Οταν πριν από πέντε χρόνια, τον Μάιο του 2018, το fund Quintessential Capital Management (QCM) αποκάλυπτε ότι η επιχειρηματική αυτοκρατορία της οικογένειας Κουτσολιούτσου είχε στηριχθεί σε πλασματικά μεγέθη, πολλοί θεωρούσαν ότι η δικαιοσύνη για το μεγαλύτερο επιχειρηματικό σκάνδαλο της χώρας θα απονεμόταν ιδιαίτερα γρήγορα.

Ωστόσο διαψεύστηκαν, αφού η εκδίκαση της υπόθεσης, που επέφερε ένα δίχως προηγούμενο πλήγμα στον θεσμό του Χρηματιστηρίου, ξεκινάει σήμερα Δευτέρα. Ενδεικτικό της βραδύτητας του ρυθμού απονομής δικαιοσύνης, που εν προκειμένω δεν σχετίζεται άμεσα με τους λειτουργούς της Θέμιδος, είναι το γεγονός ότι έχουν ήδη περάσει 15 μήνες από την αποφυλάκιση του ιδρυτή της Folli Follie (FF) Δημήτρη Κουτσολιούτσου και του γιου του Τζώρτζη. Οι ίδιοι, η Καίτη, σύζυγος του Δημήτρη και ακόμη 10 άτομα αντιμετωπίζουν σειρά κακουργημάτων, όπως απάτη εις βάρος του επενδυτικού κοινού, ξέπλυμα «μαύρου» χρήματος, χειραγώγηση αγοράς, εγκληματική οργάνωση και πλαστογραφία.

22 αναβολές

Τον Σεπτέμβριο του 2020 οι δύο άνδρες κρίθηκαν προφυλακιστέοι, με το ανώτατο χρονικό διάστημα των 18 μηνών κράτησης να συμπληρώνεται τον Μάρτιο του 2022. Δύο μήνες πριν, ξεκίνησε η δίκη, η οποία ύστερα από 22 συνεδριάσεις χρειάστηκε να αναβληθεί μέχρι αύριο Δευτέρα 19 Ιουνίου, λόγω της αποχής των δικηγόρων από δίκες για το αδίκημα της εγκληματικής οργάνωσης (αντιδρώντας σε νομοθετική ρύθμιση που αφορά τη συγκεκριμένη κατηγορία αδικημάτων).

Η επανέναρξη της εκδίκασης της υπόθεσης, για την οποία οι ποινικές διώξεις είχαν ασκηθεί τουλάχιστον τεσσεράμισι χρόνια πριν, κατέστη εφικτή, ύστερα από ειδική άδεια που χορήγησε ο Δικηγορικός Σύλλογος Αθηνών στους δικηγόρους που θα παραστούν στο δικαστήριο. Με τον τρόπο αυτό φαίνεται να αποφεύγεται η παραγραφή ορισμένων πράξεων του κατηγορητηρίου, κίνδυνο που είχε επισημάνει η πρόεδρος του Τριμελούς Εφετείου Κακουργημάτων, Μαρία Ανδρεοπούλου, τον περασμένο Δεκέμβριο όταν ανέβαλε την εκδίκαση της υπόθεσης, εξαπολύοντας δριμύ κατηγορώ κατά πάντων για τη μη συνέχισή της. Πλέον, εκτιμάται ότι η δίκη θα ολοκληρωθεί μέσα στο 2024, όταν δηλαδή ο Δημήτρης Κουτσολιούτσος θα είναι 83 ετών.

Η... αυτοκρατορία

Μέχρι τον Μάιο του 2018, η Folli Follie αποτελούσε έναν πολυεθνικό όμιλο με 45 θυγατρικές σε Ασία, Μεγάλη Βρετανία και πολλές ευρωπαϊκές χώρες, με πωλήσεις άνω του 1 δισ. ευρώ το 2011, μέγεθος που άγγιξε το 1,4 δισ. το 2017. Ο όμιλος έμοιαζε ακλόνητος ακόμη και έναντι ρεπορτάζ, όπως αυτό της αμερικανικής εφημερίδας Financial Times το 2015 που είχε τίτλο «Ο,τι γυαλίζει στη Folli Follie» και έθετε εύλογα ερωτήματα για την αξιοπιστία των μεγεθών του ομίλου κοσμημάτων, ρολογιών και αξεσουάρ. Για παράδειγμα, στο ερώτημα γιατί η διοίκηση της FF είχε αναθέσει σε μία μικρή εταιρεία με έδρα το Χονγκ Κονγκ να ελέγχει τα οικονομικά μεγέθη της μεγαλύτερης θυγατρικής της, της FF Group Sourcing Limited, η απάντηση του Τζώρτζη Κουτσολιούτσου ότι είναι πιο φθηνή και αποτελεσματικότερη, σε σχέση με τις τέσσερις μεγάλες ελεγκτικές (Big 4), έμοιαζε τότε πειστική για τους περισσότερους.

