Ταχεία διείσδυση σε αγορές εκτός περιφέρειας, στήριξη των ΜμΕ να δημιουργήσουν σταθερές συνεργασίες με μεγαλύτερες επιχειρήσεις εντός και εκτός Ελλάδας, μεγαλύτερη προσέγγιση σε ερευνητικά προγράμματα, έμφαση στις ψηφιακές τεχνολογίες και επενδύσεις για την αναβάθμιση των γραμμών παραγωγής, περιλαμβάνει ο οδικός χάρτης για την ανάπτυξη των βιομηχανιών Θεσσαλίας και Στερεάς Ελλάδας.

Τους βασικούς άξονες της στρατηγικής, που θα πρέπει να ακολουθήσουν οι επιχειρήσεις, αφήνοντας πίσω τους μία μακρά περίοδο βαθιάς ύφεσης, αποτυπώνει το πρώτο μέρος της έρευνας που εκπόνησε το Ιδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ) και το Εργαστήριο Βιομηχανικής και Ενεργειακής Οικονομίας (ΕΒΕΟ) του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου σε συνεννόηση με τον Σύνδεσμο Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών (ΣΕΒ), με στόχο να χαρτογραφήσουν το προφίλ της βιομηχανίας στην περιφέρεια.

Μεταξύ άλλων, το πρώτο μέρος της μελέτης εστίασε στις συνεργασίες μεταξύ επιχειρήσεων, στις συνέργειες έρευνας και καινοτομίας, και σε μια πρώτη αποτίμηση της αποτελεσματικότητας της τεχνολογικής εξειδίκευσης στην ανάπτυξη της βιομηχανίας.

Απώτερος στόχος μέσα από αυτή τη «χαρτογράφηση» να αποτυπωθούν οι πραγματικές ανάγκες της βιομηχανίας , τόσο ενόψει της 4ης βιομηχανικής επανάστασης αλλά και ενόψει του σχεδιασμού του νέου ΕΣΠΑ 2021 - 2027.

Πλεονεκτήματα και «αγκάθια»

Από τα ευρήματα της μελέτης προκύπτει πως σε επίπεδο Θεσσαλίας και Στερεάς Ελλάδας οι επιχειρήσεις έχουν ανταγωνιστικό και παραγωγικό μειονέκτημα, με αποτέλεσμα να αποτυπώνεται οικονομική στασιμότητα, παρά τον ισχυρό εξαγωγικό προσανατολισμό που έχουν αναπτύξει.

Επίσης ένα σημαντικό ποσοστό των επιχειρήσεων εμφανίζει σημαντική τεχνολογική επιβράδυνση με αποτέλεσμα να δυσκολεύεται να δημιουργήσει νέες επιχειρηματικές σχέσεις. Επιπλέον, οι ελλείψεις στις υποδομές παραμένουν σημαντικές, με τις μισές επιχειρήσεις να μη είναι ικανοποιημένες με τα δίκτυα μεταφορών, ενέργειας, τηλεπικοινωνιών και ύδρευσης και αποχέτευσης.

Διαπιστώνεται ακόμη πως οι συνεργασίες για έρευνα και καινοτομία είναι περιορισμένες, καθώς μόλις το 12,5% των τοπικών επιχειρήσεων συνεργάζεται με ερευνητικά κέντρα.

Επίσης το ποσοστό των επιχειρήσεων που αξιοποιεί ήδη τις τεχνολογίες με σημαντικό όφελος για τις επιχειρήσεις είναι χαμηλό, αφού ένα ποσοστό 36,4% δήλωσε πως δεν είναι ενημερωμένο σχετικά με τις εξελίξεις της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης.

Είναι ωστόσο ενθαρρυντικό πως τo 25,2% των βιομηχανιών διαθέτει τμήμα έρευνας, ανάπτυξης και καινοτομίας, γεγονός που επιβεβαιώνει ότι οι επιχειρήσεις έχουν πειστεί να δώσουν βαρύτητα στην καινοτομία, με απώτερο στόχο να εκσυγχρονιστεί η γραμμή παραγωγής των προϊόντων που παράγουν.

