Πόσα χρόνια απαιτούνται για να ξεκινήσουν τα υδροπλάνα να πετούν στην Ελλάδα; Η απάντηση είναι δύσκολη. Από το 2009 για όλες τις κυβερνήσεις η επιστροφή των αμφίβιων αεροσκαφών, που μπορούν να συρρικνώσουν την απόσταση από την Πάτρα έως τα Ιωάννινα σε περίπου μισή ώρα, είναι προτεραιότητα. Το 2009, η Airsealines του Ελληνοκαναδού Μιχάλη Πατέλη αναγκάστηκε να σταματήσει τις πτήσεις ύστερα από τέσσερα χρόνια δραστηριότητας, που της προκάλεσαν οικονομικές απώλειες. Εκτοτε υδροπλάνο ξαναπέταξε μόνο μια φορά, το καλοκαίρι του 2013 από το Μπρίντεζι της Ιταλίας στην Κέρκυρα. Υστερα και από αυτή την, πιλοτική έστω, πτήση στο πλαίσιο ευρωπαϊκού συγχρηματοδοτούμενου έργου, έμοιαζε σχεδόν βέβαιο ότι τα υδροπλάνα –τουλάχιστον στην Περιφέρεια Ιονίου– θα επέστρεφαν το καλοκαίρι του 2014. Οι προσδοκίες εκείνες μετατοπίζονται συνεχώς, με το νέο χρονικό ορόσημο να τίθεται πλέον, αν όχι για το καλοκαίρι του 2024, για τη φετινή, ενδεχομένως, θερινή περίοδο. Γιατί όλα αυτά τα χρόνια οι πτήσεις με υδροπλάνα είναι απαγορευμένος καρπός; H γραφειοκρατία; Είναι πάντα σοβαρό εμπόδιο σε κάθε επένδυση. Οι δυνατότητες των επενδυτών που έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον; Ενδεχομένως, εάν ισχύει η διαβεβαίωση του υπουργείου Υποδομών, ότι όποιος θέλει να κάνει πτήσεις, μπορεί.

«Οταν αποφασίσαμε να αναλάβουμε τη διαδικασία αδειοδότησης 28 υδατοδρομίων σε 26 νησιά του Νοτίου Αιγαίου δεν μπορούσαμε να φανταστούμε πόσο δύσκολο θα ήταν το εγχείρημα. Βρεθήκαμε αντιμέτωποι με προεδρικά διατάγματα, βάσει των οποίων δεν επιτρέπεται κάθε είδους μόνιμη κατασκευή σε λιμάνι. Σε άλλες περιπτώσεις, βασιλικά διατάγματα απαγορεύουν να δημιουργηθεί κιόσκι στον προβλήτα ενός υδατοδρομίου στις Κυκλάδες. Αυτά είναι ορισμένα μόνον από τα δεκάδες εμπόδια που έπρεπε να υπερπηδήσουμε, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις χρειάστηκε να αλλάξει και η νομοθεσία», σημειώνει ο περιφερειάρχης Νοτίου Αιγαίου Αντώνης Χατζημάρκος, που έχει, μέσω προγραμματικών συμβάσεων με τα λιμενικά ταμεία, αναλάβει να «τρέξει» τη διαδικασία της αδειοδότησης. Τελικά έχει βελτιωθεί το καθεστώς αδειοδότησης; «Η διαδικασία έχει απλουστευθεί. Βλέπουμε φως στο τούνελ. Μέσα στο 2023 θα καταθέσουμε τους φακέλους για την εξασφάλιση άδειας ίδρυσης για περισσότερα από 30 υδατοδρόμια, συμπεριλαμβανομένων τριών για τα οποία οι διαδικασίες έχουν προχωρήσει από τους δήμους. Ετσι, θα δημιουργηθεί ένα συμπαγές δίκτυο που θα προσφέρει περισσότερες από 700 πιθανές δρομολογιακές συνδέσεις. Ομως φέτος θα είναι δύσκολο να υπάρξουν πτήσεις», τονίζει.

