Ηλεκτρονική πλατφόρμα που θα διευκολύνει την τηλεργασία στο Δημόσιο θα αναπτύξει η Κοινωνία της Πληροφορίας για λογαριασμό του υπουργείου Εσωτερικών. Οι υπάλληλοι θα έχουν τη δυνατότητα πρόσβασης στην επιφάνεια του ηλεκτρονικού υπολογιστή του γραφείου τους, στην παρακολούθηση διασκέψεων, στην κοινή επεξεργασία ενός εγγράφου, στην ενσωμάτωση ψηφιακών υπογραφών κ.λπ. Οπως αναφέρεται στο τεύχος διακήρυξης, η πλατφόρμα θα πρέπει να δίνει τη δυνατότητα παρακολούθησης της αποδοτικότητας της εργασίας, να εξασφαλίζει ότι ένας εργαζόμενος συμμορφώνεται με τις καθιερωμένες διαδικασίες και εργάζεται τις προβλεπόμενες ώρες απασχόλησης.

Την αύξηση της απόδοσης των δημοσίων υπαλλήλων που εργάζονται από απόσταση επιδιώκει ένα νέο έργο της Κοινωνίας της Πληροφορίας, μέσω του οποίου σταδιακά θα αλλάξουν όλα στο μοντέλο τηλεργασίας στο Δημόσιο.

Κατά το πρώτο lockdown, εξάλλου, είχε παρατηρηθεί ότι στις περισσότερες υπηρεσίες και φορείς του Δημοσίου τα αποτελέσματα της τηλεργασίας δεν ήταν ενθαρρυντικά και η αποδοτικότητα των εργαζομένων δεν ήταν η αναμενόμενη. Ωστόσο, λόγω και της έξαρσης της πανδημίας, η τηλεργασία στο Δημόσιο ήρθε για να μείνει. Αλλωστε, τον περασμένο Ιούνιο με τον νόμο 4807/2021 καθορίστηκε το θεσμικό πλαίσιο για την απομακρυσμένη εργασία, μέσω του οποίου αντιμετωπίζονται ζητήματα που σχετίζονται με την προστασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, το ωράριο τηλεργασίας και τον τεχνολογικό εξοπλισμό του υπαλλήλου.

Σε αυτό το υπόβαθρο εντάσσεται το έργο (συμφωνία-πλαίσιο) της τάξεως των 4 εκατ. ευρώ που πρόκειται να δημοπρατηθεί το 2022 και του οποίου το τεύχος διακήρυξης τέθηκε πρόσφατα σε δημόσια διαβούλευση. Το νέο μοντέλο τηλεργασίας στο Δημόσιο θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί σε διάστημα 16 μηνών από την υπογραφή της συμφωνίας-πλαίσιο με τον ανάδοχο. Η διάρκεια της σύμβασης, όμως, μπορεί να παραταθεί για 18 επιπλέον μήνες.

Ειδικότερα, όπως αναφέρει η Κοινωνία της Πληροφορίας, οι τεχνολογίες πληροφορικής και τα δίκτυα ευρυζωνικής πρόσβασης αποτελούν τον βασικό καταλύτη της ανάπτυξης και περαιτέρω διείσδυσης της τηλεργασίας, επιτρέποντας τον μετασχηματισμό της παραδοσιακής μορφής εργασίας. Παρότι όμως η ψηφιοποίηση στην εργασία επιτρέπει σημαντική εξοικονόμηση χρόνου για τους εργαζομένους, η διαχείριση της απόδοσης αποτελεί άλυτο πρόβλημα, όπως αποκαλύφθηκε κατά το πρώτο lockdown, οπότε εφαρμόστηκε η τηλεργασία στο Δημόσιο. Οπως αναφέρεται στο τεύχος διακήρυξης της Κοινωνίας της Πληροφορίας, ο τρόπος με τον οποίο παρακολουθείται η αποδοτικότητα της εργασίας, αλλά και το πώς εξασφαλίζεται ότι ένας εργαζόμενος συμμορφώνεται με τις καθιερωμένες διαδικασίες και εργάζεται τις προβλεπόμενες ώρες εργασίας, είναι ορισμένα από τα ανοιχτά θέματα της τηλεργασίας.

«Το γεγονός ότι οι εργαζόμενοι δεν είναι παρόντες στον χώρο εργασίας, καθώς και η ανάγκη της μεσολάβησης τεχνολογιών πληροφοριών και επικοινωνιών (ΤΠΕ), έχουν ως αποτέλεσμα την τροποποίηση της φύσης των σχέσεων μεταξύ της διοικητικής ιεραρχίας και των εργαζομένων, με τους τελευταίους να ελέγχουν τη διαδικασία εκτέλεσης της εργασίας τους», όπως σημειώνεται στο τεύχος διακήρυξης.

