Το όραμα του Ελον Μασκ για τον εποικισμό του Αρη εγείρει τεχνολογικά, πολιτικά και ηθικά ζητήματα, ένα από τα μεγαλύτερα εμπόδια ωστόσο μπορεί να είναι το οικονομικό. Εδώ και σχεδόν δύο δεκαετίες, ο εκκεντρικός μεγιστάνας της Spacex, της Tesla και του Χ, αναπτύσσει τo όραμά του για τον Κόκκινο Πλανήτη, δεν έχει τολμήσει ωστόσο ποτέ μια συνολική εκτίμηση για το πόσο θα στοίχιζε μία τέτοια αποστολή, την οποία σημειωτέον αποφεύγουν οι παγκόσμιες κυβερνήσεις, λόγω και του αστρονομικού της κόστους. Αντιθέτως, εμμένει στις διαπλανητικές του φιλοδοξίες περισσότερο σαν πρωταγωνιστής σε ταινία επιστημονικής φαντασίας, παρά σαν επιχειρηματίας με βιώσιμο σχέδιο. «Αν συμβεί κάτι τρομερό στη Γη (...) θέλουμε να έχουμε μία ασφάλεια για τη ζωή στο σύνολό της», είπε κατά τη διάρκεια μιας διαδικτυακής διάσκεψης για τον Αρη τον περασμένο Αύγουστο.

Το τελευταίο διαστημικό πρόγραμμα που πλησίασε τις φιλοδοξίες του Μασκ για τα διαπλανητικά ταξίδια ήταν το πρόγραμμα Apollo της NASA στα μέσα του 20ού αιώνα, που έστειλε έξι διαστημικά σκάφη και 12 αστροναύτες στη Σελήνη. Η αποστολή στοίχισε περισσότερα από 280 δισ. δολάρια σε σημερινές αξίες και, σε μερικά χρόνια, η NASA απορροφούσε περισσότερο από το 4% του συνόλου του ομοσπονδιακού προϋπολογισμού. Σήμερα, η προσωπική περιουσία του Μασκ αγγίζει τα 100 δισ. δολάρια –τουλάχιστον στα χαρτιά– χάρη σε μια σειρά μετοχών από την εταιρεία ηλεκτρικών αυτοκινήτων του, Tesla, ενώ ο ίδιος έχει επανειλημμένως δηλώσει ότι θέλει να διοχετεύσει τα κέρδη από τις άλλες δραστηριότητες της Spacex, όπως oι δορυφόροι του Starlink, στην ανάπτυξη του πυραύλου για τον Αρη. Η Spacex έχει επίσης συγκεντρώσει σχεδόν 6 δισ. δολάρια από τράπεζες και επενδυτές που τη μετέτρεψαν σε μία από τις μεγαλύτερες εταιρείες στον κόσμο με βάση την κεφαλαιοποίηση.

Και κάπου εδώ γεννάται το ερώτημα: Μπορεί κανείς να κερδίσει χρήματα από τον Αρη; Η Spacex πιθανότατα απέχει πολλά χρόνια από την ανάπτυξη της τεχνολογίας που θα απαιτούσε ένας οικισμός στον Αρη. Η εταιρεία βρίσκεται στα πρώτα στάδια ανάπτυξης του Starship, ενός τεράστιου συστήματος πυραύλων και διαστημόπλοιων που ο Mασκ ελπίζει ότι θα μεταφέρει φορτία και ομάδες ανθρώπων στον δεύτερο πλησιέστερο πλανήτη στη Γη. Η ανάπτυξη του Starship θα κοστίσει έως και 10 δισ. δολάρια, λέει ο Μασκ, υποσχόμενος εκατοντάδες δοκιμές, πριν αναλάβει την ευθύνη για ανθρώπινες ζωές. Ακόμη και αν τα καταφέρει, οι μελλοντικοί άποικοι του Κόκκινου Πλανήτη θα χρειαστούν αεροστεγείς οικοτόπους που τους προστατεύσουν από τον τοξικό αέρα και τη θανατηφόρα ακτινοβολία στην επιφάνειά του.

Οπως και να ’χει, τα πρώτα 100 χρόνια που οι άνθρωποι θα έχουν παρουσία στον Αρη, η οικονομική κατάσταση θα είναι αμφίβολη, προεξοφλεί ο Μάικλ Μέγιερ, επικεφαλής επιστήμονας για το πρόγραμμα εξερεύνησης του Αρη της NASA. «Δεν υπάρχουν γνωστοί πόροι στον Αρη που θα μπορούσαν να εξορυχθούν και να πουληθούν σε γήινες επιχειρήσεις. Ο βασικός λόγος άλλωστε για τον οποίο οι επιστήμονες ενδιαφέρονται για τον Αρη σχετίζεται με το ότι είναι σχεδόν κατασκευασμένος από το ίδιο υλικό με τη Γη», τονίζει. Αυτή η ανταγωνιστική στάση επέκτασης και εξερεύνησης δεν είναι απαραίτητα κακή, θεωρεί ο Ντέμιεν Γουίλιαμς από το Virginia Tech. Αλλά, όταν πρόκειται για μια ιδιωτική εταιρεία που χρησιμοποιεί πόρους οι οποίοι, σύμφωνα με τις διεθνείς συνθήκες, δεν ανήκουν σε κανένα, τότε προκύπτουν ερωτήματα όπως: «Ποιοι τους εκμεταλλεύονται και πώς; Ποιοι έχουν μείνει εκτός και γιατί; Αυτά τα πράγματα έχουν σημασία», σημειώνει. Και όταν πρόκειται για τον αποικισμό ενός άλλου πλανήτη, δεν είναι μόνο οι μικροβιακές μορφές ζωής που μπορεί να υπάρχουν στον Αρη, που πρέπει να... ανησυχούν. Χωρίς σαφώς καθορισμένους στόχους και συμφωνίες, η αποικία του Spacex θα μπορούσε να δημιουργήσει μια νέα αμφιλεγόμενη σφαίρα σύγκρουσης. «Οι αξίες που παίρνουμε μαζί μας ως πολιτισμός στην εξερεύνηση του Διαστήματος πρέπει να τεθούν στο επίκεντρο», καταλήγει ο Γουίλιαμς.

CNN, Kathimerini