Για να κατασκευαστεί ένα δημόσιο υδατοδρόμιο απαιτείται ένα λιμενικό ταμείο ή ένας οργανισμός λιμένος να εξασφαλίσει άδεια ίδρυσης, που επιτρέπει την κατασκευή των απαιτούμενων εγκαταστάσεων, όπως και άδεια λειτουργίας. Πρόκειται για δύο ξεχωριστές διαδικασίες. Για να ολοκληρωθεί η πρώτη, που συνεπάγεται την προσκόμιση έως 12 δικαιολογητικών και 15 βήματα, υπολογίζεται ότι απαιτούνται έξι μήνες, σύμφωνα με το Εθνικό Μητρώο Διαδικασιών. Οσον αφορά την άδεια λειτουργίας, χρειάζονται οκτώ μήνες, εννέα δικαιολογητικά και 24 βήματα. Είναι όμως κοινό μυστικό ότι το διάστημα των συνολικά 14 μηνών για την πλήρη αδειοδότηση ενός υδατοδρομίου είναι «μαγική εικόνα», εάν ληφθεί υπόψη, όπως αναφέρουν παράγοντες της αγοράς, ότι η αναζήτηση και υποβολή των απαιτούμενων δικαιολογητικών σε αρκετές περιπτώσεις αποτελεί άθλο. Για παράδειγμα, πολλά – ίσως τα περισσότερα– λιμάνια είναι χωρίς περιβαλλοντική αδειοδότηση και άρα βάσει ποιων περιβαλλοντικών όρων θα αδειοδοτηθούν τα υδατοδρόμια (που ανήκουν στα λιμάνια); Για να παρακαμφθεί το εμπόδιο αυτό χρειάστηκε να υπάρξει ειδική νομοθετική ρύθμιση. Ταυτόχρονα, ακόμη και η αναζήτηση τοπογραφικού σχεδίου ενός λιμανιού (χωρίς το οποίο είναι αδύνατον να χωροθετηθεί ένα υδατοδρόμιο) έχει υπάρξει ιδιαίτερα δύσκολη άσκηση.

Από την πλευρά του ο Μιχάλης Παπαδόπουλος, υφυπουργός Υποδομών επιφορτισμένος με τον φάκελο των υδατοδρομίων, έχοντας το 2014 ολοκληρώσει την αδειοδότηση των δύο πρώτων σε Κέρκυρα και Παξούς, είναι κατηγορηματικός: «Εχουμε δημιουργήσει ένα πλήρες νομοθετικό πλαίσιο, έχοντας θεσμοθετήσει και τη διαδικασία της προσωρινής αδειοδότησης, μέσω της οποίας δίδεται άμεσα στους ενδιαφερόμενους επενδυτές η δυνατότητα να ξεκινήσουν τη δραστηριότητά τους. Με ενέργειές μας προχωράει η δημιουργία δικτύου υδατοδρομίων και περαιτέρω, πολύ σύντομα, σε συνεργασία με το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης προχωράει η δημιουργία ηλεκτρονικής πλατφόρμας αδειοδότησης, προκειμένου να διευκολύνεται η συνεργασία των συναρμόδιων υπουργείων. Πτήσεις είναι δυνατόν να πραγματοποιηθούν, εφόσον υπάρχει αντίστοιχο ενδιαφέρον από επενδυτές», σημειώνει ο κ. Παπαδόπουλος.

Η Grecian Air Seaplanes, που ανήκει σε όμιλο γερμανικών, ελβετικών και ελληνικών συμφερόντων, απέκτησε πριν από δύο περίπου χρόνια το ποσοστό της Ελλάκτωρ στην Ελληνικά Υδατοδρόμια, που έχει ως αντικείμενο την αδειοδότηση και λειτουργία υδατοδρομίων. Οι πτήσεις με υδροπλάνο θα είναι ο τρίτος τομέας στον οποίο επενδύει στην Ελλάδα, μετά την παραγωγή του εμφιαλωμένου νερού Avaton από το Αγιον Ορος και την εξαγορά των εγκαταστάσεων της Pepsico στο Λουτράκι. Συνολικά, από το 2019, η εταιρεία έχει επενδύσει περισσότερα από 80 εκατ. ευρώ. Η Μαρία Τόκτωρ, επικεφαλής Στρατηγικής Ανάπτυξης της Grecian Air Seaplanes - Ελληνικά Υδατοδρόμια, εμφανίζεται αισιόδοξη πως εάν υπάρξει ένα βιώσιμο δίκτυο υδροπλάνων, οι πρώτες πτήσεις θα μπορούσαν να γίνουν φέτος. Η Grecian Air Seaplanes, που έχει τρία αδειοδοτημένα υδατοδρόμια σε Κέρκυρα, Παξούς και Πάτρα, διαθέτει ένα επενδυτικό πλάνο της τάξεως των 180 εκατ. ευρώ, έχει ήδη παραγγείλει δύο υδροπλάνα και έχει εκπαιδεύσει τα πρώτα της πληρώματα στον Καναδά. Η Hellenic Seaplanes είναι η δεύτερη εταιρεία που επιδιώκει να ξεκινήσει δραστηριότητα. Σύμφωνα με τον επικεφαλής της Νικόλα Χαραλάμπους, για να είναι σε θέση να πραγματοποιήσει πτήσεις, θα πρέπει να εξασφαλίσει άδεια λειτουργίας για περίπου 12 υδατοδρόμια, μεταξύ άλλων σε Σίφνο, Τήνο, Πάτμο, Κύμη, Σκόπελο, Κυλλήνη και Αλόννησο.

Δημήτρης Δελεβέγκος, Καθημερινή