Ως εκ τούτου, η τηλεργασία απαιτεί την ύπαρξη μηχανισμών ελέγχου, «οι οποίοι όμως, για να είναι πραγματικά αποτελεσματικοί, θα πρέπει να στηρίζονται στην επίτευξη προκαθορισμένων στόχων, στην υποβολή παραδοτέων και στην εκτέλεση συγκεκριμένων αναθέσεων εργασίας». Με άλλα λόγια, προκειμένου το μοντέλο της τηλεργασίας να λειτουργήσει αποτελεσματικά στο Δημόσιο, απαιτείται να ελέγχεται η ροή της εργασίας και να διασφαλίζεται ότι τηρείται το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης συγκεκριμένων αναθέσεων εργασίας.

Ειδικές εφαρμογές

Με στόχο να αντιμετωπιστεί η συνήθως χαμηλή αποτελεσματικότητα όσων απασχολούνται από απόσταση στο Δημόσιο, μέσω του έργου που προωθείται επιδιώκεται, σε πρώτη φάση, η υλοποίηση πιλοτικών ενεργειών σε συγκεκριμένους φορείς του Δημοσίου (π.χ. υπουργείο, ανεξάρτητη αρχή κτλ.). Ετσι, στο πρότυπο ιδιωτικών εταιρειών που υιοθετούν το μοντέλο της τηλεργασίας εδώ και πολλά χρόνια, προβλέπεται η υιοθέτηση συγκεκριμένων εφαρμογών που επιτρέπουν, για παράδειγμα, την κοινή επεξεργασία ενός εγγράφου, την ενσωμάτωση ψηφιακών υπογραφών ή την αποθήκευση αρχείων στο ψηφιακό νέφος (cloud). Επίσης, μέσω συγκεκριμένων εργαλείων (π.χ. MS Project) θα σχεδιάζεται και θα παρακολουθείται η πρόοδος υλοποίησης έργων ή εργασιών που ανατίθενται.

O ανάδοχος του συγκεκριμένου έργου θα δημιουργήσει περιβάλλοντα τηλεδιασκέψεων και απομακρυσμένης συνεργασίας μέσω ειδικών λογισμικών, όπως το Teams, που κατέστη ιδιαίτερα διαδεδομένο εν μέσω πανδημίας. Θα υλοποιήσει ακόμη ένα ιδιαίτερα σημαντικό εργαλείο για τον έλεγχο της αποδοτικότητας της εργασίας. Πρόκειται για την εικονική υποδομή περιβάλλοντος εργασίας (VDI), με την οποία αρκετοί εργαζόμενοι ήρθαν σε επαφή για πρώτη φορά στις αρχές του 2020, οπότε πολλές επιχειρήσεις υιοθέτησαν την τηλεργασία. Το VDI επιτρέπει σε έναν εργαζόμενο να έχει απομακρυσμένη πρόσβαση στην επιφάνεια εργασίας του εταιρικού υπολογιστή του, καθιστώντας εφικτό τον έλεγχο έναρξης, παύσης ή λήξης απασχόλησης.

Ευρύτερα, μέσω του έργου που πρόκειται να δημοπρατηθεί το 2022 επιδιώκεται, μεταξύ άλλων, ο ολοκληρωμένος συντονισμός και έλεγχος της εργασίας μέσω εφαρμογών που επιτρέπουν τον προγραμματισμό και την ανάθεση εργασιών, την πραγματοποίηση παρουσιάσεων σε πραγματικό χρόνο και την προσομοίωση της επιφάνειας εργασίας.

Οσον αφορά τη συχνότητα της τηλεργασίας, σύμφωνα με όσα αναφέρει το τεύχος διακήρυξης του έργου, που επικαλείται μελέτη του φορέα Expertise France, ολοκληρωμένα στοιχεία δεν υπάρχουν. Ενδεικτικά, στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, το 2014, το 2,8% του συνόλου του εργατικού δυναμικού βρισκόταν σε καθεστώς τηλεργασίας, ποσοστό που έχει εκτοξευθεί σήμερα στο 45% λόγω της πανδημίας. Αντίθετα, στον Καναδά, ήδη από το 2016, το 73% του ενεργού ανθρώπινου δυναμικού αναμενόταν να εμπλακεί σε κάποιας μορφής τηλεργασία.

Δημήτρης Δελεβέγκος Καθημερινή