Πριν από μερικά χρόνια, όχι πολλά, αν κάποιος άκουγε ότι η ελληνική φορολογική διοίκηση παραδίδει μαθήματα σε άλλες χώρες πώς να εξελίξουν τα ηλεκτρονικά τους συστήματα με στόχο τον περιορισμό της φοροδιαφυγής και την εξυπηρέτηση του πολίτη, στην καλύτερη περίπτωση θα γελούσε.

Σήμερα όμως τα πράγματα είναι τελείως διαφορετικά. Τόσο οι χώρες του ευρωπαϊκού Νότου όσο και η Κομισιόν, αλλά και ξένα πανεπιστήμια, έχουν τοποθετήσει την ελληνική φορολογική διοίκηση πολύ υψηλά, ζητώντας εκθέσεις για αλλαγές που θα πρέπει να γίνουν σε ευρωπαϊκό επίπεδο αλλά και την τεχνογνωσία που διαθέτει η ΑΑΔΕ για να αντιγράψουν και να υιοθετήσουν συστήματα που ανέπτυξε και εφάρμοσε κατορθώνοντας να περιορίσει τη φοροδιαφυγή κατά 1,8 δισ. ευρώ το 2024.

Ολα αυτά όμως δεν θα μπορούσαν να συμβούν χωρίς την τρόικα. Η εμμονή της για πλήρη ανεξαρτητοποίηση από την κεντρική διοίκηση και τον κρατικό - πολιτικό παρεμβατισμό έφερε αποτελέσματα. Αν και στην αρχή οι κυβερνήσεις των μνημονίων δεν έβλεπαν με καλό μάτι τον διαχωρισμό εφορίας και κράτους, σήμερα ουδείς μπορεί να διανοηθεί πισωγυρίσματα με στόχο τον έλεγχο της εφορίας.

Φθάνοντας λοιπόν σήμερα μέσω του προγράμματος Fiscalis, η Ελλάδα μαζί με άλλες 4 χώρες (Πορτογαλία, Ιταλία, Ισπανία και Πολωνία) πρέπει να παραδώσουν το προσεχές διάστημα στην Ε.Ε. την έκθεσή τους με τις αλλαγές που θα πρέπει να γίνουν στην Ευρώπη και οι οποίες θα αποσταλούν σε όλα τα κράτη-μέλη στις 5 Μαρτίου. Σημείο αναφοράς είναι τα ηλεκτρονικά βιβλία, η ηλεκτρονική τιμολόγηση και ο τρόπος που θα εφαρμοσθεί στη χώρα και οι προσυμπληρωμένες δηλώσεις ΦΠΑ. Στόχος του προγράμματος (Fiscalis) είναι η στήριξη των φορολογικών αρχών και της φορολογίας προκειμένου:

• Να ενισχυθεί η εσωτερική αγορά.

• Να ενδυναμωθούν η ανταγωνιστικότητα της Ε.Ε. και ο θεμιτός ανταγωνισμός στην Ε.Ε.

• Να προστατευθούν τα ενωσιακά και τα εθνικά δημοσιονομικά και οικονομικά συμφέροντα, συμπεριλαμβανομένης της προστασίας από τη φορολογική απάτη, τη φοροδιαφυγή και τη φοροαποφυγή.

• Να βελτιωθεί η είσπραξη των φόρων. Με λίγα λόγια, η ελληνική φορολογική διοίκηση βρίσκεται πολλά βήματα μπροστά σε θέματα e-invoicing και digital reporting. Δηλαδή στην ηλεκτρονική τιμολόγηση και στα ηλεκτρονικά βιβλία και στην ψηφιακή μεταφορά δεδομένων στην ΑΑΔΕ και στο ψηφιακό δελτίο αποστολής.

