Παραδοσιακά λιμάνια μετασχηματίζονται με τη σταδιακή αποβιομηχάνωση κάποιων τμημάτων τους σε μητροπόλεις πολιτισμού, διεθνείς πόλους έλξης που ενσωματώνουν στον νέο σχεδιασμό πολλά σύγχρονα χαρακτηριστικά για να καλύψουν τις ανάγκες του σήμερα. Σε αυτό το πλαίσιο σειράς δυναμικών αναπλάσεων που γίνονται σε παλιά λιμάνια πολλά σιλό έχουν διατηρηθεί ως ιστορικά μνημεία χωρίς ιδιαίτερες παρεμβάσεις και άλλα έχουν επαναχρησιμοποιηθεί με επεμβάσεις που έχουν ανάμεικτες χρήσεις όπως κατοικίας, τουρισμού, πολιτισμού κτλ. Οι αρχιτέκτονες Λουκάς Γκούμας και Γιάννης Καραβασάνης κατέθεσαν τη δική τους πρόταση στον δημόσιο διάλογο που αφορά στην αναδιαμόρφωση ενός τμήματος της εμπορικής προβλήτας του λιμανιού στην πόλη του Βόλου, τη δημιουργία φοιτητικών εγκαταστάσεων και την επαναχρησιμοποίηση του σιλό και των γύρω κτιρίων. Αφορμή για την επιλογή της συγκεκριμένης περιοχής αποτέλεσε η στρατηγική θέση της προβλήτας σε σχέση με τις υποδομές της πόλης και τις άλλες πανεπιστημιακές εγκαταστάσεις.

«Σύμφωνα με το επιχειρησιακό σχέδιο του δήμου Βόλου, προτείνεται για την αναβάθμιση της πόλης, η αξιοποίηση των εγκαταλελειμμένων κτιρίων και χώρων με σκοπό τη βελτίωση της εικόνας του αστικού χώρου. Μέσα στο επιχειρησιακό πρόγραμμα του δήμου εντάσσεται και η μετεγκατάσταση των χρήσεων του εμπορικού λιμανιού έξω από τον ιστό την πόλης, τόσο για λόγους ρύπανσης, όσο και για την αξιοποίηση και αναβάθμιση της περιοχής που με τα χρόνια παρακμάζει όλο και πιο πολύ. Αξίζει να σημειωθεί ότι το ιδιαίτερα εκτεταμένο θαλάσσιο μέτωπο της πόλης του Βόλου, σε μεγάλα τμήματά του λειτουργεί συμπληρωματικά σε σχέση με τον αστικό ιστό και διαθέτει στοιχεία που επιτρέπουν μια μελλοντική ενσωμάτωσή του στον οικιστικό ιστό. Λαμβάνοντας υπόψιν τις ανάγκες της ευρύτερης περιοχής, ο σχεδιασμός βασίστηκε σε μια γενικότερη πρόθεση ένταξης, ανάδειξης και συνύπαρξης της προβλήτας με τον οικιστικό ιστό», τόνισε ο Λουκάς Γκούμας.

Η επιλογή της δημιουργίας φοιτητικών εστιών και λοιπών εγκαταστάσεων στο συγκεκριμένο «οικόπεδο», έγινε με γνώμονα τη θέση του σε σχέση με την πόλη, καθώς βρίσκεται στο κέντρο και σχεδόν σε ίσες αποστάσεις από τις πολυτεχνικές σχολές, τις σχολές που στεγάζονται στο κτίριο Παπαστράτου, το οικονομικό που στεγάζεται στο κτίριο Ματσάγγου αλλά και από τα υπόλοιπα κτίρια που νοικιάζονται από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας για χρήσεις κυρίως διδασκαλίας. Άλλα εξίσου σημαντικά κτίρια που εξυπηρετούν τις ανάγκες των φοιτητών και βρίσκονται σε κοντινή απόσταση είναι, η πανεπιστημιακή βιβλιοθήκη, το ωδείο και το δημοτικό θέατρο.

Εξίσου σημαντικά κτίρια, ειδικά για τους φοιτητές που έρχονται για σπουδές στην πόλη του Βόλου από άλλα μέρη της Ελλάδας και όχι μόνο, είναι ο σταθμός των τρένων αλλά και ο σταθμός των λεωφορείων που βρίσκονται σε κοντινή ακτίνα, λίγων μέτρων.Παράλληλα, οι εκάστοτε φοιτητές που είτε διαμένουν στις νέες εστίες, είτε χρησιμοποιούν απλά τις νέες φοιτητικές εγκαταστάσεις που δημιουργούνται, μπορούν εύκολα και σε λίγα λεπτά να φτάσουν σε όλα τα φοιτητικά στέκια (καφέ,ταβέρνες,μπαπ κτλ), στην αγορά, σε υπηρεσίες και γενικά σχεδόν σε όλα τα μέρη που βρίσκονται εντός της κεντρικής περιοχής της πόλης του Βόλου. Κυρίαρχο στοιχείο της πρότασης μέσα στο πλαίσιο της γενικότερης αναδιάταξης του φυσικού μετώπου της προβλήτας, αποτελεί η μέριμνα για το κτιριολογικό κομμάτι. Αυτό αφορά στη δημιουργία ενός σύγχρονου κτιρίου φοιτητικών εστιών 200 κλινών με βοηθητικούς χώρους. Η τοποθέτηση και το ύψος του κτιρίου, έγιναν με γνώμονα τη θέα των ενοίκων προς την πόλη, τον Παγασητικό κόλπο και την περιοχή των αλυκών. Σημαντικός παράγοντας στον σχεδιασμό αλλά και κόκκινη γραμμή ήταν το νέο κτίριο να ενσωματωθεί δίπλα στο σιλό αλλά να μην το ανταγωνίζεται ώστε να συνυπάρχουν αρμονικά. Το νέο κτίριο εστιών, αποτελείται από 200 δωμάτια, 50 σε κάθε όροφο. Το κάθε δωμάτιο καλύπτει τις βασικές ανάγκες όπως μπάνιο, ντουλάπα, κρεβάτι, χώρο γραφείου, ενώ σε όλα τα δωμάτια υπάρχει ιδιωτικό μπαλκόνι. Σε κάθε όροφο υπάρχουν τέσσερις χώροι κουζίνας και καθιστικού για να συνυπάρχουν οι φοιτητές του κάθε ορόφου και όχι μόνο και να μοιράζονται τα νέα της ημέρας αλλά και να μαγειρεύουν αν το επιθυμούν.