Η μελέτη του ΙΟΒΕ δείχνει επίσης πως σε επίπεδο Θεσσαλίας και Στερεάς Ελλάδας το 47,8% των επιχειρήσεων αναζητά της επιχειρηματικές συνεργασίες. Ξεχωρίζουν οι συνεργασίες στον τομέα της διαχείρισης αποβλήτων και υπολειμμάτων, ενώ ένα ποσοστό (44,1%), έχει ήδη αναπτύξει συνεργατικές σχέσεις στη διαχείριση τέλος κύκλου ζωής προϊόντων.

Υψηλές δαπάνες για επενδύσεις και επιμόρφωση

Θα πρέπει ακόμη να σημειωθεί, πως αν και η πλειονότητα των επιχειρήσεων αναγνωρίζει ότι οι εξαγωγές είναι ο πιο δυναμικός τομέας που μπορεί να συμβάλλει στην ανάκαμψή τους, η ίδια μελέτη καταγράφει υστέρηση στον συγκεκριμένο τομέα. Την τελευταία τριετία 2017-2019 μόλις το 19,5% των προϊόντων διατίθενται στο εξωτερικό, με το 35,7% των προϊόντων να οδηγούνται στην εγχώρια αγορά, και το 44,9% σε άλλες περιοχές της χώρας, την ίδια περίοδο.

Αντίστοιχα στον τομέα των επενδύσεων, η Θεσσαλία κατέχει περίοπτη θέση καθώς κατατάσσεται δεύτερη μετά την Ανατολική Μακεδονία και Θράκη στην κατηγορία των δαπανών που έγιναν για επενδύσεις μέσα στις επιχειρήσεις που ξόδεψαν 1,3 εκατ. ευρώ την τριετία 2017-2019 για επενδύσεις που αφορούσαν στην αντικατάσταση και τον εκσυγχρονισμό του εξοπλισμού τους με στόχο την βελτίωση της παραγωγικής δυναμικότητάς τους.

Τέλος το 25,4% των επιχειρήσεων έχει προσωπικό με δεξιότητες, ενώ ένα ποσοστό 59,2% δίνει βαρύτητα και υλοποιεί προγράμματα επιμόρφωσης και κατάρτισης του προσωπικού. Στο σύνολο της βιομηχανίας μάλιστα το 64% των επιχειρήσεων υλοποιεί τέτοιου είδους προγράμματα, το 55% των επιχειρήσεων δηλώνει ικανοποιημένο από το ανθρώπινο δυναμικό που διαθέτει, ενώ μόλις το 46,2% έχει θεσμοθετημένες διαδικασίες αξιολόγησης, ανάπτυξης και επιβράβευσης.

Οι άξονες για την επόμενη μέρα

Το Ιδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ) εκτιμά πως για να μπορέσουν οι βιομηχανίες να απαντήσουν στις προκλήσεις της νέας εποχής θα πρέπει να επενδύσουν στις ψηφιακές τεχνολογίες, να αναπτύξουν διασυνδέσεις με τις αγορές του εξωτερικού. Προτείνει επίσης επικαιροποίηση του ερευνητικού χάρτη της χώρας ώστε οι τεχνολογικές ανάγκες της βιομηχανίας να καλύπτονται από ερευνητικά κέντρα όλης της επικράτειας, όχι μόνο της περιφέρειας.

«Οι προκλήσεις που προκύπτουν για την ελληνική βιομηχανία είναι σύνθετες και πολύπλευρες και πρέπει να προχωρήσει ο σχεδιασμός και η εφαρμογή συνεκτικών πολιτικών μετασχηματισμού της βιομηχανίας για τη νέα εποχή. Είναι επιτακτική ανάγκη να προχωρήσει με μια εθνική σύμπραξη στρατηγικής «Βιομηχανία 4.0», κατά τα πρότυπα άλλων χωρών της ΕΕ. Αυτό θα ωφελήσει και τα βιομηχανικά οικοσυστήματα στην περιφέρεια για να ανακτήσουν τη χαμένη ανταγωνιστικότητά τους. Αν καθυστερήσουμε κι άλλο, τότε η βιομηχανία της περιφέρειας κινδυνεύει να βρεθεί με εμφανές ανταγωνιστικό και παραγωγικό μειονέκτημα», σημειώνει το ΙΟΒΕ, που αρχές του χρόνου ξεκινά το δεύτερο μέρος της μελέτης το οποίο θα περιέχει εξειδικευμένη πρόταση στρατηγικής για την ανάπτυξη κάθε περιφέρειας ξεχωριστά.

Βάσω Κυριαζή Ταχυδρόμος