Είναι ενδεικτικό ότι το Πολυτεχνείο του Μιλάνου έχει υποβάλει πρόταση συνεργασίας στην ΑΑΔΕ για θέματα που αφορούν την ηλεκτρονική τιμολόγηση και το ψηφιακό δελτίο αποστολής (που εφαρμόζεται ήδη στη χώρα μας). Τα ηλεκτρονικά βιβλία είναι μια ελληνική πατέντα που δεν χρησιμοποιείται σε καμία χώρα της Ευρώπης, ενώ η προσυμπλήρωση δηλώσεων ΦΠΑ έχει εφαρμοσθεί μερικώς στην Ιταλία για απλές περιπτώσεις ΦΠΑ. Αν και κάποιες χώρες ξεκίνησαν νωρίτερα από εμάς τις ψηφιακές αλλαγές, όπως αναφέρουν από τη φορολογική διοίκηση, τα δικά μας συστήματα είναι καινούργια και εξελιγμένα και περιλαμβάνουν όλες τις ιδιαιτερότητες της χώρας και του Νότου. Πάντως δεν είναι όλες οι χώρες έτοιμες ή δεν χρειάζεται να εφαρμόσουν αυτά τα ηλεκτρονικά συστήματα. Για παράδειγμα, οι Βρετανοί έχουν ποσοστό φορολογικής συμμόρφωση 95%, ενώ οι γερμανικές επιχειρήσεις έχουν ιδιαίτερη ευαισθησία σε θέματα προσωπικών δεδομένων (GDPR), με αποτέλεσμα προς το παρόν όλες οι τεχνολογικές εξελίξεις που σχετίζονται με τον έλεγχο των συναλλαγών μιας επιχείρησης να μην την αφορούν. Αντίθετα, οι Ιταλοί είναι πιο ανήσυχοι και αναζητούν διαρκώς λύσεις για να περιορίσουν τη φοροδιαφυγή.

Η ηλεκτρονική τιμολόγηση

Η ηλεκτρονική τιμολόγηση που σταδιακά θα εφαρμοσθεί σε όλη την Ε.Ε. εφαρμόζεται πλήρως στην Ιταλία (υποχρεωτικά), καθώς και στην Ισπανία, στην Πολωνία, ενώ το σύστημα έχει ξεκινήσει λειτουργεί και στη Γαλλία. Το επόμενο διάστημα αναμένεται να εκδοθεί και σχετική ευρωπαϊκή οδηγία για την υιοθέτηση από όλα τα κράτη-μέλη (σταδιακά) της ηλεκτρονικής τιμολόγησης, καθώς θεωρείται ότι οδηγεί στον περιορισμό της φοροδιαφυγής και στον καλύτερο έλεγχο των συναλλαγών. Στην Ελλάδα το μέτρο προς το παρόν είναι προαιρετικό. Κάτι όμως που θα αλλάξει από το δεύτερο εξάμηνο του 2025, όταν θα εφαρμοσθεί υποχρεωτικά από όλες τις επιχειρήσεις. Σήμερα 65.560 επιχειρήσεις κάνουν χρήση της ηλεκτρονικής τιμολόγησης μέσω παρόχου, απολαμβάνοντας και τα κίνητρα που έχουν δοθεί από την κυβέρνηση.

Η ηλεκτρονική τιμολόγηση είναι η ανταλλαγή ψηφιακών παραστατικών μεταξύ δύο ή περισσοτέρων οντοτήτων που συμμετέχουν σε μια εμπορική συναλλαγή (επιχείρηση, Δημόσιο, φυσικό πρόσωπο). Τα παραστατικά αυτά δεν είναι μόνο τιμολόγια, αλλά μπορεί να περιλαμβάνουν και άλλα «έγγραφα» όπως εντολές αγοράς, χρεωστικά/πιστωτικά σημειώματα, εμβάσματα, όρους πληρωμής κ.λπ.

Με τη νέα διαδικασία θα ελαχιστοποιηθούν οι απάτες στον ΦΠΑ και στα εικονικά στοιχεία. Επί της ουσίας η ηλεκτρονική τιμολόγηση βάζει φραγμό στην έκδοση εικονικών τιμολογίων, προσφέροντας όλα τα δεδομένα στις φορολογικές αρχές σε πραγματικό χρόνο.

Προκόπης Χατζηνικολάου, Καθημερινή