Το πρώτο εμπόδιο στον δρόμο για την υλοποίηση του φιλόδοξου Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης, με τα 32 δισ. ευρώ των κοινοτικών πόρων, απομακρύνθηκε χθες με την απόφαση του γερμανικού Συνταγματικού Δικαστηρίου, που άναψε το πράσινο φως για την επικύρωση του Ταμείου Ανάκαμψης από τη Γερμανία. Απομένει η έγκριση από Κοινοβούλια 10 χωρών της απόφασης για το νέο σύστημα ιδίων πόρων της Ε.Ε.

Παρότι τα αρμόδια κυβερνητικά στελέχη δεν αποκλείουν να καθυστερήσει ώς το τέλος του καλοκαιριού η είσπραξη της προκαταβολής των 4 δισ. ευρώ, που δικαιούται η Ελλάδα, ευελπιστούν ότι αυτό δεν θα πάει πίσω τα έργα και τα προγράμματα, αφού αυτά μπορούν να χρηματοδοτηθούν προς το παρόν με εθνικούς πόρους και να καλυφθεί η κοινοτική συμμετοχή εκ των υστέρων. Αυτό γίνεται άλλωστε ήδη π.χ. με τα voucher για τα tablet των μαθητών.

Ωστόσο, η δυνατότητα αυτή αφορά τα έργα και τα προγράμματα που θα επιχορηγηθούν με τα 18,2 δισ. ευρώ των επιδοτήσεων του Ταμείου, όχι όμως και τις ιδιωτικές επενδύσεις, που θα χρηματοδοτηθούν με τα 12,7 δισ. ευρώ των δανείων του Ταμείου. Τα τελευταία θα χρειαστεί να περιμένουν την τελική απόφαση έγκρισης από την Κομισιόν και το Συμβούλιο Υπουργών. Κάτι που τοποθετείται στην καλύτερη περίπτωση στα τέλη Ιουλίου, αλλά ίσως και στα τέλη Αυγούστου ή τον Σεπτέμβριο.

Προς το παρόν άλλωστε, το ελληνικό σχέδιο, με όλα τα θετικά σχόλια που έχει αποσπάσει, εξακολουθεί να είναι υπό διαπραγμάτευση, με μια τελική –ελπίζεται– σύσκεψη να έχει οριστεί για αύριο. Εκεί θα αποφασιστεί αν θα μείνουν ή θα φύγουν τρία έργα: το λεγόμενο επενδυτικό clawback των φαρμακευτικών εταιρειών (μια μείωση του clawback με αντάλλαγμα επενδύσεις) συνολικού ύψους 300 εκατ. ευρώ, η αναμόρφωση του επιδόματος ανεργίας, με βάση την πρόταση του υπουργείου Εργασίας για ενίσχυσή του το πρώτο διάστημα και σταδιακή μείωσή του στη συνέχεια, καθώς και ένα ενεργειακό έργο.

Το πρόγραμμα σχεδιάζεται πλέον να κατατεθεί την ερχόμενη εβδομάδα, στην εκπνοή της προθεσμίας της 30ής Απριλίου, που έχει όμως ήδη ελαστικοποιηθεί, αφού πολλές χώρες δεν θα προλάβουν να καταθέσουν έως τότε τα δικά τους προγράμματα. Το πρόγραμμα της Ιταλίας, για παράδειγμα, αντιμετωπίζει προβλήματα και αναμένεται να κατατεθεί ώς τα μέσα Μαΐου. Σε κάθε περίπτωση, το ελληνικό πρόγραμμα, άνω των 2.000 σελίδων, όπως αναφέρουν οι συντάκτες του, θα είναι από τα πρώτα που θα κατατεθούν.

Στη συνέχεια, η Κομισιόν, οι υπηρεσίες της οποίας έχουν «πνιγεί» από τον όγκο εργασίας που συνεπάγεται το μεγαλόπνοο ευρωπαϊκό σχέδιο, πρέπει να ολοκληρώσουν την αξιολόγησή του σε δύο μήνες. Αλλον ένα μήνα θα πάρει στη συνέχεια το Συμβούλιο Υπουργών για να δώσει το οριστικό πράσινο φως. Στη συνέχεια, θα απαιτηθεί και κάποιο διάστημα για να γίνει η εκταμίευση.

Με την ύφεση να έχει ανακόψει την προσπάθεια της χώρας να ανακάμψει από τη 10ετή κρίση χρέους, οι πόροι του Ταμείου είναι μοναδική ευκαιρία να ξαναμπεί στο τρένο. Σύμφωνα με τη μελέτη της Τράπεζας της Ελλάδος, θα συνεισφέρουν κατά μέσον όρο 1,15 μονάδες στο ΑΕΠ ετησίως ώς το 2026, ενώ σύμφωνα με  το Συμβούλιο Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων, η συνεισφορά ανεβαίνει στις 1,24 μονάδες κατά μέσον όρο. Ο προϋπολογισμός της κυβέρνησης προβλέπει εισροές φέτος 5,5 δισ. ευρώ (περιλαμβάνει και τα κονδύλια του React-EU, που θα κατευθυνθούν σε μέτρα στήριξης κατά της πανδημίας) και ενίσχυση κατά 2,1% του ΑΕΠ.

Την τεράστια σημασία της σωστής αξιοποίησης του Ταμείου Ανάκαμψης αναδεικνύει και χθεσινή μελέτη της Société Générale, σύμφωνα με την οποία ο πολλαπλασιαστής των πόρων είναι σχεδόν 1 μονάδα, δηλαδή το σύνολο των εισφορών μετουσιώνονται σε αύξηση του ΑΕΠ.

Ειρήνη Χρυσολωρά Καθημερινή