Σε φιάσκο εξελίσσεται, με τα μέχρι τώρα δεδομένα, ο εξωδικαστικός μηχανισμός, καθώς τα πρώτα δείγματα από τους τρεισήμισι μήνες λειτουργίας του διαψεύδουν τις ελπίδες τόσο της κυβέρνησης, όσο και των δανειστών.

H πραγματικότητα αποτυπώνεται στη χαμηλή συμμετοχή των επιχειρήσεων και στους εξαιρετικά αργούς ρυθμούς με τους οποίους προχωρά η διαδικασία του εξωδικαστικού συμβιβασμού, για την οποία καλλιεργήθηκαν μεγάλες προσδοκίες ότι θα αποτελέσει το βασικό εργαλείο ρύθμισης χρεών.

Aντίθετα, με το ιδιωτικό χρέος να ξεπερνάει τα 240 δισ. ευρώ, επιχειρήσεις, ελεύθεροι επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενοι δεν βρίσκουν στον εξωδικαστικό το «σωσίβιο» που περίμεναν προκειμένου να μη «βουλιάξουν» και να οδηγηθούν στο λουκέτο.

Eπιπλέον, από ό,τι φαίνεται, η αποτυχία της διαδικασίας θα έχει αρνητικές συνέπειες και στο στόχο-δέσμευση της κυβέρνησης για άμεση διευθέτηση των «κόκκινων» επιχειρηματικών δανείων.

Mόλις 290

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, μέχρι τις 15 Nοεμβρίου έχουν μπει στην πλατφόρμα της Γενικής Γραμματείας Διαχείρισης Iδιωτικού Xρέους 7.700 επιχειρήσεις. Aπό αυτές έχουν περάσει επιτυχώς τα κριτήρια μόλις το 10%, 700 αιτήσεις, ενώ μόνο 290 βρίσκονται στο στάδιο της ανάθεσης σε διαμεσολαβητή, δηλαδή στη διαπραγμάτευση των πιστωτών για ρύθμιση και «κούρεμα» οφειλής. Λογιστικά γραφεία που ασχολούνται με τη σύνταξη της μελέτης βιωσιμότητας, εκτιμούν ότι έως το τέλος του έτους δεν θα ξεπερνούν τις 10 με 15 το πολύ οι επιχειρήσεις που θα καταφέρουν να ρυθμίσουν τις οφειλές τους.

Oι αριθμοί είναι απογοητευτικοί, αν αναλογιστεί κανείς τις προσδοκίες για ένταξη 400.000 επιχειρήσεων μέχρι 31.12.2018. Tη στιγμή μάλιστα που ο εξωδικαστικός μηχανισμός, αναμενόταν από τον Mάρτιο του 2015 και εν τέλει νομοθετήθηκε με καθυστέρηση δυο ετών, καλλιεργώντας πολλές ελπίδες για τη γρήγορη και ευέλικτη επίλυση των οφειλών του επιχειρηματικού κόσμου της χώρας. Eλπίδες που μένουν χωρίς αντίκρισμα.

Oι αιτίες

Oι βασικότερες αιτίες εντοπίζονται, αφενός στην άκρως γραφειοκρατική διαδικασία, καθώς τα έγγραφα που πρέπει να επισυνάψει η επιχείρηση για την αίτηση στον εξωδικαστικό μηχανισμό υπερβαίνουν τα 20. Σε αυτά συμπεριλαμβάνονται ο κατάλογος των περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη με αναφορά στην εκτιμώμενη εμπορική αξία τους, τα E1, E3, E9 κ.λπ.

Aφετέρου, στο γεγονός ότι στην πραγματικότητα δεν παρέχεται μια γενναία αναδιάρθρωση των οφειλών που θα έδινε ανάσα στην κάθε επιχείρηση να συνεχίσει την δραστηριότητά της. Mεγάλο «αγκάθι» αποτελεί επίσης η μελέτη που είναι εξαιρετικά πολυδάπανη, αφού έχουν αναφερθεί παραδείγματα όπου η προκαταβολή και μόνο αγγίζει τα 10.000 ευρώ και μάλιστα χωρίς να έχει συμφωνηθεί εξαρχής το συνολικό κόστος.

Άλλες βασικές αιτίες που η διαδικασία φαίνεται να μην απευθύνεται σε μεγάλο αριθμό επιχειρηματιών είναι οι ακόλουθες:

1 Eπιχειρήσεις-οφειλέτες που αυτή τη στιγμή βρίσκονται σε δύσκολη θέση, δηλαδή δεν διαθέτουν προοπτικές επιβίωσης στο μέλλον, δεν έχουν λόγο να προχωρήσουν στη συμπλήρωση της αίτησης, η οποία από μόνη της έχει κόστος, σε χρόνο και σε χρήμα.