Στο κτίριο υπάρχουν 4 πυρήνες κάθετης κίνησης με σκάλες και ασανσέρ για να γίνεται ομαλά η κίνηση από και προς τους χώρους του κτιρίου. Στο ισόγειου του νέου κτιρίου υπάρχουν χώροι στάθμευσης ποδηλάτων, χώροι και κουτιά αλληλογραφίας αλλά και πλυντήρια για την εξυπηρέτηση των φοιτητών. Το δώμα του κτιρίου είναι «φυτεμένο» για βιοκλιματικούς λόγους και επισκέψιμο με σκοπό να λειτουργεί σαν ησυχαστήριο και χώρος χαλάρωσης. Όσον αφορά στο κτίριο του σιλό, αρχικά κατασκευάστηκε για τη συλλογή διαφόρων σοδειών και καλλιεργειών από διάφορα τμήματα της Ελλάδας, Η δομή του είναι σε κυψέλες, οι οποίες λειτουργούσαν ως αποθηκευτικοί χώροι των διαφόρων καλλιεργειών. Στόχος της επαναχρησιμοποίησης του σιλό είναι να γίνει και πάλι ένα κτίριο πυκνωτής αυτή τη φορά όχι καλλιεργειών, αλλά φοιτητών και σπουδαστών, στεγάζοντας μέσα χώρους όπως γυμναστήριο, αίθουσες υπολογιστών, βιβλιοθήκες, αίθουσες για χορό κτλ. Στο κέντρο του σιλό, η δομή του τροποποιήθηκε ώστε να δημιουργηθεί ένα αμφιθέατρο ώστε να γίνονται προβολές ταινιών και φοιτητικές ημερίδες-συζητήσεις.

Η επαναχρησιμοποίηση του σιλό έγινε με σεβασμό στο βιομηχανικό ύφος και την ιστορία του κτιρίου. Διατηρήθηκαν οι μεγάλες τυφλές όψεις του προσθέτοντάς του μόνο μερικές σχισμές για φυσικό φωτισμό. Η αποκόλληση ενός τμήματος των κυψελών για τη χρήση του ως αίθουσα προβολών δεν επηρεάζει το βιομηχανικό του ύφος, αντίθετα δίνει πρόσβαση στο κοινό να δει ένα χώρο που δεν ήταν επισκέψιμος, ενώ με τη δομή τους οι κυψέλες δημιουργούν μια νέα ακουστική εμπειρία. Το κτιριολογικό κομμάτι τελειώνει με την επαναχρησιμοποίηση των διατηρητέων αποθηκών που στεγάζουν τις υπηρεσίες του τελωνείου. Στα κτίρια αυτά η πρόσβαση στο κοινό απαγορεύεται. Με σκοπό το άνοιγμα τους και τη χρήση από το κοινό διαμορφώνονται έτσι, ώστε να φιλοξενηθεί μια νέα λέσχη που μπορούν οι φοιτητές να εξυπηρετηθούν χωρίς να στέκονται περιμένοντας στην τεράστια ουρά της υπάρχουσας, ένας χώρος που θα λειτουργεί σαν μίνι μάρκετ που θα εξυπηρετεί τις όποιες ανάγκες και ένας χώρος καφέ-εστιατορίου. Οι νέοι αυτοί χώροι μπορούν να φέρουν έσοδα στο συγκρότημα με σκοπό τη συντήρηση και καλή λειτουργία των εγκαταστάσεων. Κλείνοντας ο περιβάλλον χώρος του συγκροτήματος, έχει αναδιαμορφωθεί και στα σημεία που υπήρχε μόνο τσιμέντο, δημιουργούνται φυτεύσεις, μια μικρή πλατεία, χώροι άθλησης, ποδηλατόδρομος που περνάει από όλους τους χώρους, γηπεδάκια μπάσκετ για τη χαλάρωση και εκτόνωση των φοιτητών αλλά και χώρο στάθμευσης για τους επισκέπτες.

Κατερίνα Τασσοπούλου εφ. Θεσσαλία