Πώς όμως, επί 17 χρόνια, η εταιρεία που ίδρυσαν το 1982 ο Δημήτρης Κουτσολιούτσος και η σύζυγός του Καίτη κατάφερνε να κρύβει τις οικονομικές ατασθαλίες; Πυλώνας του μοντέλου διοίκησης υπήρξαν οι πλασματικές πωλήσεις, οι οποίες από 17% του τζίρου το 2008 εκτοξεύθηκαν στο 62% το 2017, όπως έχει φανερώσει η ενδιάμεση έκθεση ελέγχου της ελεγκτικής εταιρείας Price water house Coopers (PwC). Η οικογένεια Κουτσολιούτσου δεν χρησιμοποιούσε μόνο τη μέθοδο του «καρουζέλ» – γνωστή διεθνώς με τον όρο «merry go round». Πραγματοποιούνταν δηλαδή εικονικές πωλήσεις σε ελεγχόμενες από τη Folli Follie εταιρείες, με αποτέλεσμα να διογκώνονται οι εισπράξεις και το κόστος πωληθέντων αγαθών, οδηγώντας στην εμφάνιση «φουσκωμένων» μεγεθών. Αλλά είχε επιστρατευθεί και ένας μεγάλος αριθμός στελεχών και συνεργατών σε Ελλάδα και εξωτερικό, οι οποίοι επωφελούνταν από την πυραμίδα της οικογένειας Κουτσολιούτσου και όχι μόνο τηρούσαν τη συμφωνία σιωπής, αλλά λειτούργησαν και ως ασπίδα επί μακρόν μετά τις αποκαλύψεις του QCM. Δεν είναι τυχαίο ότι η επιτροπή ελέγχου της εταιρείας είχε πρόεδρο τον οδοντίατρο πατέρα της συζύγου του Τζώρτζη Κουτσολιούτσου και μέλη που απείχαν από όλες τις συνεδριάσεις.

Χωρίς δικλίδες ασφαλείας

Οι ελλείψεις σε οργάνωση, διαδικασίες, δικλίδες εσωτερικού ελέγχου, στελέχωση και σύγχρονα πληροφοριακά συστήματα και η παντελής απουσία ενός συστήματος αρχειοθέτησης είναι οι βασικοί λόγοι για τους οποίους παρέμεινε κραταιά και ασύδοτη για 17 χρόνια η διοίκηση της Folli Follie.

Η επιρροή της οικογένειας Κουτσολιούτσου συνεχίστηκε και μετά τις αποκαλύψεις του Μαΐου του 2018. Οπως προκύπτει από την έκθεση της PwC, στις 4, 7, 14 και 17 Μαΐου, δηλαδή ενόσω οι αποκαλύψεις για τη Folli Follie ταρακουνούσαν συθέμελα το εγχώριο επιχειρείν, έλαβαν χώρα μεταφορές εταιρικών κεφαλαίων 2,7 εκατ. ευρώ σε προσωπικούς λογαριασμούς του Δημ. Κουτσολιούτσου και του ανιψιού του, που χρησιμοποιούσε τα χρήματα για λογαριασμό του θείου του και του Τζώρτζη Κουτσολιούτσου.

Τα άξοδά τους τα φόρτωναν στην εταιρεία

Αυτό που χαρακτήριζε τους επικεφαλής της Folli Follie ήταν και το υπερπολυτελές modus vivendi που βασιζόταν και σε αγορές προσωπικών αντικειμένων μέσω εταιρικών πόρων. Eτσι, κατά τον έλεγχο των κινήσεων δοσοληπτικών λογαριασμών του Δημήτρη Κουτσολιούτσου και της συνδεδεμένης με τη Folli Follie Landocean, εντοπίστηκαν συναλλαγές, τιμολόγια και αγορές προσωπικών αντικειμένων.

Το κόστος του δεξαμενισμού της θαλαμηγού «Phalarope», όπως και οι δαπάνες των περίπου 395.000 ευρώ για την απόκτηση επτά πολυτελών αυτοκινήτων, μεταξύ των οποίων μία Jaguar κι ένα Range Rover που είχαν εντοπιστεί στις Σπέτσες, καλύπτονταν από τους εταιρικούς λογαριασμούς. Το ίδιο συνέβαινε με τα έξοδα της Bentley του Δ. Κουτσολιούτσου, πρακτική που υιοθετούνταν και για τις δαπάνες των εναέριων μέσων μετακίνησης της οικογένειας.