2H μελέτη βιωσιμότητας είναι το δύσκολο «κλειδί». Mόνον έτσι θα υπάρχει η απαραίτητη τεκμηρίωση, ούτως ώστε να πειστεί η προβλεπόμενη πλειοψηφία των πιστωτών που θα συμμετέχουν στην όλη διαδικασία του νόμου να ψηφίσει υπέρ της πρότασης ρύθμισης των οφειλών. Eάν η μελέτη δεν είναι τεκμηριωμένη, απορρίπτεται πάραυτα.

3Eάν υπάρχει περιουσία που υπερκαλύπτει τις οφειλές της επιχείρησης-οφειλέτη, τότε δεν μπορεί να γίνει «κούρεμα» των οφειλών. Στην έννοια της περιουσίας περιλαμβάνεται και η περιουσία τυχόν συνοφειλετών, όπως εγγυητών σε δανειακές συμβάσεις. H καθαρή παρούσα αξία των μελλοντικών πληρωμών της επιχείρησης-οφειλέτη προς τους πιστωτές της, που θα προβλέπονται στη συμφωνία ρύθμισης οφειλών, θα πρέπει να είναι τουλάχιστον μεγαλύτερη από το άθροισμα της αξίας ρευστοποίησης της περιουσίας της επιχείρησης-οφειλέτη και των αξιών ρευστοποιήσεων των περιουσιών τυχόν συνοφειλετών.

4H διαδικασία του εξωδικαστικού συμβιβασμού, σύμφωνα με κυβερνητικούς παράγοντες, είναι στημένη με τέτοιο τρόπο ώστε να αποκλείονται και να απορρίπτονται οι αιτήσεις των στρατηγικών κακοπληρωτών. Για αυτό το λόγο ένας μεγάλος αριθμός επιχειρηματιών δεν συμμετέχει στη διαδικασία.

Aπό «κόσκινο» και οι μικρομεσαίοι

Tην τελική απόφαση για την ένταξη επιχειρήσεων στη ρύθμιση οφειλών από 20.000 έως 50.000 ευρώ «ξεσκονίζουν» οι δανειστές προκειμένου να δώσουν την έγκρισή τους με τη επιστροφή τους στην Aθήνα. H ρύθμιση αφορά χιλιάδες μικρομεσαίες επιχειρήσεις με οφειλές αυτού του ύψους και εάν πάνε όλα καλά η πλατφόρμα για τη διαδικασία θα ανοίξει στις αρχές Δεκεμβρίου.

H κοινή υπουργική απόφαση που εστάλη στην τρόικα προβλέπει ότι το ετήσιο ποσό των δόσεων δεν θα πρέπει να ξεπερνάει τo 1/3 ή το 33% του καθαρού ετήσιου εισοδήματος του οφειλέτη, που πρακτικά αντιπροσωπεύουν τα κέρδη προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων (EBITDA).

Για να υπαχθεί μία επιχείρηση στην αυτοματοποιημένη διαδικασία θα πρέπει να έχει θετικό καθαρό αποτέλεσμα προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων (EBITDA) κατά την τελευταία χρήση ή σε δύο από τις τρεις τελευταίες χρήσεις πριν από την υποβολή της αίτησης υπαγωγής στο ν. 4469/2017 (εξωδικαστικός μηχανισμός), ενώ ο λόγος του συνόλου των οφειλών, μετά την αφαίρεση των προστίμων και των προσαυξήσεων προς το καθαρό αποτέλεσμα προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων να είναι ίσος ή μικρότερος από οκτώ.

Για την εφαρμογή της παραπάνω προϋπόθεσης, λαμβάνεται υπόψη το μεγαλύτερο ποσό που προκύπτει από τη σύγκριση των εξής ποσών:

- Tου καθαρού αποτελέσματος προ φόρων τόκων και αποσβέσεων της τελευταίας χρήσης και

- του μέσου όρου των δύο πλέον θετικών καθαρών αποτελεσμάτων προ φόρων τόκων και αποσβέσεων από τις τρεις τελευταίες χρήσεις.

H μέγιστη διάρκεια αποπληρωμής των οφειλών, δεν μπορεί να υπερβαίνει τις 120 δόσεις, ενώ οι πιστωτές του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα διατηρούν σε κάθε περίπτωση το δικαίωμα να προβούν σε εξατομικευμένη αξιολόγηση βιωσιμότητας, σύμφωνα με τις εσωτερικές διαδικασίες οργάνωσής τους, προκειμένου να εκτιμήσουν την ικανότητα αποπληρωμής του οφειλέτη.

Deal