Η Ευρωπαϊκή Ενωση χάνει το 6,4% της ετήσιας αγροτικής παραγωγής, που ισοδυναμεί με 28 δισ. ευρώ λόγω των κινδύνων που σχετίζονται με το κλίμα, με την ξηρασία να ευθύνεται για περισσότερο από το ήμισυ των απωλειών, ενώ έως το 2050 το ποσό αυτό μπορεί να αγγίξει τα 40 δισ. ευρώ, όπως σημειώνει η Morgan Stanley. Ενώ ο μακροοικονομικός αντίκτυπος είναι περιορισμένος (ο αγροτικός τομέας αποτελεί μόνο το 1,65% του ΑΕΠ της Ε.Ε.), η Νότια και η Ανατολική Ευρώπη είναι περισσότερο εκτεθειμένες. Στην Ελλάδα, όπου η συμβολή του αγροτικού τομέα στο ΑΕΠ είναι η τρίτη μεγαλύτερη στην Ε.Ε. στο 3,3%, οι απώλειες που σχετίζονται με την έντονη ξηρασία λόγω κλιματικής αλλαγής εκτιμώνται στα 2,6 δισ. ευρώ ετησίως και θα πλησιάσουν τα 4 δισ. στα επόμενα 25 χρόνια.

Οι καύσωνες

Ηδη ο Ιούνιος ήταν ο θερμότερος που έχει καταγραφεί ποτέ στη Δυτική Ευρώπη, ο Ιούλιος εξελίσσεται επίσης σε μήνα-ρεκόρ, ενώ και το υπόλοιπο του καλοκαιριού αναμένεται να είναι θερμότερο και ξηρότερο από τον μέσο όρο για το μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης. Περισσότεροι από τα δύο τρίτα των πιο σοβαρών καυσώνων στην Ευρώπη από το 1950 έχουν συμβεί από το 2000 και αναμένεται να γίνουν πιο συχνοί και πιο έντονοι, όπως σημειώνει η αμερικανική τράπεζα. Ο Ιούνιος ήταν επίσης πιο ξηρός από ό,τι συνήθως στη Δυτική και στη Νότια Ευρώπη, και ήρθε μετά μια πιο ξηρή από τον μέσο όρο άνοιξη στη Βορειοδυτική Ευρώπη.

Οπως επισημαίνει η Morgan Stanley, ο αγροτικός τομέας της Ε.Ε. χάνει κατά μέσον όρο περισσότερα από 28 δισ. ευρώ ετησίως λόγω της κλιματικής αλλαγής. Αυτό αντιπροσωπεύει το 6,4% της ετήσιας παραγωγής γεωργίας και κτηνοτροφίας στην Ε.Ε. Τα 17,4 δισ. ευρώ αφορούν τη γεωργία και τα 10,9 δισ. ευρώ την κτηνοτροφία. Η ξηρασία, ο παγετός, το χαλάζι και οι υπερβολικές βροχοπτώσεις ευθύνονται για το 80% των αγροτικών απωλειών που σχετίζονται με το κλίμα σε ολόκληρη την Ε.Ε., με την ξηρασία να αποτελεί τον κύριο παράγοντα.

Καθώς οι απώλειες που σχετίζονται με το κλίμα αυξάνονται σε συχνότητα, είναι μεγαλύτερες και έχουν διάρκεια, ενδέχεται να οδηγήσουν σε μεγαλύτερη αστάθεια στις αγροτικές αποδόσεις της Ε.Ε. και στα ευρωπαϊκά αγροτικά εισοδήματα, τονίζει η Morgan Stanley. Οι απώλειες για τη γεωργία προβλέπεται ότι έως το 2050 θα αυξηθούν κατά 42%-66%, στα 25-29 δισ. ευρώ περίπου. Εάν συμπεριληφθούν οι απώλειες στην κτηνοτροφία, η συνολική ετήσια απώλεια για την Ε.Ε. θα μπορούσε να φθάσει στα 40 δισ. ευρώ.

Ενώ ο απόλυτος αντίκτυπος των κινδύνων που σχετίζονται με το κλίμα είναι σημαντικός, ο αγροτικός κλάδος αντιπροσωπεύει μόνο το 1,65% του ΑΕΠ της Ε.Ε. – μετριάζοντας έτσι τις επιπτώσεις σε μακροοικονομικό επίπεδο στο σύνολο της Ε.Ε. Ωστόσο αυτό το σχετικά χαμηλό ποσοστό «κρύβει» τις σημαντικές διακυμάνσεις που υπάρχουν μεταξύ των χωρών, τονίζει η Morgan Stanley. H πλειονότητα της Ανατολικής Ευρώπης έχει υψηλότερο ποσοστό ΑΕΠ που «αφιερώνεται» στον αγροτικό τομέα (2,5% κατά μέσον όρο). Οι χώρες της Δυτικής και της Νότιας Ευρώπης, όπως η Ελλάδα (3,3%), η Ισπανία (2,5%), η Ιταλία (2%), η Πορτογαλία (2%) και η Φινλανδία (2,5%), παρουσιάζουν επίσης μεγαλύτερη συνεισφορά του αγροτικού κλάδου στο ΑΕΠ από ό,τι η Ε.Ε. συνολικά. Η Ελλάδα μάλιστα έχει το τρίτο υψηλότερο ποσοστό στην Ε.Ε. μετά τις Λετονία (4,1%) και Κροατία (3,4%).

Ευάλωτη η Ελλάδα

Οι έμμεσες επιπτώσεις στο εργατικό δυναμικό που απασχολείται στον κλάδο είναι ακόμη πιο έντονες για χώρες όπως η Ρουμανία και η Ελλάδα, οι οποίες έχουν πολύ υψηλότερο ποσοστό (πάνω από 10%) του εργατικού δυναμικού που απασχολείται στον αγροτικό τομέα, όπως τονίζει η Morgan Stanley. Συγκεκριμένα, στην Ελλάδα το 11,5% του εργατικού δυναμικού απασχολείται στον τομέα, το δεύτερο υψηλότερο στην Ε.Ε., και στη Ρουμανία σχεδόν το 18%.

Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στον αγροτικό κλάδο ποικίλλουν ανά χώρα, οδηγώντας σε διαφορετικά επίπεδα οικονομικών συνεπειών, με ορισμένες χώρες να αντιμετωπίζουν πιο σοβαρές επιπτώσεις από άλλες. Οι προβλεπόμενες απώλειες σε χρόνια έντονης καταστροφής θα μπορούσαν να φθάσουν στα 20 δισ. ευρώ μόνο στην Ισπανία και στην Ιταλία, τονίζει η Morgan Stanley, ενώ οι μικρότερες οικονομίες στην Κεντρική και στη Νότια Ευρώπη αντιμετωπίζουν απώλειες που υπερβαίνουν το 3% του ΑΕΠ τους.

Στην Ελλάδα η μέση απώλεια από έντονη καταστροφή λόγω κλιματικής αλλαγής διαμορφώνεται στα 3 δισ. ευρώ ετησίως, ενώ η απώλεια μόνο λόγω έντονης ξηρασίας αγγίζει τα 2,6 δισ. ευρώ ετησίως και εκτιμάται ότι θα αυξηθεί κατά 43%, στα 3,7 δισ. ευρώ, έως το 2050.

Ελευθερία Κουρταλή, Καθημερινή