγορά online delivery, αλλά και το γεγονός ότι η εταιρεία έχει καταφέρει να αναπτυχθεί χωρίς ξένη χρηµατοδότηση. «Αν το 2006 πήγαινα στα funds και ζητούσα χρήµατα γι’ αυτό που ήθελα να κάνω, θα µε έδιωχναν. Τότε η αγορά δεν λειτουργούσε έτσι. Η αλήθεια είναι ότι µας έγινε τρεις φορές πρόταση για εξαγορά από ξένη εταιρεία, αλλά η συµφωνία δεν προχώρησε. Τώρα που υπάρχει ενδιαφέρον για startups από funds είναι η ευκαιρία για τους νέους επιχειρηµατίες να τολµήσουν», σηµείωσε ο κ. Ιωάννου. Για τον ίδιο στόχος είναι η επέκταση στην κυπριακή αγορά, αλλά και σε προϊόντα πέραν του φαγητού, όπως σε είδη σούπερ µάρκετ ή ψιλικών.

Φινλανδοί... deliver-άδες 

Είναι το τελευταίο... talk of the town και ταυτόχρονα ένα πείραµα. Η φινλανδική startup Wolt µπήκε φέτος στην ελληνική αγορά, µε τον διευθύνοντα σύµβουλό της Μίκι Κουούσι να θεωρεί ότι µπορεί να κάνει τη διαφορά. Η καινοτοµία που εισάγει είναι το γεγονός ότι µε το δικό της συνεργαζόµενο στόλο delivery βάζει πλέον στον χάρτη της αγοράς νέα εστιατόρια. Μάλιστα, όπως εξηγούσε πρόσφατα η ελληνική οµάδα της φινλαδικής εταιρείας, στόχος είναι να µπουν στη λίστα των συνεργαζόµενων εστιατορίων όχι µαζικές αλυσίδες fast food, πίτσας ή σουβλατζίδικα, αλλά «εκείνα που συζητάµε στις παρέες µας και µε τους φίλους µας για το φαγητό τους». Μία από τις βασικές αλλαγές που φέρνει η Wolt είναι ο ίδιος τρόπος λειτουργίας του delivery. Η πληρωµή γίνεται µόνο µε κάρτα ενώ την παραγγελία την εκτελούν συνεργαζόµενοι µε τη Wolt διανοµείς. Πώς λειτουργεί; Ο πελάτης ολοκληρώνει την παραγγελία του και µε την αποστολή της γίνεται η αποδοχή από το κατάστηµα και η αυτόµατη χρέωση στην κάρτα µαζί µε το έξτρα κόστος διανοµής (ξεκινά από 1 ευρώ για απόσταση µέχρι 1,5 χλµ. και αυξάνεται 0,10 ευρώ ανά 500 µέτρα, µε τη µέγιστη απόσταση διανοµής είναι τα 4 χλµ.). Ταυτόχρονα ενηµερώνεται µέσω αλγόριθµου ο κοντινότερος ελεύθερος συνεργάτης-διανοµέας της Wolt που καλείται να µεταφέρει το προϊόν. 

Η προσπάθεια της Vivartia 

Το Forky.gr είναι το νέο µεγάλο στοίχηµα της Vivartia στον τοµέα της εστίασης - και συγκεκριµένα πάνω στο µαγειρευτό φαγητό. Η εισηγµένη υπό τη διοίκηση του κ. Θανάση Παπανικολάου είχε εξαγοράσει τη startup το 2017 και την επανενεργοποίησε περίπου έναν χρόνο πριν. Στόχος είναι η ανάπτυξη του δικτύου διανοµής του Forky µέσω εκµετάλλευσης των δοµών της Vivartia, ενώ τα σχέδια είναι για ανάπτυξη σε όλη την Αττική, δηλαδή παράδοση σε όλη την Αττική, αλλά σταδιακά και σε άλλες µεγάλες πόλεις της Ελλάδας. Το Forky ιδρύθηκε πριν το 2014 από τους Μιχάλη Γκόντα και Πέτρο Πιτσιλή, ενώ το 2016 εντάχθηκε στο δίκτυο της Endeavor. Η είσοδος της Vivartia στο online delivery κρίθηκε επιβεβληµένη για έναν όµιλο που έχει τέτοια εξειδίκευση, µε αλυσίδες όπως οι Goody’s, Everest και Flocafe, πολλώ δε µάλλον που -λόγω της νέας κοινωνικής πραγµατικότητας- το delivery έχει µερίδιο στη µαζική εστίαση περίπου 10%, µε διαρκώς αυξανόµενα µεγέθη! 

Και... στόλος delivery 

Οι ηλεκτρονικές πλατφόρµες καθώς εξελίσσονται αρχίζουν να υιοθετούν και νέου είδους υπηρεσίες. Η κυριότερη εξ αυτών είναι η παροχή στις συνεργαζόµενες επιχειρήσεις υπηρεσίας delivery. Κοινώς, τα καταστήµατα που δεν διαθέτουν ή θέλουν να σταµατήσουν να έχουν στόλο και ανθρώπους για τη διανοµή των παραγγελιών τους µπορούν µε επιπλέον κόστος που θα βαρύνει τις ίδιες ή τον πελάτη να χρησιµοποιούν στόλο που αρχίζουν να δηµιουργούν οι online πλατφόρµες. 

Ηδη τέτοιες υπηρεσίες προσφέρουν σήµερα η φινλανδική Wolt που δραστηριοποιήθηκε στην ελληνική αγορά τους τελευταίους µήνες, καθώς και η efood µέσω της υπηρεσίας efoodgo που καλύπτει προς το παρόν το κέντρο της Αθήνας και επιλεγµένα προάστια. Μάλιστα η τελευταία έχει καταφέρει, µεταξύ άλλων, να συνάψει στρατηγική συνεργασία µε το δίκτυο της McDonald’s, το οποίο και εσχάτως εξυπηρετεί. Οπως λένε παρατηρητές της αγοράς, η συγκεκριµένη υπηρεσία αποτελεί την αιχµή της επόµενης φάσης ανάπτυξης αλλά και ανταγωνισµού µεταξύ των εταιρειών, όπως έχει συµβεί εξάλλου στο εξωτερικό µε υπηρεσίες τύπου Uber (Uber Eats). Πολλοί βέβαια ερµηνεύουν αυτή την τάση και ως µια προσπάθεια bypass στην Ελλάδα της πρόσφατης νοµοθεσίας, οποία κατοχυρώνει τα δικαιώµατα των εργαζοµένων στα delivery των ταχυφαγείων. 

Στέλιος Μορφίδης business Stories