Στην κατοχή της βρισκόταν ένα ελικόπτερο Eurocopter EC 130B4 με αξία κτήσης 1,6 εκατ. ευρώ που πωλήθηκε προς 1,42 εκατ. ευρώ τέλη του 2015. Για να αντικατασταθεί με ένα Eurocopter EC 130 T2, συνολικής αξίας 3,14 εκατ. ευρώ που είχε παραγγελθεί στο όνομα της θυγατρικής της Folli Follie Κύπρου, Warlaby Limited. Κι αυτό πωλήθηκε προς 1,42 εκατ. ευρώ εννέα μήνες μετά την αποκάλυψη του σκανδάλου από το QCM, τον Φεβρουάριο του 2019. Ποιο ήταν το ύψος των σταθερών εξόδων των ελικοπτέρων; Τοποθετούνταν σε 12.000 ευρώ ανά μήνα, με το ετήσιο κόστος συντήρησης να διαμορφώνεται σε 200.000 ευρώ. Η εταιρεία δηλαδή επιβαρυνόταν, σε ετήσια βάση, με περίπου 344.000 ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί στις δαπάνες για το ελικόπτερο που χρησιμοποιούσε η οικογένεια, ως επί το πλείστον για τη μετάβασή της από και προς τις Σπέτσες, όπως προκύπτει από τα σχέδια πτήσης που έχει δει η «Κ».

Μέσω εταιρικών πόρων καλύπτονταν και οι εισαγωγές οίνου από τη Νέα Ζηλανδία, όπως προκύπτει από τέσσερα τιμολόγια που εντοπίστηκαν, με ημερομηνίες 2011, 2012 και 2015 και συνολική αξία 150.000 ευρώ. Εταιρικά κεφάλαια είχαν καλύψει και την αγορά 48 ηλεκτροκίνητων οχημάτων γκολφ, το 2008, από τον Δημήτρη Κουτσολιούτσο τον οποίο το πρακτορείο Bloomberg, τον Ιούνιο του 2014, είχε κατατάξει στους λιγοστούς Ελληνες δισεκατομμυριούχους. Ο αρχικός σχεδιασμός προέβλεπε την πώλησή του, μέσω καταστήματος ηλεκτρονικών προϊόντων που διέθετε για ορισμένο χρονικό διάστημα η εταιρεία στο αεροδρόμιο. Ωστόσο, κάποια από τα οχήματα αυτά είχαν εντοπιστεί στις Σπέτσες. Στις λιγοστές εξαιρέσεις ανήκει ο επιμερισμός μεταξύ της εταιρείας και της Καίτης Κουτσολιούτσου των εξόδων 50.000 ευρώ που σχετίζονται με το πάρτι που είχε διοργανώσει η οικογένεια το 2014.

Η επόμενη μέρα

Τι μέλλει γενέσθαι όμως με τη Folli Follie; Για να υπάρξει επόμενη μέρα στην εταιρεία, με δικαστική απόφαση ύστερα από αίτημα της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, τοποθετήθηκε το 2020 νέα διοίκηση με επικεφαλής τον Γιώργο Σάμιο. Επί των ημερών της, επικυρώθηκε η συμφωνία εξυγίανσης της εταιρείας, της οποία όμως η εφαρμογή έχει ανηφορική πορεία. Κι αυτό, επειδή ακίνητη περιουσία 28 εκατ. ευρώ και τραπεζικοί λογαριασμοί της τάξεως των 3 εκατ. ευρώ έχουν δεσμευθεί κατά την ποινική προδικασία βάσει του Ν. 4557/2018 (περί καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες). Για να εκκινήσει η διαδικασία της άρσης της δέσμευσης από την Αρχή Καταπολέμησης της Νομιμοποίησης Εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες θα πρέπει να ολοκληρωθεί, σε πρώτο βαθμό, η εκδίκαση της υπόθεσης. Χωρίς την αποδέσμευση των περιουσιακών στοιχείων το πλάνο εξυγίανσης δεν θα είναι δυνατόν να υλοποιηθεί, ενώ είναι ορατό και το ενδεχόμενο της χρεοκοπίας. Κατά το σχέδιο εξυγίανσης, θα πραγματοποιηθεί η μεταβίβαση περιουσιακών στοιχείων και υποχρεώσεων σε δύο νέες εταιρείες (OpsCo, AssetsCo) με έδρα το Λουξεμβούργο, προκειμένου η Folli Follie να μετατραπεί σε εταιρεία συμμετοχών.

Δημήτρης Δελεβέγκος, Καθημερινή